«Μαγειρέματα» για κόμμα της εκσυγχρονιστικής Κεντροαριστεράς

Το τελευταίο διάστημα εμφανίστηκε στο προσκήνιο των πολιτικών συζητήσεων ο όρος «Προοδευτική Διακυβέρνηση».  Ένας όρος, όπου όσοι τον επικαλούνται –η Φώφη Γεννηματά, ο Αλέξης Τσίπρας αλλά και ο Γιώργος Παπανδρέου– τον «ζωγραφίζουν» με τα δικά τους ξεχωριστά χρώματα.

 Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ουδείς, όμως, ασχολήθηκε με το ποιος έριξε στον δημόσιο διάλογο την ιδέα της Προοδευτικής Διακυβέρνησης. Κι όμως, όσο κι εάν ακούγεται παράξενο οι πρώτοι που μίλησαν για Προοδευτική Διακυβέρνηση ήταν οι εραστές του εκσυγχρονισμού, που βρέθηκαν δίπλα στον Κώστα Σημίτη κατά τη διάρκεια της οκταετούς πρωθυπουργίας του (Ιανουάριος 1996 – Μάρτιος 2004) και εν συνεχεία χωρίστηκαν ο καθένας κατά το δοκούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Νίκος Μπίστης, ο Σωτήρης Βαλντέν, ο Αντώνης Λιάκος και ο Παναγιώτης Παναγιώτου επειδή γνωρίζουν το τι έχει ειπωθεί από τους ΣΥΡΙΖΑίους για τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ έχουν υπερτονίσει στα δικά τους κείμενα ότι πρέπει να επικρατήσει η λήθη.

Αυτοί που σπρώχνουν ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ σε μία συνεργασία και προέρχονται από τους εκσυγχρονιστές του Κώστα Σημίτη, έχουν ξεκινήσει και την αρθρογραφία, αλλά και τις ζυμώσεις. Και προτείνουν ότι εάν τα δύο κόμματα δεν καταφέρουν να συναντηθούν, τότε να συμπορευθούν κάτω από άλλη μαρκίζα, σε ένα νέο γωνιακό μαγαζί, όπου θα λειτουργήσει ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Από τη μία θα ξεπλύνει τα άσχημα του ΠΑΣΟΚ και από την άλλη θα σπάσει το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο, το οποίο εξακολουθεί και είναι ισχυρό στην ελληνική κοινωνία. Ακόμη και από παραδοσιακούς ψηφοφόρους της ανανεωτικής αριστεράς, που θεωρούν ότι προδόθηκαν από την κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι ζυμώσεις αυτές προς το παρόν είναι σε αρχικό στάδιο, αλλά «αποκτούν ρίζες», όπως ισχυρίζονται άνθρωποι που γνωρίζουν από πρώτο χέρι την Κεντροαριστερά. Άνθρωποι που γνωρίζουν νοοτροπίες, σχεδιασμούς, επαφές, υπόγειες διαδρομές και που βλέπουν ότι υπάρχει ο κατάλληλος χρόνος για ανασύνταξη του χώρου, καθώς η κυριαρχία Μητσοτάκη με όλα τα στραβά της δεν πρόκειται ούτε να τελειώσει σε μία νύχτα, ούτε θα πέσει ως ώριμο φρούτο, όπως συμβουλεύει ο Γιάννης Λούλης τον Αλέξη Τσίπρα. Ο κ. Λούλης, απλά να σημειώσουμε ότι τα ίδια συμβούλευε και τον Κώστα Καραμανλή, ο οποίος για να εκθρονίσει τον Κώστα Σημίτη περίμενε επτά χρόνια (1997-2004). Απλά ο Κώστας Καραμανλής περίμενε στην αντιπολίτευση δίχως να έχει κάτσει στον πρωθυπουργικό θώκο. Κάτι που δεν ισχύει για τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος πλέον έχει τον τίτλο τού τέως.

