Ο οδικός χάρτης μέχρι τις κάλπες

Τελικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης καθόρισε την ημερομηνία των εκλογών για τις 21 Μαΐου, ανήμερα της εορτής των Κωνσταντίνου κι Ελένης. Κάτι που λίγο-πολύ είχε φωτογραφήσει στην πρόσφατη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στον Σταύρο Θεοδωράκη.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έλεγαν πως η 28^η Μαΐου ήταν η καλύτερη ημερομηνία, όμως ο πρωθυπουργός ήθελε τα σχολεία να είναι έτοιμα για τις 2 Ιουνίου, ημέρα που ξεκινούν οι φετινές πανελλαδικές εξετάσεις. Επί της ουσίας δεν ήθελε σε καμία περίπτωση να υπάρξει αναστάτωση και με τους μαθητές, αλλά και με τις οικογένειες τους. Εξάλλου το είχε αναφέρει στην τελευταία του τηλεοπτική συνέντευξη.

Υπενθυμίζουμε ότι στις 21 Μαΐου που θα διεξαχθούν οι πρώτες εκλογές είναι με το σύστημα της απλής αναλογικής. Κάτι που σημαίνει ότι οι δεύτερες εκλογές με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, δηλαδή με το νόμο Θεοδωρικάκου, κατά πάσα πιθανότητα θα διεξαχθούν στις 2 Ιουλίου. Από τη στιγμή που αποφασίστηκε η ημερομηνία εκλογών, η Βουλή το αμέσως προσεχές διάστημα θα κλείσει δύο φορές. Την μία είναι την Μεγάλη Τρίτη 11 Απριλίου, όπου έχει αποφασιστεί η διακοπή των εργασιών λόγω της εορτής του Πάσχα. Ενώ θα ολοκληρώσει τις εργασίες της είτε την Δευτέρα 24 Απριλίου, είτε την Παρασκευή 28 Απριλίου, όπου έτσι κι αλλιώς θα έχει αποπερατωθεί και το νομοθετικό έργο της παρούσης κυβέρνησης.

Προ ημερών ο Α’ Αντιπρόεδρος της Βουλής Νικήτας Κακλαμάνης είχε υπονοήσει σε τηλεοπτική εκπομπή ότι μπορεί η Βουλή να κλείσει πριν από το Πάσχα μία και καλή και για τις εορταστικές διακοπές, αλλά και για τις εκλογές. Κάτι που προς ώρας δεν είναι το πιθανότερο σενάριο.  Μετά την θυροκόλληση του σχετικού Διατάγματος για τις εκλογές στην Βουλή θα εκκινήσουν και οι διαδικασίες. Κατ’ αρχάς η υποβολή υποψηφιοτήτων θα γίνει έως και την Τρίτη 2 Μαΐου. Μέχρι τότε θα πρέπει να υποβληθούν στην ηλεκτρονική πύλη καταχώρισης υποψηφίων, οι υποψήφιοι βουλευτές ενώ θα έχει προηγηθεί η κατάθεση του ονόματος και του σήματος του κάθε πολιτικού σχηματισμού, ώστε στη συνέχεια ο Άρειος Πάγος να ανακηρύξει τους συνδυασμούς που θα συμμετέχουν στις εκλογές. Αυτή η διαδικασία είναι τυπική και μέχρι πρότινος δεν ενδιέφερε κανέναν πολίτη. Όμως φέτος τα πράγματα είναι διαφορετικά λόγω του κόμματος Κασιδιάρη. Για το εάν εγκριθεί ή όχι η συμμετοχή του στις εκλογές.

Μετά την κάλπη

Οι πρώτες εκλογές λόγω του συστήματος της απλής αναλογικής δεν πρόκειται να αναδείξουν ένα κόμμα που να μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Τουλάχιστον αυτό φαίνεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις την τελευταία διετία. Ότι κανένα κόμμα και στην συγκεκριμένη περίπτωση η Νέα Δημοκρατία που προηγείται δεν μπορεί να πιάσει τον μαγικό αριθμό 151 των εδρών στην Βουλή που δίνουν αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Την επομένη των εκλογών στις 22 Μαΐου, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με βάση το άρθρο 37 του Συντάγματος θα ξεκινήσει τις διερευνητικές εντολές, οι οποίες μπορούν να διαρκέσουν από τρεις έως εννέα ημέρες. Αρχικά, η πρώτη εντολή σχηματισμού κυβέρνησης δίνεται στον αρχηγό του πρώτου σε ψήφους κόμματος που αναδείχθηκε στις εκλογές, αλλά αν διαπιστωθεί αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η οποία μπορεί να δώσει μέχρι τρεις συνολικά διερευνητικές εντολές στα τρία μεγαλύτερα κόμματα, δίνει την εντολή στον αρχηγό του δεύτερου κόμματος και αν και πάλι δεν επιτευχθεί συνεργασία για σχηματισμό κυβέρνησης, η εντολή πάει στο τρίτο κόμμα που αναδείχθηκε από τις εκλογές. Εφόσον οι εντολές αποβούν άκαρπες, στη συνέχεια η Πρόεδρος συγκαλεί σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό την προεδρία της σε μια ύστατη προσπάθεια σχηματισμού οικουμενικής κυβέρνησης, κάτι ωστόσο που στη δεδομένη συγκυρία επίσης θεωρείται αδύνατο να επιτευχθεί.

