Σκνίπα-απειλή για την ελληνική κτηνοτροφία

Η θεωρία τού χάους, σύμφωνα με την οποία το πέταγμα μιας πεταλούδας μπορεί να προκαλέσει τυφώνα, βρίσκει εφαρμογή στην ελληνική κτηνοτροφία, έστω και σε διαφορετικό σκέλος. Ένα είδος σκνίπας, το «κουλικόιντες», έχει προκαλέσει την εξάπλωση καταρροϊκού πυρετού κυριολεκτικώς απ’ άκρου εις άκρον της χώρας για πρώτη φορά στα χρονικά.

 Του Γιάννη Συμεωνίδη

Τι κάνει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για να αντιμετωπίσει τη συγκεκριμένη ασθένεια, η οποία ναι μεν δεν μεταδίδεται στους ανθρώπους, αλλά έχει προκαλέσει άμεσες κι έμμεσες σοβαρές απώλειες στο ζωικό κεφάλαιο; «Όχι και πολλά», σύμφωνα τουλάχιστον με όσα καταγγέλλουν οι γνωρίζοντες πρόσωπα και πράγματα…

Οι συνδικαλιστές κτηνοτρόφοι διατείνονται πως μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Πάρις Κουκουλόπουλος, δεν είχε πραγματοποιήσει για το ζήτημα ούτε μία σύσκεψη μαζί τους, ενώ δεν έχει ξεκινήσει ακόμα τη διαδικασία για την προμήθεια του κατάλληλου τύπου εμβολίου, η οποία, στην καλύτερη των περιπτώσεων, δεν πρόκειται να έχει ολοκληρωθεί νωρίτερα από τον Φεβρουάριο! Κι αυτό με την προϋπόθεση πως μέσα στον Αύγουστο οι υπηρεσίες τού υπουργείου θα εργαστούν σε φουλ ρυθμούς κι ετοιμαστεί εντός τού κατ’ εξοχήν μήνα διακοπών ο σχετικός φάκελος προς έγκριση για 100% επιδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση…

Η επιστημονική κοινότητα, πάντως, είναι διχασμένη ως προς την αποτελεσματικότητα των εμβολιασμών. Αρκετοί, μάλιστα, υποστηρίζουν πως δεν είχαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα όπου εφαρμόστηκαν, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Ισπανία, ενώ επιβαρύνουν πολύ τον κρατικό προϋπολογισμό. Στην Ελλάδα, με τον μεγάλο αριθμό αιγοπροβάτων και βοοειδών που διαθέτουμε, το κόστος μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 15.000.000 ευρώ. Ως αποτέλεσμα όλων αυτών των παλινωδιών έχουμε χάσει από τον Μάιο μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα 301 ζώα σε 234 εκμεταλλεύσεις…

«Κινδυνεύει ακόμα και η φέτα»

Υπάρχουν 24 διαφορετικοί ορότυποι του ιού. Στην Ελλάδα έχουμε πληγεί φέτος από τον καταρροϊκό πυρετό τύπου 4, ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε στην Πελοπόννησο (Λακωνία, Μεσσηνία, Αρκαδία), με πιθανότερη πηγή προέλευσης την Ισπανία, στην οποία «ευδοκιμεί» ο ίδιος τύπος από το 2006 κι από την οποία εισάγουμε αθρόα ζωικό κεφάλαιο.

Η ανεξέλεγκτη διακίνηση ζώων δεν επιτρέπει, πάντως, σε κανέναν να μιλά με σιγουριά, πόσω μάλλον όταν η εξάπλωση του πυρετού στη βόρειο Ελλάδα είναι πολύ πιθανό να οφείλεται στα αιγοπρόβατα και στα μοσχάρια που περνούν τα σύνορα από τη Βουλγαρία. Έτσι κι αλλιώς αυτήν τη στιγμή όλη η χώρα, εκτός από την Κρήτη και τις Κυκλάδες, έχει μετατραπεί σε μια τεράστια ζώνη επιτήρησης…

Ο Παναγιώτης Πεβερέτος είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας από το 2009. Μιλώντας στην «Α», σχολιάζει αιχμηρά την αδράνεια του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης: «Κάναμε σχετική έρευνα σε πολλές χώρες πριν καταθέσουμε την πρότασή μας στο υπουργείο, η οποία αφορά τη χρησιμοποίηση ενός νέου τύπου εμβολίου με αδρανοποιημένους ιούς, ο οποίος είναι πολύ πιο ακίνδυνος από εκείνον με μειωμένη αντίδραση ιούς.

Η καθυστέρηση στην παραγγελία του έχει ως συνέπεια να χαθεί η φετινή χρονιά. Τουλάχιστον να γίνουν οι απαραίτητοι εμβολιασμοί τον χειμώνα, ώστε να λειτουργήσουν προληπτικώς για του χρόνου. Δεν είναι μόνο τα ζώα που χάνονται. Ακόμα κι αν δεν πεθάνουν όσα έχουν αρρωστήσει, και μέχρι να ξεπεράσουν εντελώς την ασθένεια, καταγράφουμε απώλεια γάλακτος. Κινδυνεύει ιδιαιτέρως η προβατοτροφία, που είναι το “βομβαρδιστικό” τής φέτας. Γι’ αυτό και ζητούμε αποζημίωση».