Οι εκσυγχρονιστές του ΣΥΡΙΖΑ με τους αντίστοιχους του ΚΙΝΑΛ, αλλά και αυτούς που είναι έξω από τα δύο κόμματα, διακρίνουν ότι ο κ. Μητσοτάκης κέρδισε το κέντρο. Κι έχοντας δίπλα του αρκετούς εκσυγχρονιστές, πρώην κεντροαριστερούς, έχει καταφέρει να πείθει και ψηφοφόρους από τα άλλα κόμματα ότι αξίζει να τον εμπιστευθούν. Κι όπως σημείωσε σε πρόσφατο άρθρο του ο Γιάννης Δατσέρης (σύζυγος της Συλβάνας Ράπτη), «δεν γνωρίζω αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι οπαδός της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αλλά έχει ενσωματώσει πλήρως το δόγμα του σερ Αλεξ Φέργκιουσον: “Εκθείαζε τον αντίπαλό σου, για να φαίνεται η νίκη σου μεγαλύτερη”. Έχει επιβάλει στην επικοινωνία το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο γιατί εκεί ελέγχει, εύκολα, το παιχνίδι».

Ο Γιάννης Δατσέρης είναι φίλος από την εποχή της εφηβείας τους με τον Ευάγγελο Βενιζέλο και το 2014 έριξε τη βόμβα, παραιτούμενος από γραμματέας Επικοινωνίας του ΠΑΣΟΚ, λέγοντας ότι «το ΠΑΣΟΚ είναι μία φούσκα». Παρά το γεγονός ότι η σύζυγός του βρέθηκε στο πλευρό της Φώφης Γεννηματά, αυτός ακολούθησε την Άννα Διαμαντοπούλου και τον Γιώργο Φλωρίδη στην «Ώρα Αποφάσεων», διατηρώντας τις αμφιβολίες του για το εάν έπρεπε να δεχθούν στην παρέα τον Γιάννη Ραγκούση, ο οποίος έτσι κι αλλιώς φημίζεται για τις διαλυτικές του τάσεις προκειμένου να ικανοποιήσει τις φιλοδοξίες του.

 Η παρέα και οι βόμβες

Οι εκσυγχρονιστές δεν είναι απλά μία παρέα που θα διαλυθεί, όπως υποστήριζαν στο παρελθόν οι «τσοχατζοπουλικοί», οι «αρσενικοί» και οι παλιοί «παπανδρεϊκοί». Τουναντίον, δείχνουν τεράστια αντοχή και ξέρουν να επιβιώνουν. Και πλέον, τους βρίσκεις παντού. Και στην κυβέρνηση όπου βρίσκονται σε θέσεις κλειδιά και στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΚΙΝΑΛ.

Το σχέδιό τους για ένα νέο κεντροαριστερό κόμμα, καθαρά εκσυγχρονιστικό, το οποίο θα λειτουργήσει ως ο έτερος πόλος του πολιτικού συστήματος δεν είναι εύκολο πράγμα. Για να υλοποιηθεί πρέπει να περάσει από συμπληγάδες. Να ξεπεράσει προσωπικές επιδιώξεις, μικροπολιτικά συμφέροντα, ιδεοληπτικές αγκυλώσεις και το κυριότερο να συναντηθούν άνθρωποι, οι οποίοι έφτασαν στο σημείο μέχρι να υβρίζονται σαν χαμίνια. Κι όμως, οι «εμπνευστές» του σχεδίου λένε με νόημα ότι «ουδείς περίμενε ότι τον Ανδρέα Παπανδρέου θα τον διαδεχθεί ο Κώστας Σημίτης».