Ήδη γνωρίζουμε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα κρατήσει την πρώτη διερευνητική εντολή και θα την παραδώσει άμεσα στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Κάτι ανάλογο αναμένεται και από τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος από την ΔΕΘ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να ηγηθεί μίας κυβέρνησης ηττημένων.  Όμως επειδή μιλάμε για τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ με βεβαρυμμένο μητρώο στις «κωλοτούμπες», ίσως αναζητηθεί προσπάθεια συγκυβέρνησης με το ΠΑΣΟΚ με άλλον πρωθυπουργό. Οπότε ο κ. Τσίπρας θα πει ότι «δεν είμαι εγώ ο πρωθυπουργός». Το πιθανότερο, όμως σενάριο είναι να επιστρέψει κι αυτός άμεσα την δεύτερη διερευνητική εντολή. Τουναντίον ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει ξεκαθαρίσει ότι θα την λάβει και στο τριήμερο που του αναλογεί θα κάνει προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης.  Όμως επειδή το 2023 δεν συμβαίνουν θαύματα και ο Ανδρουλάκης θα παραδώσει την εντολή άπραγος.

Υπηρεσιακή κυβέρνηση

Σε αυτή την περίπτωση το επόμενο βήμα είναι συγκρότηση υπηρεσιακής κυβέρνησης με την κ. Σακελλαροπούλου να ορίζει τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό, ο οποίος είναι πάντα ένας από τους προέδρους των τριών ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας και, εν συνεχεία, ορίζεται και ορκίζεται η υπηρεσιακή κυβέρνηση της χώρας. Πιθανότερος υπηρεσιακός πρωθυπουργός είναι ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Ιωάννης Σαρμάς. Παράλληλα, μετά την ορκωμοσία της υπηρεσιακής κυβέρνησης συγκροτείται η νέα Βουλή για μία μόνο ημέρα, ώστε να εκλέξει προεδρείο και στη συνέχεια διαλύεται εκ νέου προκειμένου να οδηγηθεί η χώρα στις δεύτερες κάλπες.

Σε αυτό το σενάριο, επικρατέστερη ημερομηνία, εφόσον οι εξελίξεις οδηγήσουν εκεί, είναι οι δεύτερες εκλογές να διεξαχθούν στις 2 Ιουλίου, αλλά πλέον με τον νέο εκλογικό νόμο που ψήφισε η κυβέρνησης της Ν.Δ., της ενισχυμένης αναλογικής. Το αποτέλεσμα της δεύτερης κάλπης θα κρίνει και τις μετέπειτα εξελίξεις και πάλι, τις διερευνητικές εντολές, τον σχηματισμό κυβέρνησης και την ορκωμοσία της νέας Βουλής. Σε περίπτωση αυτοδύναμης κυβέρνησης είναι δεδομένο ότι οι διαδικασίες θα τρέξουν πολύ πιο γρήγορα ώστε μέχρι τις 10 Ιουλίου να έχει σχηματιστεί κυβέρνηση.

Το χρονοδιάγραμμα αυτό ωστόσο μπορεί να παραταθεί εάν και πάλι δεν προκύψει από τις εκλογές αυτοδύναμη κυβέρνηση και μέσω διερευνητικών εντολών και πάλι βάση του άρθρου 37 του Συντάγματος αναζητηθεί και επιτευχθεί συνεργασία κομμάτων που θα συγκροτήσει τη νέα κυβέρνηση.

Να σημειωθεί ότι με βάση το εκλογικό έθιμο θα αντικατασταθούν ο υπουργός Εσωτερικών και ο Εκπρόσωπος της κυβέρνησης με υπηρεσιακούς. Οπότε με την επίσημη προκήρυξη των εκλογών αναμένουμε τις παραιτήσεις των Μάκη Βορίδη και Γιάννη Οικονόμου.