«Μιμητής του Ανδρέα στο… θεαθήναι ο Αλέξης Τσίπρας»

Συνέντευξη – ποταμό, για το νέο της βιβλίο για τον Ανδρέα Παπανδρέου, παραχώρησε στο «Έθνος της Κυριακής» η Δήμητρα Λιάνη – Παπανδρέου.

Με αφορμή την κυκλοφορία του πονήματος της με τίτλο «Η οργή του Ανδρέα!», η τελευταία σύζυγος του ιστορικού ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ εξαπολύει επίθεση σε όσους «προσπαθούν να τον αποκαθηλώσουν», δεν κρύβει τη συμπάθειά της για τον Αλέξη Τσίπρα και υποστηρίζει πως «για το καλό του τόπου θα πρέπει πολλοί μαζί να συμπληρώσουν τη συλλογική ηγεσία».

Αναλυτικά το κείμενο της συνέντευξης
Βιβλία για τη ζωή και τις ημέρες του Ανδρέα Παπανδρέου έχουν γραφτεί πολλά, ειδικά το τελευταίο διάστημα. Τι σας ώθησε στη συγγραφή του βιβλίου σας «Η οργή του Ανδρέα»;
–    Ήταν όλα λιβελογραφήματα εναντίον του, γεμάτα εμπάθεια και κακογουστιά, έκρυβαν την αλήθεια και παραποιούσαν την πολιτική του στάση. Αποφάσισα να αποκαταστήσω την πραγματική του εικόνα, παρουσιάζοντας την πολιτική του παρακαταθήκη μέσα από το έργο του. Είναι μια κοπιαστική, τεκμηριωμένη και εμπεριστατωμένη δουλειά, που αποτελεί πολιτικό οδηγό για το τι συμβαίνει σήμερα. Απαντά στα ερωτήματα για την οικονομία και τις εξελίξεις διά στόματος Ανδρέα.

Πολλά ΜΜΕ έγραψαν ότι «οι γυναίκες του Ανδρέα κάνουν πόλεμο μέσω βιβλίων». Τι τους απαντάτε;
–    Θα τους βόλευε να αποπροσανατολίσουν τον αναγνώστη από το ουσιαστικό περιεχόμενο του βιβλίου. Θα ήθελαν να αποκρύψουν τα ονόματα και τις ομάδες που παρακυβερνούν τη χώρα. Θα ήθελαν να αποποιηθούν τις προσωπικές τους ευθύνες για τις επιλογές τους. Δεν ασχολούμαι παρά μόνο στο ελάχιστο και μόνο σε ό,τι αφορά τον Ανδρέα, για να απαντήσω σε όσους τον εμφανίζουν με υβριστικό τρόπο ως άνθρωπο και άνδρα. Το βιβλίο μου το ετοιμάζω εδώ και τρία χρόνια και ουδόλως ασχολούμαι με κουτσομπολιά και προσωπικά ζητήματα. Είναι καθαρά πολιτικό.

Διαθέτετε αδιάσειστα στοιχεία, όπως επισημαίνετε στο βιβλίο σας, για πολλά άτομα του -τότε- στενού περιβάλλοντος του Ανδρέα Παπανδρέου. Δεχθήκατε πιέσεις πριν από τη δημοσίευση του; Ανησυχείτε για τις αντιδράσεις που μπορούν να προκαλέσουν οι αποκαλύψεις σας για συγκεκριμένα άτομα;
–    Πιέσεις όχι, επειδή κανείς δεν ήξερε τι θα γράψω. Τον διάχυτο φόβο τους τον εισέπραξα και δικαίως, αφού τους φέρνω ενώπιον της οργής του Ανδρέα επειδή τον πρόδωσαν και στράφηκαν εναντίον του. Δεν μπορούν να αντιδράσουν, αν συγκρίνετε τι έλεγε ο Ανδρέας και τι έπραξαν αυτοί, θα διαπιστώσετε ότι πέρασαν στην άλλη πολιτική όχθη, του νεοφιλελευθερισμού, της νατοϊκής δουλοφροσύνης, της αμερικανοκρατίας και κάτω από την μπότα της Μέρκελ. Εγιναν όργανα της παγκόσμιας καπιταλιστικής νέας τάξης.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου στο τέλος της ζωής του είχε ζητήσει από συγκεκριμένους ανθρώπους να σας προστατεύσουν. Πράγμα που δεν έγινε. Νιώθετε πικρία γι’ αυτό; Το περιμένατε;
–    Είναι αλήθεια ότι χάθηκαν όλοι, μόλις τελείωσε η περίοδος της προσωπικής τους απολαβής, έμεινα εντελώς μόνη με ελάχιστους πιστούς φίλους. Ημουν έτοιμη για αυτό, όσο οδυνηρό και αν ήταν, ακόμη και αν δεν αντεχόταν. Η μοναξιά αυτή με ωρίμασε περισσότερο και αφοσιώθηκα στη μελέτη των θέσεων του Ανδρέα.

