Πύρρεια νίκη κατά της τρόικας

Η τρόικα που δεν λέγεται πια τρόικα αλλά θεσμοί, που δεν θα μας ελέγχουν στην Ελλάδα αλλά στις Βρυξέλλες. Και στον αντίποδα η οικονομική ασφυξία της χώρας και ο μονόδρομος προς το 3ο μνημόνιο. Μια πύρρειος νίκη της κυβέρνησης που προς το παρόν περιορίζεται σε επικοινωνιακό επίπεδο…

Πολύτιμος σύμμαχος αποδείχθηκε για την κυβέρνηση ο ευρωβουλευτής των ΑΝΕΛ Νότης Μαριάς, ο οποίος, με μια τροπολογία που κατέθεσε και η οποία υπερψηφίστηκε από τους συναδέλφους του, κατάφερε να βγάλει την ΕΚΤ εκτός παιχνιδιού. Πιο συγκεκριμένα, η τροπολογία διαπιστώνει την ύπαρξη σύγκρουσης συμφερόντων κατά τη λειτουργία της ΕΚΤ ως Ανεξάρτητης Αρχής άσκησης νομισματικής πολιτικής και ως μέλος της τρόικας σε προγράμματα χρηματοδοτικής «βοήθειας» που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του ESM ή του EFSF, όπως συμβαίνει με την Ελλάδα.

Ειδικότερα η Ευρωβουλή κατά την ψήφιση της Ετήσιας Έκθεσης της ΕΚΤ έτους 2013 υπερψήφισε την τροπολογία του Ν. Μαριά, με την οποία κάνει αποδεκτές τις προτάσεις του γενικού εισαγγελέα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Pedro Cruz Villalon, σύμφωνα με τις οποίες πέραν των άλλων γίνεται δεκτό ότι όταν ένα πρόγραμμα λειτουργεί ως μέτρο εντασσόμενο στη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα οφείλει να απέχει «από κάθε είδους άμεση παρέμβαση στα προγράμματα χρηματοδοτικής “βοήθειας” που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του ESM ή του EFSF».
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να ζητήσει άμεσα την αποπομπή της ΕΚΤ από την τρόικα ή άλλως θεσμούς. Έστω και αν θα αντικατασταθεί από εκπροσώπους των μηχανισμών.
Σε επίπεδο εντυπώσεων τουλάχιστον η νίκη αυτή είναι ιδιαιτέρως σημαντική καθώς βγάζει από το «παιχνίδι» τον Μάριο Ντράγκι, το οποίο άλλωστε η κυβέρνηση δείχνει ως κύριο υπεύθυνο για την οικονομική ασφυξία της χώρας.

Οι… γνωστοί άγνωστοι
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση κατάφερε να ξεπεράσει με αρκετή ευκολία την επίσκεψη των θεσμών που δεν είναι άλλοι από τη γνωστή σε όλους μας τρόικα. Ο έλεγχος έγινε, οι φάκελοι ετοιμάστηκαν, με τη διαφορά ότι αυτή τη φορά όλα έγιναν με τους όρους του Μεγάρου Μαξίμου. Όταν ο Γέρουν Ντάισελμπλουμ ψιθύριζε στο αυτί του Γιάνη Βαρουφάκη ότι σκότωσε την τρόικα, προκαλώντας το γνωστό πια επιφώνημα του υπουργού Οικονομικών, ακριβώς αυτό εννοούσε.

