ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Σκληρός «τζόγος» για το μπαζούκας

Με το «καλημέρα» της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής για τη σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης από την πανδημία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Αναστασιάδης έθεσαν το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας. Ελλάδα και Κύπρος τόνισαν  στους εταίρους πως πρέπει όχι μόνο να πάρουν θέση, αλλά και να συζητηθούν κυρώσεις κατά της Τουρκίας.

Του Χρήστου Αγγελόπουλου

Ο πρωθυπουργός ζήτησε ξεκάθαρες και  αυστηρές κυρώσεις έναντι της Τουρκίας. Κυβερνητικές πηγές συμπλήρωναν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι δεν γίνεται η Τουρκία να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα δύο κρατών-μελών και να μην υπάρχει ισχυρή αντίδραση. Επιπλέον, έθιξε το ζήτημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, υπογραμμίζοντας ότι είναι ενδεικτικό για τον τρόπο με τον οποίο η Τουρκία αντιμετωπίζει τις διεθνείς συμφωνίες, τον αλληλοσεβασμό και τον διαθρησκειακό διάλογο. Τέλος, ζήτησε να συζητηθεί αναλυτικά η σχέση ΕΕ – Τουρκίας στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Από την πλευρά του ο Νίκος Αναστασιάδης απαίτησε όπως η Ε.Ε. απαντά συλλογικά κάθε φορά που η Τουρκία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Μάλιστα, μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ο πρόεδρος της Κύπρου τόνισε: «Κάθε φορά που η Τουρκία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και υπονομεύει τα ζωτικά συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της, η Ένωση πρέπει να ανταποκρίνεται συλλογικά και αποφασιστικά με συγκεκριμένους όρους».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, πρότεινε πενταμερή συνάντηση για την Τουρκία στο περιθώριο της Συνόδου. Σε αυτή την πενταμερή συνάντηση, εφόσον γίνει (απόψε μετά το τέλος της συνόδου, ή αύριο το πρωί) θα συμμετάσχουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Εμανουέλ Μακρόν, η Άνγκελα Μέρκελ, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Σαρλ Μισέλ.

Να σημειωθεί ότι στην προσύνοδο του ΕΛΚ ο κ. Μητσοτάκης έθεσε κι εκεί το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας, όπου αναφέρθηκε στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.

Εξαντλητικό διήμερο

Σε ό,τι αφορά το βασικό θέμα της Συνόδου Κορυφής, δηλαδή το Ταμείο Ανάκαμψης, το μόνο σίγουρο είναι ότι παίζεται σκληρός «τζόγος» για το χρηματοδοτικό… μπαζούκας. Η Κομισιόν προτείνει το Ταμείο Ανάκαμψης να προικοδοτηθεί με 750 δισεκατομμύρια ευρώ, όπως επίσης και να διαμορφωθεί το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027. Με αυτή την πρόταση συμφωνεί τόσο η Γερμανία, όσο και η Γαλλία (οι ηγέτιδες δυνάμεις της Ε.Ε.), όμως προσκρούει στην εμμονή κυρίως των Ολλανδών. Ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, επιμένει ότι θα πρέπει να συμφωνούν όλες οι κυβερνήσεις στην εκταμίευση πόρων προς τις σφοδρότερα πληγείσες οικονομίες, πράγμα που σημαίνει ουσιαστικά ότι ένα κράτος μέλος θα έχει το δικαίωμα βέτο. Εάν ισχύσει η ολλανδική πρόταση, τότε είναι βέβαιο πως θα παρουσιαστεί τεράστια καθυστέρηση στην εκταμίευση των αναγκαίων κονδυλίων.