Πολλές φορές στο βιβλίο αναφέρεστε στις δυσκολίες που έχετε αντιμετωπίσει. Οικονομικά προβλήματα, προβλήματα υγείας, ο χαμός της αγαπημένης μητέρας σας. Υπήρξαν άνθρωποι που βρέθηκαν πραγματικά δίπλα σας ή ακόμη και σε αυτά ο δρόμος ήταν… μοναχικός;
–    Φυσικά ήταν μοναχικός, μετριούνται στα δάχτυλα όσοι μου συμπαραστάθηκαν. Η ηθική στήριξή τους με ατσάλωσε. Ολα αυτά τα χρόνια συγκέντρωνα στοιχεία και μάζευα το υλικό για να μιλήσω, βλέποντας το δημιούργημα του Ανδρέα να μεταλλάσσεται σε κόμμα του συστήματος. Οδυνηρό θέαμα και τραγική κατάληξη το ΠΑΣΟΚ που αγάπησε ο λαός με τον Ανδρέα τώρα να το μισεί και να το αποστρέφεται.

Η οικογένεια Παπανδρέου σάς έχει κατηγορήσει ότι εκμεταλλεύεστε το όνομα του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ. Οι ισχυρισμοί στο βιβλίο σας για το περιβάλλον και την υπόλοιπη οικογένειά του είναι η απάντησή σας σε αυτές τις κατηγορίες;
–    Ουδέποτε διεκδίκησα το «οικόσημο», πήρα το επώνυμο και δεν το εξαργύρωσα με εξουσία ούτε με κοινωνική άνοδο. Αυτοί που στο όνομά του έκαναν τόσα και τόσα και εξαπάτησαν τον λαό οφείλουν να απολογούνται. Ο,τι γράφω αποδεικνύεται και στοιχειοθετείται. Ολα είναι ξεκάθαρα και αναντίρρητα. Με πλήρη τεκμηρίωση.

Ποια θεωρείτε ότι ήταν τα λάθη του Ανδρέα Παπανδρέου προκειμένου να προστατεύσει τον ίδιο αλλά και την παράταξή του;
–    Ο Ανδρέας αναγνώριζε τα λάθη του. Ηρθε αντιμέτωπος με τα ηγετικά στελέχη που τον περιέβαλλαν και προσπάθησε να αντλήσει νέες δυνάμεις από τη βάση. Αυτό το έκανε το 1990. Τα κύμα αυτό της βάσης συγκρούστηκε με τα μέλη του Εκτελεστικού Γραφείου ανεπιτυχώς, καθώς τα κυκλώματα στήθηκαν με κάθετους μηχανισμούς. Περιγράφω στο βιβλίο και τη μετέπειτα αναμέτρηση των ανδρεϊκών με τους εκσυγχρονιστές του Σημίτη. Ο Ανδρέας είχε ετοιμάσει ομιλία, περίγραμμα της οποίας παρουσιάζω στο βιβλίο, για να δεσμεύσει την πατριωτική σοσιαλιστική πορεία του Κινήματος.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου πίστευε ότι ο γιος του θα γινόταν πρωθυπουργός; Πώς ήταν οι σχέσεις μεταξύ τους;
–    Είχε μεγάλο καημό που τα παιδιά δεν ελληνοποιήθηκαν επαρκώς. Αυτό που έγινε με το non paper της συνάντησης Σημίτη-Κλίντον, όπου οριζόταν ως έμπιστος ενδιάμεσος, πλήγωσε τόσο τον Ανδρέα, που τσαλάκωσε, πέταξε το χαρτί και έκτοτε επιδεινώθηκε η υγεία του. Είχαν προηγηθεί παλαιότερα διαπληκτισμοί και κάποτε τον μέμφθηκε: «ποιανής κυβέρνησης υπουργός νομίζεις ότι είσαι;» του είχε πει.

