“Προστάτης” της Γάζας και… χαλίφης όλου του Ισλάμ ο «σουλτάνος» Ερντογάν

Πολλοί λένε ότι στην ταραγμένη ιστορική διαδρομή του Μεσανατολικού ζητήματος εκεί που νομίζουμε ότι τα έχουμε δει όλα έρχεται μια εξέλιξη που ανατρέπει κάθε προηγούμενη βεβαιότητα. Το ίδιο συμβαίνει και με την Τουρκία και με τον πρόεδρό της που μονίμως αναδεικνύονται στους απρόβλεπτους «αγνώστους Χ» κάθε γεωπολιτικής εξίσωσης, όπου κι αν αυτή λαμβάνει χώρα.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Στα ευφάνταστα κόμικ του Ρενέ Γκοσινί ο Ιζνογκούντ είναι ο Μεγάλος Βεζίρης του χαλιφάτου της Βαγδάτης που μοναδικό στόχο στη ζωή του έχει να εκθρονίσει τον χαλίφη Χαρούν Ελ Πουσάχ και να πάρει τη θέση. Κι αυτό τον καημό του ο Ιζνογκούντ δεν τον κρύβει, αντιθέτως τον επαναλαμβάνει συνεχώς λέγοντας ότι θέλει να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη! Δεν θα ήταν υπερβολή, αν διασταλτικά και τηρουμένων των αναλογιών μεταξύ σκιτσογραφικής φαντασίας και γεωπολιτικής πραγματικότητας ισχυριζόταν κάποιος ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οραματίζεται να γίνει χαλίφης ολόκληρου του Ισλάμ!

Από πού προκύπτει αυτό; Μα από την ακραία συγκρουσιακή ρητορική που χρησιμοποιεί ο Ερντογάν ούτως ώστε με αφορμή το ξέσπασμα του πολέμου ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Χαμάς να αναδειχθεί ο ίδιος και η χώρα του σε προστάτιδα δύναμη των Παλαιστινίων έναντι του Τελ Αβίβ και των δυτικών «σταυροφόρων», αλλά και ως ο μελλοντικός «χαλίφης» ολόκληρου του ισλαμικού κόσμου που «μετράει» σχεδόν 2 δισεκατομμύρια πιστούς αποτελώντας περίπου το 24% του παγκόσμιου πληθυσμού!

Το «ντεκόρ» του νεοοθωμανικού αναθεωρητισμού

Επειδή κάθε… υπερπαραγωγή απαιτεί και το ανάλογο ντεκόρ, ο θερμός εναγκαλισμός της Τουρκίας στη Χαμάς πιστοποιήθηκε εν χορδαίς και οργάνοις σε ένα συλλαλητήριο υπέρ της Παλαιστίνης που οργανώθηκε το τελευταίο Σάββατο του Οκτωβρίου στην Κωνσταντινούπολη, στο οποίο είχαν επισήμως προσκληθεί ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν, ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φετάχ αλ Σίσι, ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα Β’, ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς και οι αρχηγοί της Λιβύης και του Λιβάνου.

Έστω κι αν οι έξι ηγέτες δεν έδωσαν το «παρών» στην αντι-ισραηλινή σύναξη ρίχνοντας ένα διπλωματικό «άκυρο» στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος της Τουρκίας πετύχει τον βασικό σκοπό του: συγκέντρωσε περισσότερο από ενάμισι εκατομμύριο συμπατριώτες του στο πρώην αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης «Ατατούρκ» και με αφορμή την πολεμική σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας, έβγαλε έναν Θούριο γεμάτο από νεοοθωμανικό αναθεωρητισμό.

Για όσους δεν θυμούνται το προ 20ημέρου σκηνικό να πούμε ότι ο Ερντογάν βγήκε στην εξέδρα και ενδυματολογικά προετοιμασμένος φορώντας στον λαιμό του ένα φουλάρι που απεικόνιζε την τουρκική σημαία μαζί με την παλαιστινιακή καφίγια και επανέλαβε ότι «η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση» , ότι «το Ισραήλ είναι κατοχική δύναμη», ισχυριζόμενος ότι η Τουρκία προετοιμάζεται για να παρουσιάσει στον κόσμο ότι «το Ισραήλ διαπράττει εγκλήματα πολέμου».

