Το δεκτό και το… απαράδεκτο για νέες αμερικανικές βάσεις στα ελληνικά νησιά

Τα  ελληνοτουρκικά ήταν ανέκαθεν μια πολυπαραγοντική κι ως εκ τούτου εξαιρετικά δύσκολη στην επίλυσή της εξίσωση, η οποία συνήθως γίνεται δυσκολότερη εξαιτίας των «πειρατικών» απαιτήσεων της Τουρκίας, ενίοτε και από τις πιέσεις του διεθνούς και εγχώριου λόμπι του κατευνασμού προς την Αθήνα για υποχωρήσεις. Ακριβώς για αυτούς τους λόγους η ελληνική πλευρά έχει μάθει(;) να φυσάει και το…  γιαούρτι ακόμη και εκείνων των εξελίξεων που εκ πρώτης όψεως μοιάζουν «χρυσός» για τα εθνικά συμφέροντα της χώρας.

Του Νίκου Τσαγκατάκη 

Τη δόξα της Άγκυρας που έστειλε στην Ελλάδα δύο πυροσβεστικά αεροσκάφη και ένα πυροσβεστικό ελικόπτερο για την βοηθήσουν στην κατάσβεση των πυρκαγιών στη χώρα μας ζήλεψε η Ουάσινγκτον και προετοιμάζεται να ενδυθεί τον ρόλο του… πυροσβέστη ώστε να συμβάλει στην κατάσβεση του μετώπου των ελληνοτουρκικών σχέσεων που είναι πύρινο και πάντα βρίσκει αφορμές να αναφλέγεται. Η παρομοίωση είναι ό,τι πλησιέστερο στο να περιγράψει την είδηση που ήρθε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού την Τετάρτη  και η οποία έλεγε ότι οι ΗΠΑ διερευνούν τις υφιστάμενες δυνατότητες επέκτασης της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, με  τροπολογία  που είναι ενταγμένη σε σχετικό νομοσχέδιο για τον αμερικανικό αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA) και η οποία έχει ήδη πάρει την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλή των Αντιπροσώπων, ζητείται από τον υπουργό Άμυνας και τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ να υποβάλουν από κοινού και εντός διμήνου από την υπογραφή του τελικού νομοσχεδίου στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου έκθεση για τη σχέση ασφαλείας μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ελλάδας.

Η επίμαχη τροπολογία περιλαμβάνει επιγραμματικά τον εξής «οδικό χάρτη» ενεργειών:

1] Ανάλυση της δυνατότητας για πρόσθετες βάσεις ή διευρυμένη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ελληνική Δημοκρατία, ιδιαίτερα στα ελληνικά νησιά.

2] Περιγραφή των δικαιωμάτων των βάσεων (basing rights) που παραχωρήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες βάσει της επικαιροποιημένης Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας (MDCA) που υπεγράφη στις 14 Οκτωβρίου 2023.

3] Περιγραφή των δραστηριοτήτων και των επενδύσεων των ΗΠΑ στις βάσεις που περιλαμβάνονται στην MDCA.

4] Αξιολόγηση του καθεστώτος της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας, σύμφωνα με τις επιταγές του Νόμου περί Άμυνας και Διακοινοβουλευτικής Εταιρικής Σχέσης ΗΠΑ – Ελλάδας του 2021 (U.S.- Greece Defense and Interparliamentary Partnership Act).

Σημειώνεται ότι η αμερικανική Γερουσία έχει ήδη υπερψηφίσει το δικό της σχέδιο νόμου και πλέον τα δύο νομοθετικά σώματα βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για τη διαμόρφωση του τελικού κειμένου, το οποίο θα σταλεί στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.

Καλοδεχούμενη, αλλά…

Η είδηση έτυχε μεγάλης δημοσιότητας στα ελληνικά ΜΜΕ, με την ικανοποίηση να διαχέεται έκδηλα στο κυβερνητικό στρατόπεδο καθώς η Νέα Δημοκρατία έχει επενδύσει μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο για την ενδυνάμωση των σχέσεων της χώρας μας όχι μόνο με τις ΗΠΑ αλλά και τις ηγέτιδες χώρες της Ε.Ε. όπως η Γαλλία.

Δεν είναι τυχαίο ότι τις αμυντικές βιομηχανίες των συγκεκριμένων δύο χωρών εμπιστεύτηκε η Ελλάδα για την ενίσχυση της δύναμης πυρός των γαλανόλευκων Ενόπλων Δυνάμεων (σ.σ. «τρέχουν» 19 εξοπλιστικά προγράμματα ύψους 11,5 δισ. ευρώ), ενώ η Αθήνα ποντάρει πάρα πολλά και στην συμφωνία αμυντικής συνδρομής που υπέγραψε με το Παρίσι τον Σεπτέμβρη του 2021 σε άρθρο της οποίας προβλέπει την αμοιβαία συνδρομή «ακόμα και με ένοπλη βία» του ετέρου κράτους, όταν και τα δύο συμβαλλόμενα μέλη διαπιστώσουν από κοινού ότι ένα κράτος απειλείται ή δέχεται επίθεση στην επικράτειά του από τρίτη χώρα.

