Οι «χρησμοί» των Δελφών για ενέργεια και επενδύσεις

Το περασμένο Σάββατο έπεσε η αυλαία των τετραήμερων εργασιών του 8^ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών όπου από τις26 – 29 Απριλίου έως τις Απριλίου ο μυθικός ομφαλός της Γης αποτέλεσε για ακόμη μία χρονιά το meeting point 980 προσωπικοτήτων προερχόμενων από την Ελλάδα αλλά και από 70 χώρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα πάνελ του φόρουμ «παρέλασαν» ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, ο επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης, πολλοί νυν και πρώην υπουργοί, αλλά και ξένοι ηγέτες ανάμεσα στους οποίους ξεχώρισαν o πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο ομοσπονδιακός καγκελάριος της Αυστρίας, Καρλ Νεχάμερ, ο πρόεδρος της Βουλγαρίας Ρούμεν Ράντεφ, ο πρόεδρος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης Μίλοραντ Ντόντικ, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα, ο πρωθυπουργός του Μαυροβουνίου Αλμπίν Κούρτι, καθώς και ο πρώην πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Ζόραν Ζάεφ.

Φυσικά δεν θα μπορούσαν να λείψουν τα βαριά ονόματα της ελληνικής επιχειρηματικότητας και των θεσμικών φορέων της, από όλους τους τομείς δραστηριότητας, που περιέγραψαν το σήμερα και το αύριο της ελληνικής αλλά και τη παγκόσμιας οικονομίας.

Η «Α» σταχυολόγησε κάποιες από τις χαρακτηριστικότερες παρεμβάσεις που αφορούσαν το ενεργειακό ζήτημα αλλά και το θέμα των επενδύσεων στον κλάδο, ζητήματα που «καίνε» τη χώρα μας όχι μόνο λόγω της αναστάτωσης που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά και οι επερχόμενες εκλογές της 21^ης Μαΐου στις οποίες η οικονομία με την ευρεία έννοιά της θα παίξουν καθοριστικό παράγοντα ψήφου.

 

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Η Ελλάδα και οι προοπτικές της ως κόμβος «πράσινης» ενέργειας

Μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες συζητήσεις που διεξήχθησαν στο φετινό Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ήταν αυτή που αφορούσε το μέλλον της πράσινης ενέργειας και τη θέση της Ελλάδας στη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης που λαμβάνει χώρα παγκοσμίως, και στην οποία συναντήθηκαν εξέχουσες προσωπικότητες που γνωρίσουν όσο λίγοι το αντικείμενο. Ένας εξ αυτών ήταν ο πρώην υπουργός Ενέργειας (επί κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου) και νυν καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά, Γιάννης Μανιάτης, ο οποίος στάθηκε καταρχάς στο γεγονός ότι η χώρα μας κατατάσσεται δεύτερη στη λίστα των κρατών με την ακριβότερη τιμή στο βιομηχανικό ρεύμα και δέκατη στην αντίστοιχη κατάταξη κόστους της οικιακής ηλεκτροδότησης.

Σε ό,τι αφορά εξάλλου την πράσινη ενέργεια ο κ. Μανιάτης είπε ότι πρόκειται για την ενέργεια του μέλλοντος και εξέφρασε την αναγκαιότητα να επιταχυνθούν οι διαδικασίες μετάβασης προς αυτό το μοντέλο. «Η Ευρώπη ξύπνησε καθυστερημένα στο θέμα των πρώτων υλών για τις ηλεκτρονικές συσκευές» επεσήμανε ο πρώην υπουργός Ενέργειας και εξέφρασε τη εκτίμηση ότι η Ελλάδα μπορεί να παίξει ρόλο σε αυτό. Δεν παρέλειψε μάλιστα να υπογραμμίσει ότι η ελληνική πολιτεία θα πρέπει να αποφασίσει αν θέλει να κάνει εισαγωγή ενέργειας ή αν θέλει να αξιοποιήσει τον εγχώριο ενεργειακό πλούτο, καταλήγοντας ότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι να ακολουθήσει η χώρα μας «τον δικό της δρόμο προς την πράσινη μετάβαση».

