Ουδείς γνωρίζει τι θα πληρώσει

Το 2015 ανέτειλε πριν από τρία 24ωρα και πλέον ετοιμαζόμαστε για τις πρόωρες εκλογές της 25ης Ιανουαρίου. Η πόλωση έχει χτυπήσει κόκκινο και οι δύο βασικοί «παίκτες» του πολιτικού μας συστήματος, η Ν.Δ. και ο ΣΥΡΙΖΑ, θα δώσουν τη δική τους μάχη για την πρωτιά. Οι της Ν.Δ. υποστηρίζουν πως εάν εκλεγεί ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε η Ελλάδα κινδυνεύει ακόμη και με έξοδο από την ευρωζώνη. Από την άλλη, στην Κουμουνδούρου τονίζουν ότι όλα θα αλλάξουν με κυριότερο την έξοδο από τα μνημόνια και την κατάργηση των εφαρμοστικών νόμων.

Το ερώτημα, βέβαια, που τίθεται είναι τι θα συμβεί στην οικονομία. Και δεν μιλάμε μόνο για τους δείκτες, που λαμβάνουν υπόψη το οικονομικό επιτελείο και οι οικονομολόγοι, αλλά για τα μέτρα που θα πονέσουν την τσέπη του κάθε φορολογούμενου το 2015. Μιλάμε για μέτρα, τα οποία έχουν ήδη ψηφιστεί και θεωρητικά πρέπει να εφαρμοστούν. Λέμε θεωρητικά, διότι τίποτα δεν είναι σίγουρο εάν πιστέψουμε τα όσα ισχυρίζονται τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.

Ένας λογικός άνθρωπος θα αναρωτηθεί πώς θα αλλάξουν όλα αυτά. Κι όμως, το ύψος των φορολογικών επιβαρύνσεων της επόμενης χρονιάς εξαρτάται από τις απαντήσεις σε αυτά τα βασικά ερωτήματα. Το ύψος των καθαρών μισθών εξαρτάται από το αν θα γίνει η παρακράτηση των παροχών σε είδος αλλά και το αν θα ισχύσουν οι χαμηλοί συντελεστές στην εισφορά αλληλεγγύης. Το αν και πότε θα πληρώσουμε ΕΝΦΙΑ εξαρτάται και αυτό από το εκλογικό αποτέλεσμα, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υποσχεθεί την αντικατάσταση του φόρου κατοχής ακινήτων από έναν φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Από πότε θα ισχύσει αυτό; Άγνωστο.

Η εισφορά αλληλεγγύης
Περίπου 1,5 εκατομμύριο εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, 650.000 δημόσιοι υπάλληλοι και 2,85 εκατομμύρια συνταξιούχοι περιμένουν να εισπράξουν τον μισθό ή τη σύνταξη για να διαπιστώσουν τι θα κερδίσουν από τη μείωση των συντελεστών υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης κατά 30%. Το ερώτημα είναι για πόσο καιρό θα ισχύσει αυτό το όφελος καθώς στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με την τρόικα έχει συμπεριληφθεί και το ενδεχόμενο να μην ισχύσουν οι μειωμένοι συντελεστές προκειμένου να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό της επόμενης χρονιάς. Αν δεν περάσει σχετικός νόμος μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, οι διαφορές στους μισθούς θα είναι οι εξής:

# Για έχοντες ετήσιες αποδοχές έως 12.000 ευρώ (1.000 ευρώ μηνιαίως για συνταξιούχους και εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα και συνταξιούχους και 857 ευρώ μηνιαίως για εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα) δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή καθώς ούτως ή άλλως δεν επιβάλλεται εισφορά αλληλεγγύης. Άρα, ούτως ή άλλως, για τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων, η διαπραγμάτευση για την εισφορά την αφήνει αδιάφορη.
# Για έχοντες ετήσιες απολαβές 14.000 ευρώ η διαφορά στον μισθό θα είναι 42 ευρώ τον χρόνο, δηλαδή θα υπάρξει μηνιαίο όφελος τρία ευρώ.
# Όσο μεγαλύτερες οι αποδοχές, τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το οικονομικό όφελος από τη μείωση των συντελεστών υπολογισμού της εισφοράς. Έτσι, οι εργαζόμενοι με ετήσιες αποδοχές της τάξεως των 60.000 ευρώ, θα κερδίσουν συνολικά 540 ευρώ ή 38,5 ευρώ τον μήνα.