Η κυβέρνηση πέτυχε αυτό που προσπαθούσε ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Οι έλεγχοι να γίνονται με το λιγότερο κόστος για τη χώρα. Θυμίζεται πως η επίσκεψη των τροϊκανών στην Αθήνα κάθε φορά σήμαινε την καθίζηση του τζίρου και μια κοινωνική αναστάτωση. Εισέβαλλαν ως αφεντικά στα γραφεία υπουργών, οι οποίοι ως υπάλληλοι καλούνταν να λογοδοτήσουν. Ο πρώην αντιπρόεδρος είχε επιλέξει τη λύση του Παρισιού, αλλά οι εκλογές δεν του επέτρεψαν να χαρεί την επιτυχία του. Η νέα κυβέρνηση πάλι εξασφάλισε πως οι συναντήσεις θα γίνονται ακριβώς όπως πρέπει: τα τεχνικά κλιμάκια, υπάλληλοι δηλαδή, θα συναντώνται με υπαλλήλους των υπουργείων και μάλιστα σε ουδέτερο χώρο. Αυτή τη φορά επιλέχθηκε ένα δωμάτιο γνωστού ξενοδοχείου.

Σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι επί της ουσίας άλλαξε κάτι. Μόνο στις εντυπώσεις, αλλά και αυτό είναι αρκετό ως πρώτο βήμα. Ο τελικός έλεγχος πάλι θα γίνεται στις Βρυξέλλες, όχι από τους υπαλλήλους τύπου Μαζούτ, αλλά από τους πολιτικούς τους προϊσταμένους.

 

Υψηλοί τόνοι
Έχοντας πετύχει έναν πρώτο στόχο, η κυβέρνηση έχει βάλει σε δράση έναν ακόμα: η Ελλάδα έχει αξιοπρέπεια και ουδείς μπορεί να την αμφισβητεί. Διόλου τυχαίες δεν είναι οι δηλώσεις της συμβούλου του Γιάνη Βαρουφάκη, Ελένης Παναρίτη, ότι οι δανειστές συμπεριφέρονται υποτιμητικά. Δημιουργείται έτσι το πλαίσιο ώστε η ελληνική πλευρά να έχει δικαιολογία αν αναγκαστεί για λόγους εντυπώσεων να σταματήσει οποιαδήποτε στιγμή τις συζητήσεις.
Στο ίδιο πλαίσιο είναι και οι δηλώσεις που γίνονται όλο το τελευταίο διάστημα. Είτε αυτές αφορούν τη συνθήκη Σέγκεν και την πιθανότητα η Ελλάδα να βγει από αυτή, είτε τους τζιχαντιστές που θα κατακλύσουν το Βερολίνο.
Οι Έλληνες αξιωματούχοι γνωρίζουν πολύ καλά πως ακόμα και αν δίναμε χαρτιά στους χιλιάδες μετανάστες, έτσι όπως το εννοούν, δύσκολα θα μπορούσαν να περάσουν σε άλλη χώρα και αυτό διότι πολύ απλά θα έκλειναν τα σύνορά τους οι γείτονες. Αφέλεια;
Σε καμία περίπτωση. Και αυτό αποδεικνύεται από τις δηλώσεις τού πλέον αρμόδιου υπουργού Εξωτερικών κ. Κοτζιά, ο οποίος προειδοποίησε την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι «θα υπάρξουν εκατομμύρια μετανάστες και χιλιάδες τζιχαντιστές που θα έρθουν στην Ευρώπη αν καταρρεύσει η Ελλάδα», λέγοντας ότι η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων είναι αποσταθεροποιημένη. Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε ως «πολιτιστικό ρατσισμό» αυτό που κάνει η Ευρώπη στην Ελλάδα. «Είναι αναγκαίο για το μέλλον της Ευρώπης να βρεθεί άλλος τρόπος συμπεριφοράς για την Ελλάδα. Πρόκειται επίσης για γεωστρατηγική αναγκαιότητα», σημείωσε και πρόσθεσε: «Μέχρι στιγμής υπήρξαν προσπάθειες για να καταρρεύσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήδη από τις πρώτες μέρες. Τώρα, γίνεται προσπάθεια να συμβεί αυτό πιο αργά, αλλά τι θα επακολουθήσει; Ακροδεξιά, χάος».
Αναζητώντας κανείς τους λόγους που οδήγησαν τον υπουργό σε αυτές τις δηλώσεις, πέφτει πάνω στην ανησυχία του Βερολίνου για αποσταθεροποίηση στα Βαλκάνια.
Ίσως είναι και ο μόνος λόγος που η Γερμανίδα καγκελάριος δεν πιέζει τη χώρα μας να εγκαταλείψει το ευρώ. Και αυτό επικαλούνται υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Βερολίνου στο πρακτορείο Euro Insight του ΜΝΙ.
Μάλιστα υποστηρίζουν πως, για να αποφευχθεί το μοιραίο, το Βερολίνο θα έδινε την έγκριση για περισσότερες εκδόσεις εντόκων γραμματίων ή ακόμη και πρόωρης εκταμίευσης.
Ο κύριος φόβος είναι ότι η περιοχή των Νότιων Βαλκανίων μπορεί να αποσταθεροποιηθεί και η Ελλάδα –μέλος του ΝΑΤΟ– θα μπορούσε να περάσει στη ρωσική επιρροή. Τον φόβο αυτό, όμως, τον γνωρίζει και η ελληνική πλευρά, για αυτό και έχει επενδύσει στην επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα λίγο πριν εκπνεύσει η διορία των τεσσάρων μηνών.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η Άνγκελα Μέρκελ δεν πρόκειται να παραιτηθεί αμαχητί. Το αντίθετο. Θα απαιτήσει ένα τρίτο πρόγραμμα, στο οποίο θα δεχθεί να διαπραγματευθεί επί της ουσίας. Αν όμως ακόμα και σε αυτή την περίπτωση δεν επιτευχθεί συμφωνία, τότε η Γερμανίδα καγκελάριος θα στήριζε την έξοδο της χώρας από το ευρώ, πάνω όμως σε ένα σχέδιο για την υποστήριξή της ακόμα και εκτός νομισματικής ένωσης. Και τώρα αποκτά νόημα μια πρόσφατη πρωτοβουλία του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, με την οποία ζητά μηχανισμό στήριξης για χώρες που θα βγουν από το ευρώ!

