Ποιος θέλει να σβήσει το… χαμόγελο από το «Χαμόγελο του Παιδιού»;

Γράφει η Άγρια Μέλισσα (*)

Ο αρχαίος Έλληνας νομοθέτης και φιλόσοφος Σόλων, ένας εκ των επτά σοφών της αρχαιότητας, είχε πει μεταξύ άλλων τη φράση «άρχεσθαι μαθών άρχειν επιστήσει», που σημαίνει «αν μάθεις να διοικείσαι, θα μάθεις να διοικείς».

Είναι ένα γνωμικό το οποίο δυστυχώς ποτέ κανείς δεν κατάφερε να εφαρμόσει στη σύγχρονη ελληνική πολιτική σκηνή και τούτο διότι πλέον οι έχοντες εξουσία, ξεχνούν ότι την εξουσία αυτή δεν την έλαβαν με κάποιο θεϊκό χρίσμα, αλλά μέσω της θεσμού της Δημοκρατίας. Ξεχνούν ότι υπάρχουν για να λειτουργούν προς όφελος των πολιτών, προς όφελος του γενικότερου καλού και όχι προς ίδιον όφελος ή προς όφελος των ολίγων. Και μόλις ξεχαστεί αυτό ξεκινά η εφαρμογή της έκφρασης «δύο μέτρα και δύο σταθμά» επειδή… μπορούν!

Το πλέον πρόσφατο παράδειγμα της… ανέμελης αυτής συμπεριφοράς των νυν κυβερνώντων είναι η ψήφιση του νόμου 4921/2022. Τι αφορά ο νόμος αυτός; Σύμφωνα με την αιτιολογική του έκθεση έχει ως αντικείμενο τη μετονομασία του ΟΑΕΔ, την καταβολή χρηματικής παροχής στους μακροχρόνια ανέργους, την εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων, την αξιοποίηση της τεχνολογίας για την αναζήτηση εργασίας, το επίδομα ανεργίας, την επαγγελματική κατάρτιση, τη δημιουργία χώρων φύλαξης βρεφών εντός των επιχειρήσεων, τη διάγνωση αναγκών εργασίας, την κατάργηση του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας, την αξιοποίηση voucher, τη βελτίωση της λειτουργίας της προσωρινής διοικούσας επιτροπής του ταμείου επικουρικής κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης και την ενίσχυση των ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης.

Η… επική ΚΥΑ της υφυπουργού Εργασίας, Δ. Μιχαηλίδου, και του υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ν. Ταγαρά, που προσδιορίζει τις προδιαγραφές ιδιωτικών δομών που φιλοξενούν παιδιά με όρους μικρής… φυλακής

Καραμπινάτη αντισυνταγματικότητα

Είναι σαφές. Διαβάζοντας, ωστόσο, το κείμενο του νόμου, διαπιστώνει κανείς ότι υπάρχουν άρθρα που καμία σχέση έχουν με τα αντικείμενα αυτά και ειδικότερα υπάρχουν άρθρα που αφορούν στη σύσταση και οργάνωση δομών για τη φιλοξενία παιδιών που είτε οι οικογένειές τους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα στηρίξουν είτε το οικογενειακό τους περιβάλλον δεν είναι προσήκον για την ομαλή ανάπτυξη ενός παιδιού.

Ας αρχίσουμε από το γεγονός ότι η συμπερίληψη σε αυτόν τον νόμο, που αφορά σε καθαρά εργασιακά θέματα, διατάξεων που αφορούν άσχετα προς αυτό θέματα τον καθιστά αντισυνταγματικό. Σύμφωνα με τη σαφή διάταξη του άρθρου 74 του Συντάγματος «νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που περιέχει διατάξεις άσχετες με το κύριο αντικείμενό τους δεν εισάγεται για συζήτηση». Αλλά ποιος νοιάζεται; Είναι μία από τις πολλοστές φορές που το νομοθετικό σώμα παραβιάζει ευθέως τις διατάξεις του συντάγματος και εισάγει προς ψήφιση νομοθετικές διατάξεις στη ζούλα κατά το κοινώς λεγόμενο και κανείς δεν τις παίρνει χαμπάρι.