ΕΝΦΙΑ και το 2015;
Εκτός συνταρακτικού απροόπτου, ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων θα μας επιβληθεί και το 2015. Ο φόρος βεβαιώνεται στις αρχές του 2015 και με δεδομένο ότι αποδίδει περί τα 2,6 δισεκατομμύρια ευρώ είναι εξαιρετικά αμφίβολη η κατάργησή του ακόμη και αν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ αυτός που θα κυβερνήσει από το νέο έτος. Ναι μεν το πρόγραμμά του μιλάει για επιβολή φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας αλλά με δεδομένο ότι αυτό ισοδυναμεί με απώλεια εσόδων δύο δισεκατομμυρίων ευρώ, το πιο πιθανό είναι ότι δεν πρόκειται να ισχύσει κάτι αναδρομικά με δεδομένο και το «μέτωπο» της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές.

Άρα, στα πλάνα τους, οι περίπου 6,2 εκατομμύρια ιδιοκτήτες, θα πρέπει να περιλαμβάνουν και την πληρωμή του φόρου ακινήτων. Από πότε; Πιθανότατα από τον Μάιο του 2015. Μέχρι τις 30 Μαρτίου, θα δηλώνουμε τις αλλαγές που επήλθαν στην ακίνητη περιουσία μας μέσα στο 2014. Έναν μήνα θα χρειαστούν οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών να βεβαιώσουν τον φόρο οπότε ο ΕΝΦΙΑ του 2015 θα πληρωθεί από τον Μάιο (στην καλύτερη περίπτωση) το πολύ σε οκτώ μηνιαίες δόσεις.

Ο φόρος των αγροτών
Χωρίς να αποκλείονται εκπλήξεις της τελευταίας στιγμής, οι αγρότες θα υποστούν για πρώτη φορά το 2015 τη φορολόγηση με βάση το περιεχόμενο των βιβλίων (έσοδα-έξοδα). Τουλάχιστον αν πέσουν στα τεκμήρια, θα πληρώσουν φόρο με συντελεστή 26% και όχι 13% όπως ισχύει για όλους τους υπόλοιπους επαγγελματίες. Ο καζαμίας των φόρων, μπορεί να περιλαμβάνει και σειρά άλλων μέτρων καθώς πολλά θα εξαρτηθούν από τους δανειστές και τη διαπραγμάτευση για το δημοσιονομικό κενό της επόμενης χρονιάς. Θα είναι ο ΦΠΑ στα ξενοδοχεία το μοναδικό μέτρο; Θα υπάρξουν και άλλες παρεμβάσεις στον ΦΠΑ; Ποια απάντηση θα δώσει η ελληνική κυβέρνηση;

Οι παροχές σε είδος
Μια από τις φορολογικές αλλαγές του 2015 είναι ότι για πρώτη φορά θα πληρωθεί φόρος και για τις παροχές σε είδος. Η επιβάρυνση προγραμματίζεται να είναι διπλή καθώς μέσω της φορολογικής δήλωσης της επόμενης χρονιάς θα πληρώσουμε φόρο για τις παροχές που πήραμε μέσα στο 2014, ενώ με τον μισθό του Ιανουαρίου του 2015 κανονικά θα πρέπει να επιβληθεί και η παρακράτηση φόρου για τις παροχές του 2015. Το τελευταίο ενδέχεται να μην ισχύσει.
Η σχετική απόφαση δεν έχει εκδοθεί ακόμη από την ΓΓΔΕ, ενώ είναι εξαιρετικά πιθανό ότι το θέμα θα… ξεχαστεί. Σε διαφορετική περίπτωση, στις 25 Ιανουαρίου εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι θα πήγαιναν στις κάλπες γνωρίζοντας ότι σε λίγες ημέρες θα έβλεπαν μείωση καθαρών αποδοχών μόνο και μόνο επειδή ο εργοδότης τους, παρείχε κουπόνια σούπερ μάρκετ, επιδόματα παιδικού σταθμού, επαγγελματικά κινητά κλπ. Η αναβολή της παρακράτησης έχει ήδη γίνει μια φορά, γιατί όχι και δεύτερη.