Μία άλλη προϋπόθεση που έχει τεθεί είναι να ισχύσει ο σεβασμός στο κράτος Δικαίου για να υπάρχει πρόσβαση στους κοινοτικούς πόρους. Εδώ ήδη έχει στυλώσει τα πόδια ο Βίκτορ Όρμπαν (πρωθυπουργός της Ουγγαρίας) και απειλεί να μπλοκάρει συνολικά τη διαδικασία. Το βασικό ζήτημα της διαφωνίας είναι φυσικά και το ύψος του Ταμείου Ανάκαμψης και του πολυετούς κοινοτικού προϋπολογισμού. Οι λεγόμενες «φειδωλές χώρες» (Ολλανδία, Αυστρία, Δανία και Σουηδία) ζητούν τη μείωση της προίκας του Ταμείου, προτιμώντας όπως υπάρξουν περισσότερα ποσά για δάνεια και λιγότερα ως επιχορηγήσεις. Και τέλος, ένα άλλο σημείο διαφωνιών είναι η κατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ολλανδία, Δανία, Αυστρία και Σουηδία διαμαρτύρονται ότι χώρες της ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία, θα πάρουν μεγάλο μερίδιο, ενώ η Ουγγαρία υποστηρίζει ότι βγαίνει χαμένη στη μοιρασιά σε σύγκριση με γειτονικές της χώρες.

Η Ελλάδα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να δώσει διπλή μάχη, διεκδικώντας, αφενός, κοινοτικά κονδύλια ύψους 60 δισ. ευρώ (32 από το Ταμείο Ανάκαμψης και 28 από τον κοινοτικό προϋπολογισμό) και, αφετέρου, συμφωνία σε κατάλογο με ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Άγκυρας. «Τους τελευταίους τρεις μήνες έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο για την εκπόνηση μίας φιλόδοξης απάντησης στην κρίση της Covid-19», δήλωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός αμέσως μετά την άφιξή του στη Σύνοδο. «Δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος για τον οποίο δεν μπορούμε να φτάσουμε σε συμφωνία σε αυτήν τη Σύνοδο. Αυτά που διακυβεύονται είναι οι αρχές της Ευρωπαϊκής ενότητας και της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Δεν πρέπει να χάσουμε τη μεγάλη εικόνα. Η μεγάλη εικόνα είναι ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τη μεγαλύτερη οικονομική ύφεση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ίσως κάποιοι συμβιβασμοί θα είναι απαραίτητοι, αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα πετύχουμε μία φιλόδοξη λύση. Οι πολίτες μας δεν αναμένουν τίποτα λιγότερο από εμάς», δήλωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός.

Οι ισχυροί της Ευρώπης πάντως είναι προβληματισμένοι. Η μεν Άγκελα Μέρκελ αναγνώρισε πως εξακολουθούν να υφίστανται βαθιές διαφωνίες τονίζοντας ότι «περιμένω πολύ δύσκολες διαπραγματεύσεις». Ο δε Εμανούελ Μακρόν ισχυρίστηκε ότι είναι η στιγμή της αλήθειας για την Ευρώπη, ενώ διαβεβαίωσε ότι θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να φύγουν όλοι απόψε από τις Βρυξέλλες με μία συμφωνία.

Από την πλευρά του ο ηγέτης των διαφωνούντων, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος δεν κρύβει τις φιλοδοξίες του για να ηγηθεί της Ευρώπης στη μετά-Μέρκελ εποχή, τόνισε πως δεν θα ασκήσει βέτο, αλλά θα αντιπαρατεθεί με επιχειρήματα, προβλέποντας πως δύσκολα θα υπάρξει συμφωνία.

Ο Τζούζεπε Κόντε (Ιταλία) και ο Πέδρο Σάντσεθ (Ισπανία) ανέδειξαν την υποχρέωση των ηγετών να συμφωνήσουν προς το όφελος όλων των Ευρωπαίων πολιτών.

Εις εκ των «φειδωλών», ο Αυστριακός Σεμπάστιαν Κουρτς, προανήγγειλε συμφωνία: «Παραμένω αισιόδοξος ότι αυτό θα επιτευχθεί, αλλά δεν μπορώ να σας πω πότε. Οι διαφορές στις θέσεις παραμένουν μεγάλες και αυτό σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις θα είναι μακρές».

Πάντως, ο πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας «βλέπει» πιθανή συμφωνία τη Δευτέρα. Ο Αλεξάντερ Στουμπ, που είχε μετάσχει στις διαπραγματεύσεις για τους τρεις προηγούμενους πολυετείς κοινοτικούς προϋπολογισμούς, προβλέπει πιθανή επίτευξη συμφωνίας τη Δευτέρα μετά από δύο ολονύκτιες διαπραγματεύσεις με καταλυτικό τον ρόλο της Άνγκελα Μέρκελ.