Όσον αφορά στους φορείς κοινωνικής πρόνοιας υπάρχει αυτοτελές νομοθέτημα, ο με αριθμό 2345/1995 νόμος, για τον οποίο επί χρόνια γίνεται προσπάθεια να εκσυγχρονιστεί και να πάψει πλέον να υφίσταται η έννοια του ιδρύματος, ώστε τα παιδιά που εντάσσονται στις δομές αυτές, όπως πλέον αποκαλούνται (σ.σ. η λέξη «δομή» ακούγεται καλύτερα από τη λέξη «ίδρυμα», έτσι δεν είναι; Όπως η λέξη «θεσμοί» ακούγονταν καλύτερα από τη λέξη «τρόικα»), να νιώθουν ότι βρίσκονται σε ένα σπίτι, να νιώθουν ότι μεγαλώνουν μέσα σε μία οικογένεια, να μην νιώθουν ότι απλά ζουν μέσα σε ένα οίκημα που τους παρασχέθηκε επειδή δεν μπορούν να ζήσουν με τις δικές τους οικογένειες.

Σήμερα στην Ελλάδα εκτός από τα κρατικά και εκκλησιαστικά ιδρύματα – ορφανοτροφεία, υπάρχει μεταξύ άλλων ιδιωτικών φορέων και το «Χαμόγελο του Παιδιού», ένας ιδιωτικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός που σκοπό έχει την προστασία και την προάσπιση των συμφερόντων ανηλίκων παιδιών. Το «Χαμόγελο του Παιδιού» έχει βοηθήσει και αναθρέψει εκατοντάδες παιδιά, μεγαλώνοντάς τα μέσα σε πραγματικά σπίτια με ανθρώπους τους οποίους τα παιδιά λογίζουν ως οικογένεια. Είναι ένας από τους ελάχιστους φορείς οι οποίοι ποτέ δεν υιοθέτησαν την έννοια του ιδρύματος και φρόντιζαν τα παιδιά να έχουν την φροντίδα που χρειάζονται και που στερούνται για τον οποιονδήποτε λόγο.

Έρμαια των «ορέξεων» του Δημοσίου

Με βάση, λοιπόν, τα άρθρα που εισήχθησαν στο νόμο 4921/2022, προβλέπεται μεταξύ άλλων: α) επιβολή προστίμου ύψους πεντακοσίων (500) έως εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ, εισπραττόμενο κατά τις διατάξεις περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων μετά την παρέλευση 3 μηνών από τη διαπίστωση παράβασης των κανόνων που διέπουν τη λειτουργία τους και των προϋποθέσεων, β) αν η ανωτέρω προθεσμία συμμόρφωσης παρέλθει άπρακτη ή αν, μετά τη συμμόρφωση, διαπιστωθεί η ίδια παράβαση εντός τριών (3) ετών από την αρχικώς διαπιστωθείσα, επιβάλλεται νέο πρόστιμο, διπλάσιο του αρχικώς επιβληθέντος, εισπραττόμενο κατά τις διατάξεις περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων, γ) αν από τις διαπιστούμενες παραβάσεις προκύπτει ότι από υπαιτιότητα των υπευθύνων ιδιωτικού φορέα δεν εξασφαλίζεται ανεκτό επίπεδο περίθαλψης και μεταχείρισης των ωφελουμένων είναι δυνατόν, πλέον της επιβολής προστίμου, να αποφασίζεται η διακοπή της λειτουργίας του φορέα με την ανάκληση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας του και παράλληλα παραπέμπονται τα σχετικά στοιχεία στον αρμόδιο εισαγγελέα για την εξέταση των ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών των υπευθύνων, δ) όταν οι διαπιστώσεις αφορούν σε προνοιακές δομές μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που υπάγονται στον ιδιωτικό τομέα, το αρμόδιο όργανο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δύναται με απόφασή του να αντικαθιστά προσωρινά τα όργανα της Διοίκησής τους, τάσσοντας στην προσωρινή Διοίκηση συγκεκριμένα καθήκοντα και προθεσμία για την εκλογή νέας Διοίκησης.

Καθίσταται σαφές, λοιπόν, από την ανάγνωση και μόνο των παραπάνω διατάξεων και χωρίς να χρειάζεται κανείς να έχει ειδικές νομικές γνώσεις, ότι οι νομοθετικές αυτές πλέον διατάξεις καθιστούν τους ιδιωτικούς φορείς έρμαια στα χέρια του πανίσχυρου Δημοσίου, ενώ τα κρατικά και εκκλησιαστικά ιδρύματα, για τα οποία έχει βγει στο φως της δημοσιότητας τα μύρια όσα σχετικά με τις άσχημες και ιδρυματικές συνθήκες διαβίωσης των παιδιών, μένουν στο απυρόβλητο.