Η διάθεση, επομένως, που δείχνουν οι ΗΠΑ να ενισχύσουν την ασφάλεια της νησιωτικής Ελλάδας με τον ίδιο ή παρεμφερή τρόπο που αυτή έχει εδραιωθεί στη περίπτωση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης ή της ΝΑΤΟϊκής βάσης στη Σούδα της Κρήτης φυσικά και είναι καλοδεχούμενη από την ελληνική κυβέρνηση υπό τον όρο φυσικά οι δεν θα παραχωρηθεί στους… ενοικιαστές του ελληνικού εδάφους, εν προκειμένω στους Αμερικανούς, το ελληνικό κυριαρχικό δικαίωμα της αμυντικής θωράκισης αυτών των περιοχών.

Κι αυτό υπογραμμίζεται –αν και αυτονόητο– διότι οι καιροί είναι πονηροί. Και αντίστοιχα πολλές είναι και οι… πονηρές «συμβουλές» ότι λόγου χάριν αν οι ΗΠΑ φτιάξουν μια ΝΑΤΟϊκή βάση σε ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί εγγυώμενοι και την ασφάλεια του από πολεμικού τύπου προσβολή, η Ελλάδα  δεν έχει λόγους να ανησυχεί και να δαπανά πολύτιμους στρατιωτικούς πόρους για την αμυντική θωράκιση του ίδιου νησιού.

Ο αντίλογος

«Το άλλο με τον Τοτό, το ξέρετε;» απαντούν στο παραπάνω σενάριο όσοι ακούν για «διαπραγματεύσεις» και «αναγκαστικές υποχωρήσεις» στα ελληνοτουρκικά, ειδικά μετά από τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στη ΝΑΤΟϊκή συνόδο στο Βίλνιους της Λιθουανίας. Επιμένουν δε να θυμίζουν πόσο ακριβά έχουν πληρώσει οι Ελλαδίτες τις παρουσιαζόμενες ως win-win «εγγυήσεις» και τον κατά καιρούς ρόλο σωματοφύλακα του «θείου Σαμ», τόσο στην Κύπρο με τη εισβολή της «εγγυήτριας» Τουρκίας όσο και στα Ίμια όταν Τούρκοι κομάντος κατέλαβαν ΕΛΛΗΝΙΚΗ νησίδα και η αμερικανική εγγύηση ήταν τότε το περίφημο «NO SHIPS, NO TROOPS, NO FLAGS» (μτφ. «Όχι πλοία, όχι στρατεύματα, όχι σημαίες»).

Αυτό που, επίσης, φοβίζει όσους χαρακτηρίζουν απολύτως αναποτελεσματική την στρατηγική κατευνασμού της Τουρκίας, είναι ότι η Αθήνα αργά ή γρήγορα θα πιεστεί να κάνει κινήσεις καλής θέλησης προς την Άγκυρα ενόψει της διαδικασίας επαναπροσέγγισης των δύο χωρών.

Κι ο φόβος τους συγκεκριμενοποιείται στο ότι με πρόσχημα τη δυνητική ασφάλεια των νησιωτικών αμερικανικών βάσεων στο Αιγαίο, θα ζητηθεί από την Ελλάδα η κίνηση… αβρότητας της αποστρατικοποίησης των νησιών.

Τελευταίο άλλα όχι μικρής σημασίας ζήτημα που σύμφωνα με τους σκεπτικιστές θα πρέπει να ζυγίσει η Ελλάδα είναι το αν τελικά συμφέρει τη χώρα μας να καταστεί η τελευταία γεωγραφική γραμμή άμυνας του ΝΑΤΟ, την ώρα που τα τύμπανα του πολέμου χτυπούν ακόμη στην Ουκρανία και χώρες όπως η Ρωσία απειλούν ευθέως τις ΗΠΑ με αντίποινα. Παρεμπιπτόντως οι ενστάσεις και τα καρφιά για το επωφελές ή μη της αμερικανικής πρότασης έρχονται και από την πλευρά του ΚΚΕ που σε μία ομολογουμένως σκληρή ανακοίνωση για το θέμα χαρακτηρίζει «επικίνδυνη εξέλιξη» που «στρέφεται κατά των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας», την αμερικανική τροπολογία για επέκταση των βάσεων που έχουν οι ΗΠΑ στην Ελλάδα. Στον Περισσό συνδέουν ξεκάθαρα την πρωτοβουλία της Ουάσινγκτον με «το αίτημα της τουρκικής κυβέρνησης για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και τις προωθούμενες διευθετήσεις για τη συνδιαχείριση του Αιγαίου με ΝΑΤΟϊκή εποπτεία».