Με το έδαφος πρόσφορο ο Τούρκος πρόεδρος δεν άργησε να εκφράσει από μικροφώνου τον μεγαλοϊδεατισμό του χαλίφη κάνοντας σαφή διασύνδεση της τωρινής Τουρκίας με τα γεωγραφικά όρια της προ αιώνος Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. «Ό,τι είναι τα Άδανα ήταν και η Γάζα, ό,τι είναι η Ανδριανούπολη ήταν και τα Σκόπια, ό,τι είναι οι Σαράντα Εκκλησίες ήταν και η Θεσσαλονίκη» είπε χαρακτηριστικά ο Ερντογάν και συμπλήρωσε ότι «η Γάζα ήταν μέρος της πατρίδας μας που νομίζαμε ότι δεν θα αποκοπεί».

 Τι περιμένει να κερδίσει

Τα παραπάνω δεν απέχουν πολύ από όσα είπε ο Ερντογάν το Σαββατοκύριακο 11 και 12 Νοεμβρίου στην κοινή σύνοδο κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου και του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας που διεξήχθη στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας. Εκεί ο ηγέτης της Τουρκίας υποστήριξε συγκεκριμένα ότι «δεν μπορούμε να βάλουμε τους αντιστεκόμενους της Χαμάς που υπερασπίζονται την πατρίδα τους στην ίδια κατηγορία με εκείνους της κατοχικής δύναμης» και πως το Ισραήλ «παίρνει εκδίκηση… στα μωρά, στα παιδιά και στις γυναίκες της Γάζας».

Μάλιστα ο Ερντογάν ζήτησε να γίνει διεθνής έρευνα για ενδεχόμενη ύπαρξη ισραηλινού πυρηνικού οπλοστασίου επικαλούμενος τις δηλώσεις του Ισραηλινού υπουργού Αμιχάι Ελιγιάχου για την εξαπόλυση ενός ισραηλινού πυρηνικού πλήγματος στη Γάζα.

Δεν χωράει αμφιβολία ότι «κλωτσάει» σε κάθε λογική να θέλει ο Ερντογάν να ηγηθεί του παγκόσμιου Ισλάμ νεκρανασταίνοντας μάλιστα την Οθωμανική Αυτοκρατορία, την ίδια ώρα που η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και επιδιώκει χρόνια τώρα την ένταξή της στην Ε.Ε. (σ.σ. χθες Παρασκευή ο Ταγίπ Ερντογάν βρισκόταν στο Βερολίνο για συνομιλίες με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς).

Στο εύλογο ερώτημα, λοιπόν, τι μπορεί να προσδοκά ο «Σουλτάνος»  από την επαμφοτερίζουσα στάση του, οι περισσότεροι διεθνολόγοι συγκλίνουν στην ακόλουθη εξήγηση. Καταρχάς ότι ο Τούρκος πρόεδρος σκέφτεται την εκλογική του πελατεία, τους συντηρητικούς Ισλαμιστές, τις ψήφους των οποίων θα χρειαστεί όσο τίποτα άλλο, αν θέλει να επικρατήσει στις δύσκολες για το κόμμα του τοπικές εκλογές του Μαρτίου του 2024.

Κατά δεύτερον τον Ερντογάν απασχολεί έντονα η υστεροφημία του, καθώς λόγω ηλικίας θέλει να αποχωρήσει από την ενεργό πολιτική έχοντας καταφέρει να αντικαταστήσει στις συνειδήσεις των συμπατριωτών του τον κεμαλισμό με τον ερντογανισμό. Κι αυτό δεν είναι ήσσονος σημασίας ζήτημα όσο μπορεί να φαντάζει σε μας τους «απ’ έξω»…

Σε κάθε περίπτωση και ανεξαρτήτως προσωπικών φιλοδοξιών, είναι σοβαρό θέμα προς συζήτηση το αν η Αθήνα και οι υπόλοιπες δυτικές πρωτεύουσες πρέπει να εκλάβουν τους τουρκικούς βερμπαλισμούς ως σοβαρές απειλές διεθνούς ασφάλειας.

Κι αυτό διότι, όσο κι αν ξεχειλίζει από εθνικιστική υπερβολή το ερντογανικό δόγμα ότι η Άγκυρα θα αντιδρά αυτόκλητα σε οποιαδήποτε εξέλιξη λαμβάνει χώρα σε εδάφη που προ αμνημονεύτων ετών αποτελούσαν οθωμανική κτήση (σ.σ. έχει υποστηριχθεί ότι «σήμερα η Τουρκία είναι η χώρα που φροντίζει αυτούς που δεν έχουν κανέναν (…) από τα Βαλκάνια μέχρι τον Καύκασο, από την Ασία μέχρι την Αφρική, από το Τουρκεστάν μέχρι και την Παλαιστίνη), ουδείς στη Δύση και κυρίως στην Ελλάδα δικαιούται να κλείσει τα μάτια και να παραμείνει αδιάφορος μπροστά στο κρεσέντο αλυτρωτισμού του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.