Επιβράδυνση πληρωμών από το Δημόσιο για να προφυλαχθούν τα ταμειακά διαθέσιμα
Παραδοσιακά στην Ελλάδα σε προεκλογική περίοδο σταματούν τα πάντα και οι υπηρεσίες κατεβάζουν τα μολύβια. Κάτι ανάλογο θα συμβεί και τώρα, δεδομένου ότι και οι εορτές Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Θεοφανείων δημιουργούν ένα χαλαρό κλίμα στην κοινωνία και όχι μόνο. Πολλώ δε μάλλον τώρα που οι περισσότεροι θα ασχολούνται με το ποιο κόμμα θα εκλεγεί πρώτο και θα είναι η βάση της νέας κυβέρνησης.

Φυσικά αυτό το σκηνικό επιβαρύνει την οικονομία και ήδη τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου στην κυριολεξία κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα. Διότι εκτός όλων των άλλων στο βάθος του τοπίου υπάρχει η τρόικα και οι πιστωτές μας. Μάλιστα, όπως επισημαίνουν συνεργάτες του Γκίκα Χαρδούβελη, σημείο «κλειδί» θα είναι αν θα υπάρξει άμεσα μία νέα κυβέρνηση, αν θα μπορεί δηλαδή να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση αλλά και η παραγωγική λειτουργία της κυβέρνησης τον Φεβρουάριο ή αν θα απαιτηθεί από μία –ενδεχομένως υπηρεσιακή κυβέρνηση– παράταση του μνημονίου και του «κενού» στις διαπραγματεύσεις αλλά και στο κυβερνητικό έργο.

Στο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι τις εκλογές και τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης υπάρχουν και άλλα ζητήματα που χρήζουν προσεκτικής αντιμετώπισης. Αυτά είναι:
#  Επάρκεια διαθεσίμων. Επισήμως φτάνουν μέχρι τον Μάρτιο που πρέπει να γίνουν σωρευτικές πληρωμές 4,6 δις ευρώ. Ωστόσο με εκδόσεις εντόκων και άλλα εργαλεία εκτιμάται ότι φτάνουν μέχρι τον Ιούλιο, όταν οι ανάγκες για πληρωμές τόκων δανείων εκτοξεύονται.
# Κάμψη στα φορολογικά έσοδα. Παραδοσιακά στις εκλογικές αναμετρήσεις υπάρχει απροθυμία πληρωμής των φόρων η οποία αναμένεται να φανεί πως θα διαμορφωθεί τόσο στα έσοδα του Δεκεμβρίου, αλλά – κυρίως- σε αυτά του επόμενου μήνα.
# Επιβράδυνση κρατικών πληρωμών. Η αποπληρωμή χρεών του κράτους προς ιδιώτες που ξεπερνούν τα 4,5 δις ευρώ θεωρείται πλέον δεδομένο ότι θα επιβραδυνθεί για να υπάρξουν διαθέσιμα αλλά και γιατί δύσκολα θα υπογράφονται αποφάσεις έγκρισης δαπανών. Πάντως αποτελεί η νέα αυτή «στάση» – παρά τις επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία – και ένα «εργαλείο» για να αντισταθμιστεί πιθανή απώλεια εσόδων και να διατηρηθεί η επάρκεια διαθεσίμων και η επίδοση του προϋπολογισμού.
# Τραπεζική ρευστότητα. Προς το παρόν τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι δεν παρατηρείται πρόβλημα εξόδου καταθέσεων, ενώ πληροφορίες κάνουν λόγο και για συνεχή επικοινωνία του ΥΠΟΙΚ με την ΤτΕ για το ζήτημα. Ωστόσο, τίθεται ερώτημα για το πώς θα αναταχθούν οι ρυθμοί παροχής δανείων προς την οικονομία αλλά και η προθυμία των δανειοληπτών να πληρώνουν τις δόσεις τους.
# Στασιμότητα επενδύσεων: Η επενδυτική αβεβαιότητα θεωρείται δεδομένη, καθώς και οι καθυστερήσεις στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που ήδη καταγράφει μεγάλη «κοιλιά». Προβληματισμός καταγράφεται και για την πορεία του Χρηματιστηρίου.
# Πάγωμα μεταρρυθμίσεων – πορεία ΕΣΠΑ: Το βασικότερο πρόβλημα για κάποιους είναι ότι σταματά για μία ακόμη φορά η προσπάθεια επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων που θα έδιναν πνοή στην αγορά, ενώ παρακωλύεται η δυνατότητα λήψης αποφάσεων και ταχείας απορρόφησης στα κονδύλια του ΕΣΠΑ που αποτελούν την βασική πηγή στήριξης της οικονομίας και της ανάκαμψης.