Μιλώντας στο ίδιο «τραπέζι» για την πράσινη μετάβαση, ο πρόεδρος και CEO του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να καταστεί προσαγωγέας της πράσινης ενέργειας που θα διοχετεύεται στην Ευρώπη, δεδομένου ότι η Γηραιάς Ήπειρος προσπαθεί να απεξαρτηθεί ως ένα βαθμό από τα ρωσικά καύσιμα και ως εκ τούτου αναζητά εναλλακτικές πηγές ενέργειας, Υπό αυτή τη διαμορφούμενη συνθήκη ο κ. Μανουσάκης υποστήριξε ότι θα δημιουργηθούν τεχνολογίες αποθήκευσης, ώστε η «πράσινη ενέργεια» στην Ελλάδα να μπορεί να αξιοποιηθεί… μεταχρονολογημένα μεταφερόμενη μέχρι και την κεντρική Ευρώπη.

Στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που έχει η Ελλάδα να μετατραπεί σε έναν ενεργειακό κόμβο (HUB) στάθηκε στην τοποθέτηση του ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) Αριστοφάνης Στεφάτος, συμπληρώνοντας ότι η χώρα μας μπορεί να τροφοδοτήσει την Ευρώπη με σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου δίχως να παρασυρθούμε από τις αυξομειώσεις που βιώνουμε στο χώρο της ενέργειας. Την ίδια άποψη μοιράστηκε και ο Ηλίας Μπεκίρος, γενικός διευθυντής της Σωληνουργείας Κορίνθου Α.Ε., παρατηρώντας αφενός ότι το να γίνει η Ελλάδα ένα ενεργειακό HUB περιλαμβάνει όλες τις μορφές ενέργειας αφετέρου ότι είναι μια πολύ καλή συγκυρία να έχει η χώρα βιομηχανία που ξέρει πώς να στηρίξει αυτό το όραμα. Δίχως όμως όπως υπογράμμισε να είναι η βιομηχανία «ο τελευταίος τροχός της αμάξης».

Οι προκλήσεις και ο «πληθωρισμός» των ενεργειακών πρότζεκτ

Στις προκλήσεις αλλά και στους αστερίσκους που έχει για την Ελλάδα το στοίχημα της καθαρής ενέργειας αναφέρθηκαν τρεις άνθρωποι της αγοράς που βρέθηκαν στο συγκεκριμένο πάνελ του Delphi Economic Forum VIII. Ο πρώτος εξ αυτών, ο Chief Executive Director του Κλάδου Ενέργειας της Mytilineos, Ιωάννης Καλαφατάς, αναφέρθηκε στο λεγόμενο «Target Model» (σ.σ. το ενιαίο μοντέλο χονδρεμπορικής αγοράς) που εφαρμόζεται σε όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για το οποίο υπογράμμισε: «Πρέπει να σκεφτόμαστε με τους όρους της ευρωπαϊκής αγοράς. Υπάρχουν τόσα πολλά projects για την πράσινη ενέργεια στον πλανήτη, που αναρωτιέται κανείς αν τελικά υλοποιηθούν, τι θα συμβεί. Περιμένουμε μεγαλύτερη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια. Δεν είναι απλά οι κιλοβατώρες. Είναι άλλη ζήτηση, άλλου τύπου. Οι αγορές ενέργειας πρέπει να επανασχεδιαστούν, ειδάλλως θα δούμε φαινόμενα που δεν θα μας αρέσουν. Πρέπει όλοι οι συμμετέχοντες στην αγορά να συνεργαστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».

«Είναι αρκετά ακόμη όσα πρέπει να γίνουν» είναι θέση του διευθύνοντα συμβούλου της HELLENiQ UPSTREAM, HELLENiQ ENERGY, Τάσου Βλασσόπουλου, ο οποίος είπε ότι η εταιρεία (πρώην ΕΛΠΕ) έχει ήδη πραγματοποιήσει τέσσερις καμπάνιες γεωφυσικών εργασιών, κάνοντας έρευνες, και ότι η επόμενη φάση θα είναι η δημιουργία μιας γεώτρησης. «Από ό,τι φαίνεται το πρόγραμμα έχει επιταχυνθεί», δήλωσε μεταξύ άλλων.

Τέλος, ο Βαρνάβας Θεοδοσίου, επικεφαλής της ExxonMobil Cyprus που εποπτεύει τις έρευνες επί ελληνικού εδάφους,  εκτίμησε ότι οι ΑΠΕ σύντομα θα αντιπροσωπεύουν περί το 55% του ενεργειακού μείγματος που χρειάζεται. «Η πρόκληση είναι αφενός να παρέχουμε τα ενεργειακά προϊόντα που χρειάζονται και αφετέρου να προχωρήσουμε προς την ενεργειακή ουδετερότητα. Στην Ευρώπη καίμε περισσότερο άνθρακα από ότι στο παρελθόν. Αν αντικαταστήσουμε τον άνθρακα που καλύπτει τώρα περί το 1/3 των αναγκών παγκοσμίως περίπου κατά 60%, σε συνδυασμό με το φυσικό αέριο, θα βοηθηθεί η διείσδυση των ΑΠΕ», επισήμανε.