Νέα επίσκεψη την ερχόμενη εβδομάδα

Ολοκληρώθηκαν χωρίς απρόοπτα οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στα πρώτα τεχνικά κλιμάκια που έστειλαν οι δανειστές στην Αθήνα και τους εκπροσώπους του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών. Οι εκπρόσωποι των δανειστών ζήτησαν και έλαβαν από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους στοιχεία που αφορούν στα δημοσιονομικά της χώρας.
Την επόμενη εβδομάδα, στην Αθήνα αναμένονται άλλα τεχνικά κλιμάκια, τα οποία έχουν επιφορτιστεί με το έργο να εξετάσουν, από κοινού με την Αθήνα, τα στοιχεία για τις τράπεζες και τις διαρθρωτικές αλλαγές.
Δεν έχει ωστόσο προγραμματιστεί συγκεκριμένη ημερομηνία άφιξης των κλιμακίων αυτών.
Οι ουσιαστικές συζητήσεις των τελευταίων ημερών ανάμεσα στα μέλη του κλιμακίου και τους Έλληνες ομόλογούς τους είχαν ως βασικό αντικείμενο το δημοσιονομικό και το χρηματοδοτικό κενό του 2015, όπως έχει διαμορφωθεί μετά την απραξία των τελευταίων αρκετών εβδομάδων, αλλά και τις προοπτικές για την ανάπτυξη. Από το αποτέλεσμα της συζήτησης θα εξαρτηθεί αν θα απαιτηθούν νέα, διορθωτικά μέτρα, που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων του προϋπολογισμού.