Η άνοδος της θερμοκρασίας έφερε τον χειρότερο πυρετό

Ο καταρροϊκός πυρετός «χτυπά» τα μηρυκαστικά, δηλαδή πρόβατα, αίγες, βοοειδή, καμήλες κι ελάφια κατά κύριο λόγο. Συμπτώματα όπως δερματικές αλλοιώσεις και πρησμένα πρόσωπα παρουσιάζονται μόνο στα πρόβατα, ενώ στις γίδες και στα βοοειδή η νόσος είναι ασυμπτωματική.

Αξίζει να σημειωθεί πως δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο ούτε άμεσα από πρόβατο σε πρόβατο. Για να μεταδοθεί χρειάζεται να λειτουργήσει ως μεταφορέας ένα είδος σκνίπας, το οποίο επιβιώνει μόνο σε υψηλές θερμοκρασίες γι’ αυτό και η επικίνδυνη περίοδος είναι από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο και κατά βάση στις ορεινές περιοχές. Αν, δηλαδή, δεν υπάρχει αυτή η σκνίπα και βάλουμε ένα υγιές ζώο δίπλα σε ένα ασθενές δεν θα μεταδοθεί το νόσημα.

Όπως ενημερώνει τους αναγνώστες της «Α» η Βασιλική Σπύρου, επίκουρη καθηγήτρια Λοιμωδών Νοσημάτων τού ΤΕΙ Ζωικής Παραγωγής Λάρισας, τα βοοειδή διατηρούν τον ιό στο αίμα τους για μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι και τριάμισι μήνες. Αυτό, ωστόσο, δεν επηρεάζει την αναπαραγωγή τους. Στα πρόβατα, όμως, έχουμε μείωση της παραγωγής τους σε γάλα, ενώ ένα μικρό ποσοστό τους πεθαίνει. Είναι χαρακτηριστικό πως ακόμα κι αν ένα κοπάδι αρρωστήσει στο σύνολό του, η θνησιμότητα των μελών του δεν θα ξεπεράσει το 30%.

Η πρώτη ζώνη ελέγχου, εξάλλου, δημιουργείται στα 20 χλμ. από την κάθε εστία. Σε αυτή χρησιμοποιούνται εντομοαπωθητικά, ενώ τα ζώα μπορούν να μετακινηθούν μόνο για σφαγή. Στα 100 χλμ. δημιουργείται μια ζώνη προστασίας κι αντίστοιχη επιτήρησης στα 150 χλμ., όπου οι μετακινήσεις των ζώων επιτρέπονται μόνο με την άδεια των κτηνιατρικών αρχών.

Την ίδια ώρα, η κα Σπύρου σημειώνει πως η πρωτοφανής εξάπλωση του καταρροϊκού πυρετού πολύ πιθανό να μην είναι αποκλειστικώς τυχαίο γεγονός, αλλά να σχετίζεται άμεσα με την αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών και την άνοδο της θερμοκρασίας: «Δεν έχουμε πλέον ψυχρούς χειμώνες, κατά τους οποίους δεν επιβίωναν οι σκνίπες», αναφέρει χαρακτηριστικώς η επιστήμονας.

 

«Δεν υπήρξε καμία καθυστέρηση»

Κύκλοι τού υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης αρνούνται, σε συνομιλία τους με την «Α», πως υπήρξε καθυστέρηση στην αντιμετώπιση της νόσου. Αντιθέτως, υποστηρίζουν πως η πρώτη σχετική εγκύκλιος εκδόθηκε στις 30 Μαΐου, μόλις μία ημέρα μετά από την επιστημονική τεκμηρίωση ύπαρξης της ασθένειας, και πως η πρώτη σύσκεψη πραγματοποιήθηκε στη Λακωνία, τόπο πρώτης εκδήλωσης του καταρροϊκού, στις 31 Μαΐου, παρουσία και του περιφερειάρχη Πελοποννήσου, Πέτρου Τατούλη. Ταυτοχρόνως, επισημαίνουν πως το ποσοστό θνησιμότητας ανάμεσα στα ασθενή ζώα δεν ξεπερνά το 3% και είναι απειροελάχιστο στο σύνολο του ζωικού κεφαλαίου.

Οι ίδιες πηγές, εξάλλου, αναφέρουν πως ο εμβολιασμός θα χρησιμοποιηθεί μόνο ως ύστατο μέτρο κι αυτό για μια σειρά λόγων, κι όχι μόνο λόγω του υψηλού του κόστους: θα πρέπει, για παράδειγμα, να γίνεται για πέντε συναπτά έτη και στο 80% των μονάδων κάθε περιοχής.

Προσθέτουν, πάντως, πως έχει ήδη εντοπιστεί το κατάλληλο εμβόλιο, το οποίο παράγεται από ισπανική εταιρεία, και πως έχουν γίνει οι απαραίτητες συνεννοήσεις με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ). Από το υπουργείο, πάντως, παραδέχονται ότι το προσωπικό του δεν επαρκεί για την καταπολέμηση του καταρροϊκού πυρετού και για την προληπτική αντιμετώπιση «φθινοπωρινών» ασθενειών, όπως η λύσσα και η ευλογιά, και γι’ αυτό κρίνεται αναγκαία η ανάθεση εργασιών σε ιδιώτες.