Η επίμαχη ΚΥΑ

Σε εκτέλεση των όσων προβλέπονται στον παραπάνω νόμο το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων από κοινού με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προέβησαν στην έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τη διευκρίνηση των προϋποθέσεων λειτουργίας των δομών. Εξέδωσε, λοιπόν, η υφυπουργός Εργασίας κ. Δόμνα Μιχαηλίδου από κοινού με τον υφυπουργό Περιβάλλοντος κ. Νικόλαο Ταγαρά, την με αριθμό 40494/3-5-2022 Κοινή Υπουργική Απόφαση, με την οποία διευκρινίζεται:

α) πόσα τετραγωνικά αναλογούν ανά παιδί στους χώρους ύπνου, β) πόσοι νιπτήρες πρέπει να υπάρχουν στα μπάνια, γ) πόσα τετραγωνικά πρέπει να είναι η κουζίνα, δ) το εμβαδόν των χώρων κοινωνικής και ψυχολογικής υποστήριξης και των γραφείων της διοίκησης, ε) ότι τα χρώματα στους τοίχους και τα έπιπλα πρέπει να είναι ευχάριστα και στ) στους πόσους βαθμούς πρέπει να ανεβαίνει η θερμοκρασία του θερμοσίφωνα.

Εν ολίγοις η ΚΥΑ περιγράφει μία μικρή… φυλακή, με τετραγωνικά που αναλογούν ανά τρόφιμο, με διοικητήριο και χώρους ανάπαυσης των υπαλλήλων. Το μόνο που έχουν ξεχάσει να περιγράψουν στην ΚΥΑ αυτή είναι κάθε πότε θα προαυλίζονται τα παιδιά και κάθε πότε θα υπάρχει επισκεπτήριο.

Από τον συνδυασμό, λοιπόν, του άρθρου 67 του ν. 4921/2022 και της με αριθμό 40494/3-5-2022 ΚΥΑ συνάγεται ότι όποιος ιδιωτικός (μόνο) οργανισμός δεν έχει σε κάθε σπίτι κουζίνα 20 τ.μ. θα του επιβάλλεται πρόστιμο έως και 200.000 ευρώ, οι υπεύθυνοι θα διώκονται ποινικά και θα αντικαθίσταται το Διοικητικό του Συμβούλιο με πρόσωπα επιλογής του Δημοσίου!

 

Το… τυροπιτάδικο της κυρίας Δόμνας 

Όταν ήρθε στο φως της δημοσιότητας το απαράδεκτο αυτό νομοθέτημα και η ακόμα πιο απαράδεκτη ΚΥΑ, η κ. Δόμνα Μιχαηλίδου, με ένα μόνιμο ψεύτικο χαμόγελο προέτρεψε, κατά τη διάρκεια της εκπομπής «Καλημέρα Ελλάδα» τον κ. Κώστα Γιαννόπουλο, πρόεδρο του «Χαμόγελου του Παιδιού» να μάθει να ακολουθεί τους κανόνες, ενώ δεν δίστασε ακόμα και να προσομοιάσει τις δομές φροντίδας ανηλίκων με… τυροπιτάδικα, λέγοντας επί λέξει «μωρέ, ένα τυροπιτάδικο έχει προδιαγραφές, δεν θα έχει μία δομή;»!

Άραγε η κ. Μιχαηλίδου όταν συνέτασσε την απαράδεκτη αυτή απόφαση από κοινού με τον κ. Ταγαρά, είχε στο μυαλό της πώς λειτουργεί ένα τυροπιτάδικο ή πώς λειτουργεί ένα σπίτι με παιδιά; Άραγε τα 20 τ.μ. κουζίνας και τα 5 μπάνια κάνουν το παιδί πιο χαρούμενο και βοηθούν στην ομαλή ανάπτυξη του; Επίσης, για ποιον λόγο υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός μεταξύ δημόσιων, εκκλησιαστικών δομών και ιδιωτικών; Για ποιον λόγο οι ιδιωτικοί φορείς έχουν διαφορετική αντιμετώπιση; Γιατί μόνο αυτοί κινδυνεύουν με ποινή φυλάκισης και αντικατάσταση των Διοικητικών Συμβουλίων τους; Επίσης, από πού και ως πού το Δημόσιο μπορεί να παρέμβει στη διοίκηση ενός ιδιωτικού φορέα; Με βάση ποια διάταξη νόμου; Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή άραγε της Βουλής τα εξέτασε αυτά τα ζητήματα; Στην αιτιολογική έκθεση πάντως του νόμου ουδέν αναφέρεται για την αναγκαιότητα της θεσμοθέτησης αυτής.