 

Από την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ στο… διαβατήριο

Επόμενο βήμα η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των εταίρων και των αγορών για τον Αλέξη Τσίπρα, με διαβατήριο το έγγραφο συνεργασίας που υπεγράφη από κοινού με τον γενικό γραμματέα του ΟΟΣΑ Άνχελ Γκουρία.
Όπως άλλωστε ο κ. Γκουρία εξήγησε στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν, το έγγραφο που συνυπογράφηκε αφορά «στη σύσφιξη των δεσμών ανάμεσα σε Ελλάδα και ΟΟΣΑ και στη συνεργασία σε θέματα που αποσκοπούν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, στη μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων και αύξηση της διαφάνειας, καθώς και στην ενίσχυση του ανταγωνισμού ώστε να περιορισθούν τα ολιγοπώλια και μονοπώλια». Με άλλα λόγια, τις μεταρρυθμίσεις που η ελληνική κυβέρνηση θέλει να προωθήσει. Ο ρόλος του ΟΟΣΑ περιορίζεται στην τεχνογνωσία έτσι, ώστε να επιλεχθεί ο κατάλληλος τρόπος για την επιτυχία των μεταρρυθμίσεων. Και η περιβόητη εργαλειοθήκη φαίνεται να περνά οριστικά στο παρελθόν.
Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται ικανοποιημένος από τη συμφωνία αυτή, κάτι που φάνηκε και στις δηλώσεις του, οπότε και αναφέρθηκε εκ νέου σε αναδιάρθρωση του χρέους. Οι άξονες πάνω στους οποίους θα συνεργαστούν οι δύο πλευρές είναι κυρίως οι εξής τέσσερις:

-Πράσινη Ανάπτυξη: Σύμφωνα με τις προτεραιότητες που εξήγγειλε η νέα Επίτροπος της Ε.Ε. για το περιβάλλον, θα θέλαμε να γίνει η Ελλάδα ένας ηγέτης στις στρατηγικές του πράσινου μετασχηματισμού. Μερικές από τις μείζονες αλλαγές θα πραγματοποιηθούν μέσω της εισαγωγής των κατανεμημένων συστημάτων (στον τομέα της ενέργειας ή των αποβλήτων, για παράδειγμα), αλλά αυτό μπορεί να επεκταθεί και σε άλλους τομείς, όπως οι κατασκευές και ο βιομηχανικός σχεδιασμός.

-Κοινωνική Οικονομία: Η κοινωνική Οικονομία έχει αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης και έχει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες στα χρόνια που έρχονται. Πρέπει να προωθήσουμε ένα θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα εντοπίζει τα σημεία συμφόρησης για τη μελλοντική ανάπτυξή του, θα παρέχει υποστήριξη στους οργανισμούς που μπορούν να ξεπεράσουν αυτά τα σημεία συμφόρησης, ενώ θα ενθαρρύνει τις συνέργειες με άλλους τομείς της οικονομίας.

-Νέα Δικτυακά Συστήματα: Η πληροφορική έχει πλέον δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για δικτυακά συστήματα και κινείται προς μια παραγωγή με βάση τα κοινά στοιχεία. Η εφαρμογή της, όπως προκύπτει από την ευρωπαϊκή εμπειρία, είναι ευρεία: από την κοινωνική φροντίδα μέχρι τον τραπεζικό τομέα, και από τα τρόφιμα μέχρι την εκπαίδευση. Μια τέτοια προσέγγιση είναι ιδιαίτερα σημαντική στην Ελλάδα, όχι μόνο λόγω της αδυναμίας των υφιστάμενων θεσμών, αλλά και λόγω του μεγάλου αριθμού ειδικευμένων ατόμων που τώρα είτε είναι άνεργοι είτε στο εξωτερικό, καθώς και λόγω των πολλών απομακρυσμένων νησιωτικών ή ορεινών περιοχών.

-Επιχειρηματικά οικοσυστήματα (clusters): Η δημιουργία των οικοσυστημάτων παραγωγής μπορεί να προσφέρει σημαντικά κίνητρα για να παραμείνουν επιχειρήσεις στην Ελλάδα, αντί να φύγουν στο εξωτερικό. Ένα οικοσύστημα μπορεί να περιλαμβάνει συνένωση υποδομών, εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, σύμπραξης με δημόσια πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα με τρόπο που να μεγιστοποιεί τα οφέλη της επένδυσης στην συνεργασία.