 

Νέες ευκαιρίες στην Ανατολική Μεσόγειο από την απώλεια της ρωσικής ενέργειας

Ο ρόλος της ανατολικής Μεσογείου στο ενεργειακό ήταν το θέμα που ανέπτυξαν σε άλλο πάνελ του φόρουμ ο σύμβουλος του Έλληνα πρωθυπουργού για ζητήματα ενέργειας, Νίκος Τσάφος, η Ευρωπαία επίτροπος για την ενέργεια Ντίτε Γιούλ Γιόργκενσεν, η διευθύνουσα σύμβουλος ΔΕΣΦΑ Μαρία Ρίτα Γκάλι, ο διευθύνων σύμβουλος της Gastrade, Κωνσταντίνος Σιφναίος, ο γ.γ. του East Mediterranean Gas Forum, Οσάμα Μομπαρέζ, αλλά και ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ.

Ξεκινώντας από τον τελευταίο που ήταν επίτιμος προσκεκλημένος του φόρουμ, ο Αμερικανός διπλωμάτης εξέφρασε μέσω τηλεδιάσκεψης τη βεβαιότητά του για το ανεξάντλητο των ενεργειακών πηγών της ανατολικής Μεσογείου αλλά και τη δέσμευση της κυβέρνησης Μπάιντεν περί υποστήριξης της ενεργειακής μετάβασης και ασφάλειας στην περιοχή. Παρόμοια η εκτίμηση της Ευρωπαίας επιτρόπου για την ενέργεια η οποία τόνισε ότι με τη δημιουργία του τερματικού σταθμού στην Αλεξανδρούπολη η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει ενεργειακό κόμβο για την ασφάλεια της περιοχής.

Από την πλευρά του ο Ν. Τσάφος είπε ότι η απώλεια του ρωσικού πετρελαίου και του φυσικού αερίου δημιούργησε νέες συνθήκες αναζήτησης νέων παρόχων από την ανατολική Μεσόγειο και σε αυτό το τοπίο η χώρα μας μπορεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στα Βαλκάνια παράλληλα με την εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από τις χώρες της Βόρειας Αφρικής προς την Ευρώπη διανοίγοντας καινούργιες ενεργειακές οδούς.

Η ιταλίδα CEO του ΔΕΣΦΑ Μαρία Ρίτα Γκάλι υπογράμμισε ότι η Ιταλία εξάγει LNG σε ποσοστό 3% με τάσεις αύξησης ενώ δημιουργείται πεδίο συνεργασίας πολλών χωρών και ενεργειακών κόμβων. Πρόσθεσε ωστόσο ότι η μεγάλη πρόκληση δεν είναι άλλη από τη δημιουργία μεγάλων χώρων αποθήκευσης ενέργειας. Στο LNG αναφέρθηκε και ο Οσάμα Μομπαρέζ λέγοντας ότι η Αίγυπτος έχει αυξήσει την παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου και θα μπορούσε να συμβάλλει στη δημιουργία του ενεργειακού δρόμου που περνά από την ανατολική Μεσόγειο. Σε κάθε περίπτωση, πρόσθεσε, δεν είναι αποτελεί οριστική λύση. Υπάρχουν ελαττώματα και πλεονεκτήματα σε κάθε επιλογή και πρέπει να προχωράμε βραχυπρόθεσμα

Κλείνοντας, ο Κ. Σιφναίος είπε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αναδιαμόρφωσε τις συνθήκες διανομής φυσικού αερίου. Για αυτόν τον λόγο,  τόνισε ο CEO της Gastrade, θα πρέπει να τεθεί ως πρώτη προτεραιότητα η πλήρης ανεξαρτησία της Ελλάδας από το ρωσικό πετρέλαιο συνδυάζοντας πολλούς τρόπους εισαγωγής διαφόρων ειδών ενέργειας όπως LNG, υδρογόνο και ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Το μεγάλο μειονέκτημα; Το υψηλό κόστος αλλά και η δημιουργία ενεργειακού κόμβου στην Τουρκία.