 

Οι καταγγελίες Γιαννόπουλου για «παρέμβαση» Γεραπατρίτη

Επιπλέον, όταν ξεσηκώθηκε πλήθος κόσμου προς υποστήριξη του «Χαμόγελου του Παιδιού», κατευθείαν ξεκίνησε η αναδίπλωση από μέρους της κ. Μιχαηλίδου. Η αυστηρή υπέρμαχος των κανόνων δήλωσε ότι «αν οι κουζίνες στα σπίτια δεν είναι 20 τ.μ. αλλά 15 τ.μ. θα το δούμε». Τι θα δούμε; Γιατί τους φτιάχνετε τους κανόνες κυρία Μιχαηλίδου; Για να τους ακυρώνετε μετά; Είτε θα μάθετε να φτιάχνετε νόμους εφαρμόσιμους με όρους ισότιμους για όλους είτε ασχοληθείτε με κάτι άλλο. Ο κ. Γιαννόπουλος δήλωσε, επίσης, δημόσια ότι μετά την αναστάτωση που προκλήθηκε από το ενδεχόμενο κλεισίματος των σπιτιών του «Χαμόγελου του Παιδιού» επικοινώνησε μαζί του ο κ. Γεραπετρίτης και του ζήτησε να σταματήσει τις καταγγελίες πως ο οργανισμός κινδυνεύει να κλείσει εξαιτίας του επίμαχου νόμου και της επίμαχης υπουργικής απόφασης. Και αν ισχύει αυτή η «προτροπή» του κ. Γεραπετρίτη προς τον κ. Γιαννόπουλο, δημιουργούνται τεράστιες απορίες σχετικά με την ικανότητα αυτής της Κυβέρνησης να βάλει σε τάξη τους ανθρώπους της και να διοικήσει εν τέλει τα του οίκου της, για να επανέλθω στην αρχική φράση που παρέθεσα στην αρχή του παρόντος άρθρου.

Βέβαια, αυτή η τακτική της νυν κυβέρνησης σχετικά με την κατάχρηση εξουσίας και παρεμβατικότητα από μέρους κάποιων εκ των κατεχόντων υπουργικού θώκους είναι γνωστή πλέον. Ποιος ξεχνά την απόφαση του μικροβιολόγου της καρδιάς μας κ. Τσιάρα να μην θέσει σε αργία την διωκόμενη για κακουργήματα Ελένη Τουλουπάκη και να την αφήνει να δικάζει κόσμο; Ποιος ξεχνά την μνημειώδη τροπολογία που κατέθεσε ο υφυπουργός Αθλητισμού κ. Αυγενάκης σχετικά με τα ηλικιακά όρια των διοικούντων τις αθλητικές ομοσπονδίες και την καθορισμό από μέρους της Πολιτείας του πότε θα προβαίνουν σε εκλογές οι ομοσπονδίες;

Εν κατακλείδει το μόνο σίγουρο είναι ότι ο νόμος αυτός, αναφορικά με τα άρθρα που αφορούν τις δομές πρόνοιας για τα παιδιά, καθώς δεν εξετάζουμε επί του παρόντος άλλες διατάξεις του νόμου αυτού, και η απόφαση της κ. Μιχαηλίδου, είναι πέραν για πέρα αντισυνταγματικά, δεν έχουν κανένα νομικό έρεισμα, ενώ δεν διαθέτουν κανένα ανθρωπιστικό και προνοιακό υπόβαθρο. Στην προσπάθειά τους να εξαλείψουν τα ιδρύματα, θέτουν αυστηρές προϋποθέσεις δημιουργίας ιδρυμάτων, αντιμετωπίζουν τα παιδιά ως έγκλειστους και καμία αναφορά δεν γίνεται σε αυτά τα νομοθετήματα σχετικά με την ομαλή ανάπτυξη των παιδιών και την ομαλή και απρόσκοπτη ένταξή τους στην ενήλικη ζωή τους.

(*) Η Άγρια Μέλισσα είναι δικηγόρος-αρθρογράφος