Αναφερθήκατε στην αποσιώπηση της παρακαταθήκης των πολιτικών λόγων και θέσεων του Ανδρέα από το μετά Ανδρέα ΠΑΣΟΚ. Αυτό έγινε προκειμένου να δοθεί ένα νέο όραμα στο Κίνημα ή για να παραπλανηθούν ευκολότερα οι ψηφοφόροι του;
–    Αυτό έγινε για να μη φανεί η εκ διαμέτρου αντίθετη διάσταση απόψεων και έργων. Αποκαθήλωσαν τον Ανδρέα για να φέρουν τις δικές τους ενδοτικές, υποχωρητικές, νεοκαπιταλιστικές ιδέες στο προσκήνιο. Εκαναν το ΠΑΣΟΚ αντιλαϊκό και αντεθνικό κόμμα. Χρησιμοποίησαν την κεκτημένη συνήθεια του οπαδού να ψηφίζει ΠΑΣΟΚ, για να συνεχίσουν την ιδιοτελή τους καριέρα σε βάρος του.

Αν ζούσε σήμερα ο Ανδρέας πιστεύετε ότι τα πράγματα στην Ελλάδα θα ήταν διαφορετικά;
–    Σαφώς δεν θα ήμαστε σε αυτό το οικονομικό και πολιτικό τέλμα. Θα είχε επιβάλει με το διεθνές του κύρος και τη βαρύτητα των θέσεών του κανόνες και συνθήκες για μια άλλη Ευρώπη, δεν θα έμπαινε στην Ευρωζώνη και στο κοινό νόμισμα με αυτούς τους όρους και, όπως απέδειξα στο βιβλίο, θα είχε τιθασεύσει το χρέος.

Ποιο είναι το σημαντικότερο ανεκπλήρωτο όραμα του Ανδρέα Παπανδρέου;
–    Ο ίδιος ήθελε την Ελλάδα της δημιουργίας, με πλήρη απασχόληση και ευμάρεια για όλους τους εργαζομένους. Ο Ανδρέας ονειρευόταν μια Ελλάδα που να ανήκει στους Ελληνες. Τα κατάφερε προσωρινά. Μετά τον υπονόμευσαν. Ανησυχούσε για τα εθνικά θέματα. Ηθελε τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Τα ηγετικά στελέχη και, δυστυχώς, ο πολύς λαός που ακολουθούσε δεν ήθελαν ριζική αλλαγή. Καταναλωτική ευμάρεια και προσωπική καλοπέραση ήθελαν. Οι γραφειοκράτες εξόντωσαν τους ιδεολόγους και άφησαν τον Ανδρέα σε ψυχική μοναξιά, καθώς μάταια με τους λόγους και τις εντολές του επιχειρούσε να αλλάξει τις δομές του συστήματος. Τα διατυπώνω με λεπτομέρειες όλα αυτά.

Χαρακτηρίζετε στο βιβλίο σας τον Γιώργο Παπανδρέου εντολοδόχο της νέας τάξης πραγμάτων. Τι εννοείτε; Συγκεκριμένα γράφετε: «Είναι αρνητικός αντίποδας του Ανδρέα Παπανδρέου. Δεν είναι πρότυπο, δεν εμπνέει, δεν έχει κρατήσει τίποτε από τα χαρίσματα του πατέρα του. Δεν είναι Ελληνας στη συνείδηση, στο παραμικρό». Θα ήθελα το σχόλιό σας…
–    Είμαι σαφής και αναλυτική: Εβδομήντα σημεία προκύπτουν όπου ο Γιώργος απομακρύνθηκε και ανέτρεψε την πολιτική γραμμή του Ανδρέα. Γράφω για τους πολέμιους του Ανδρέα, που τους διόρισε βουλευτές Επικρατείας ακυρώνοντας την εθνική στρατηγική του ΠΑΣΟΚ. Να έχει το θάρρος να πει ότι δεν έχει καμία σχέση με τον πατέρα του, ότι άλλα πρεσβεύει, και όχι να εκμεταλλεύεται τα συναισθήματα των ανδρεοπαπανδρεϊκών που πέφτουν κάθε μέρα… από τα σύννεφα από τις «αμερικανιές» του.