Αναμένονται επενδύσεις €120-€150 δισ. την επόμενη τετραετία στην Ελλάδα

Ο τραπεζικός κλάδος δεν είναι αμέτοχος στην μετάβαση της χώρας σε καθαρές μορφές ενέργειας, αντιθέτως έχει ως τώρα παίξει μεγάλο ρόλο, δεδομένου ότι ο συγκεκριμένες επενδύσεις όταν δεν «τρέχουν» μέσω ίδιων κεφαλαίων έχουν χρηματοδοτηθεί από τραπεζικό δανεισμό. Αυτό υπογράμμισε στο φόρουμ των Δελφών ο ανώτερος γενικός διευθυντής, επικεφαλής Corporate & Investment Banking της Τράπεζας Πειραιώς, Θοδωρής Τζούρος. Σύμφωνα με το υψηλόβαθμο στέλεχος της συστημικής τράπεζας ακόμη και την δύσκολη περίοδο των capital controls χρηματοδοτήθηκαν projects ύψους 10 δισ. ευρώ ενώ μέχρι το τέλος του 2030 αναμένονται επενδύσεις ύψους 20 δισ. ευρώ.

«Έχουμε δει αλλαγές στην αγορά ΑΠΕ που θα έχουν επιπτώσεις στις χρηματοδοτήσεις» εξήγησε στη συνέχεια ο κ. Θοδωρής Τζούρος και συμπλήρωσε: «Οι περισσότεροι επενδυτές προσανατολίζονται πλέον στα corporate PPAs για καλύτερες τιμές. Λόγω της συμφόρησης στα δίκτυα, πολλοί επιλέγουν να φτιάξουν τους δικούς τους σταθμούς, κάτι που αλλάζει τη χρηματοδότηση. Το κόστος έχει επίσης αυξηθεί τα τελευταία δύο χρόνια. Θα χρηματοδοτήσουμε επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα, δηλαδή φυσικό αέριο».

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Delphi Economic Forum VIII, η Τράπεζα Πειραιώς εκπροσωπήθηκε στο ανώτατο δυνατό επίπεδο με τη παρουσία του διευθύνοντος συμβούλου της Χρήστου Μεγάλου, ο οποίος συνέδεσε και αυτός την αναμενόμενη έκρηξη των επενδύσεων στη χώρα μας (και) με την ενεργειακή μετάβαση. Ειδικότερα ο κ. Μεγάλου υπογράμμισε ότι την επόμενη τετραετία η Ελλάδα αναμένει επενδύσεις 120-150 δισ. ευρώ οι οποίες εκτιμάται ότι θα αλλάξουν την εγχώρια οικονομία. Στο γιατί η παγκόσμια κοινότητα και οι επενδυτές βλέπουν την Ελλάδα θετικά ο CEO της Τράπεζας Πειραιώς παρέθεσε τους εξής τρεις λόγους:

>> Την αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ που προβλέπεται να είναι διπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αλλά και να έχει μόνιμο κι όχι ευκαιριακό χαρακτήρα τα επόμενα χρόνια.

>> Την προσδοκώμενη απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας που θα δώσει μεγάλη ώθηση στην οικονομία.

>> Το προφίλ των επενδύσεων στην Ελλάδα που αφορούν τους ελκυστικούς κλάδους της φιλοξενία, των ΑΠΕ και των υποδομών.

Ο CEO της Πειραιώς παρατήρησε ότι οι κοινοτικές επιδοτήσεις που αφορούν την «πράσινη» ενέργεια θα βοηθήσουν στην αποφυγή της μείωσης των επενδύσεων για την ελληνική πράσινη μετάβαση, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι αυτή η λύση δεν μπορεί να έχει μακροπρόθεσμη οπτική. Γι’ αυτό και σύμφωνα με τον κ. Μεγάλου το βάρος πέφτει στην αποτελεσματική αξιοποίηση του Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το οποίο μειώνει σημαντικά το κόστος χρηματοδότησης.

Κατά την άποψη του έμπειρου τραπεζίτη η υιοθέτηση αυτής της επιλογής κατατάσσει την Ελλάδα στη λίστα των ευρωπαϊκών χωρών που πρωτοπορούν στην ενεργειακή μετάβαση, με την Τράπεζα Πειραιώς να πρωτοστατεί και να αναγνωρίζεται διεθνώς για τη στρατηγική της όπως καταδεικνύει η συμπερίληψη για τρίτη συνεχόμενη χρονιά της ελληνικής τράπεζας στη λίστα των Εurope Climate Leaders που καταρτίζουν οι Financial Times.