Στο τέλος του βιβλίου σας γράφετε για την ανάγκη δημιουργίας ενός «πατριωτικού κινήματος». Υπάρχει κάποιο πρόσωπο που θεωρείτε ότι μπορεί να ηγηθεί ενός τέτοιου εγχειρήματος; Βλέπετε τον εαυτό σας μέσα σε αυτό;
–    Δεν υπάρχει, γι’ αυτό προτείνω να γίνει μια συλλογική προσπάθεια με προγραμματική συμφωνία. Προσωπικά το ξεκαθαρίζω και στο βιβλίο, δεν φιλοδοξώ, δεν ηγούμαι, δεν πολιτεύομαι, απλά θα στηρίξω ταπεινά κάθε προσπάθεια πιστών στη γραμμή του Ανδρέα σε όποια πρωτοβουλία αναλάβουν.

Συχνά αναφέρεστε στο βιβλίο σας στη νέα τάξη και στα ανθελληνικά σχέδιά τους. Πιστεύετε ότι η χώρα απειλείται;
–    Είναι παγκόσμιο το σχέδιο. Η Ελλάδα είναι κομβική περίπτωση. Σε καταλαμβάνουν εκ των έσω και σε κάμπτουν με το οικονομικό τέχνασμα. Ναι, να αγρυπνούμε όπως ζητούσε ο Ανδρέας. Εχω αφιερώσει πολλές σελίδες στο βιβλίο σε επώνυμες, πρωτόγνωρες αποκαλύψεις για πρόσωπα και καταστάσεις. Κάποιες είναι πολιτικές βόμβες και θα συζητηθούν επί μακρόν.

Γράφετε στο βιβλίο σας ότι ο Αλέξης Τσίπρας «κάνει γκελ» μόλις εμφανίζεται και αυτό είναι ένα χάρισμα. Σας είναι συμπαθής;
–    Βεβαίως, αλλά ταυτόχρονα θα ήθελα να είναι στην ουσία και όχι στο θεαθήναι μιμητής του Ανδρέα. Δεν το βλέπω όμως, όσο μεγάλο μέρος των συνεργατών του παραμένουν κοσμοπολίτες και απάτριδες.

Σε ποιο πολιτικό πρόσωπο διαβλέπετε τον αυριανό ηγέτη της Ελλάδας;
–    Σήμερα δεν υπάρχει ο ένας, πολλοί μαζί θα συμπληρώσουν τη συλλογική ηγεσία. Ο ένας πια εξοντώνεται, εκβιάζεται ή δυστυχώς εξαγοράζεται, ενώ οι πολλοί, αν συμφωνήσουν στο πλήρως αποσαφηνισμένο πολιτικό πρόγραμμα, θα τα καταφέρουν. Αν πάντως, κάποια στιγμή, μας προκύψει ηγετικό πρόσωπο θα αναγορευθεί από την αξία του.

Από τότε που «έφυγε» ο Ανδρέας, πείτε μας ορισμένες ωραίες στιγμές που τις αναπολείτε και τις κρατήσατε όλα αυτά τα χρόνια δικές σας.
–    Ηταν ευτυχισμένος όταν πήγαινε στην αγαπημένη του Κρήτη, στις παραλίες της Αττικής και χανόταν στην αγκαλιά της θάλασσας, και μετά χαλάρωνε με ένα ποτήρι κρασί ατενίζοντας το ηλιοβασίλεμα. Τις σπάνιες ήρεμες στιγμές που ο Ανδρέας συγκέντρωνε στο πρόσωπό του την ευτυχία τού να είναι Ελληνας, τότε που έγερνα στο πλάι του αφημένη σαν καταλαγιασμένη θάλασσα από τη φουρτούνα των πολιτικών αναμετρήσεων. Θεέ μου, πόσο μπλε ξόδεψες για να μη σε βλέπουμε…

Αναδημοσίευση της συνέντευξης από το «Έθνος της Κυριακής»