Ήδη από διαφορετικές αφετηρίες έχουν ξεκινήσει άνθρωποι της κεντροαριστεράς να απαξιώνουν τις ηγεσίες του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ. Δηλαδή, στέλνουν τον Αλέξη Τσίπρα και τη Φώφη Γεννηματά στο περιθώριο. Ο Γιώργος Φλωρίδης, πρώην υπουργός των κυβερνήσεων Σημίτη και συνοδοιπόρος της Άννας Διαμαντοπούλου στην Ώρα Αποφάσεων προ ολίγων ημερών, προκάλεσε ταραχή όταν σε ραδιοφωνική του συνέντευξη έκανε λόγο για «ελλειμματικές ηγεσίες που συμβάλλουν στη στασιμότητα». Κι όταν του ζητήθηκε να εξηγήσει τι εννοεί, είπε επί λέξει: «Πιστεύω στην απόλυτη επανίδρυση του χώρου. Επανίδρυση σημαίνει ότι θα πρέπει να καταλάβει πώς έχουν εξελιχθεί τα πράγματα στην ελληνική και ευρωπαϊκή κοινωνία τα τελευταία χρόνια, ότι ο κόσμος αναζητά καινούργιες λύσεις σε καινούρια προβλήματα και ότι όσο αυτές οι λύσεις δεν δίνονται από ένα κόμμα του μεσαίου χώρου, τότε είναι προφανές ότι ο χώρος παραμένει στάσιμος. Οι ηγεσίες σαφώς παίζουν ρόλο και εγώ πιστεύω ότι η σημερινή ηγεσία του ΚΙΝΑΛ είναι απολύτως ελλειμματική ως προς αυτό, δηλαδή δεν μπορεί να δώσει καινούρια πνοή, ούτε μπορεί να θέσει τα μεγάλα ζητήματα, το ίδιο βέβαια και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αν μιλήσουμε γι αυτόν τον ευρύτερο χώρο. Πρέπει να αυτοδιαλυθούν οι σχηματισμοί τελείως και να πάμε σε κάτι καινούριο, δηλαδή νέα ηγεσία, νέες προτάσεις, νέες σκέψεις, νέες απόψεις».

Από την πλευρά του ο Γιάννης Δατσέρης –με αφορμή το άρθρο του καθηγητή Νίκου Μαραντζίδη περί επιστροφής Τσίπρα, όπως έκαναν οι Ελευθέριος Βενιζέλος, Κωνσταντίνος Καραμανλής και Ανδρέας Παπανδρέου– απαντά σε αυτή την… προφητεία: «Ο κ. Τσίπρας δεν διαθέτει, προς το παρόν, καμιά από τις προϋποθέσεις μιας επιστροφής. Δεν έχει κατορθώσει να δημιουργήσει μαζικό κόμμα με παραταξιακά χαρακτηριστικά, παρά τη δεκάχρονη στροφή ενός τμήματος της κομμουνιστικής προέλευσης Αριστεράς σε κόμμα εξουσίας.  Ο ΣΥΡΙΖΑ και η ηγεσία του δεν έχουν χυμούς. Η ταχεία μετάβαση από κόμμα διαμαρτυρίας σε λαϊκιστική μετουσίωση της οργής για την απώλεια μιας “αέναης ευημερίας” σε πρόταση εξουσίας, η εμφυλιοπολεμική νοοτροπία τού “εμείς και οι άλλοι”, οι καθεστωτικές πρακτικές με συνοδεία τον απαραίτητο πελατειασμό κατά την περίοδο της διακυβέρνησης, κατέλιπαν μια απλουστευτική, ρηχή, οξεία αντιπαραθετική, προσωπικά επιθετική και συνάμα κυνική ρητορική και επικοινωνία που απωθεί κάθε μετριοπαθή, συναινετική ή ορθολογική τάση.  Αρνείται να αποδεχτεί την ευθύνη της συμβολής του στην αποδόμηση των μεσοστρωμάτων της Μεταπολίτευσης. Όχι μόνο γιατί εφάρμοσε πολιτικές ισοπεδωτισμού, αφαίρεσε δυνατότητες κοινωνικής ανέλιξης και υπερφορολόγησε χωρίς να σεβαστεί την παραγωγή και τη μισθωτή εργασία, αλλά κυρίως γιατί προπαγάνδισε σαν αντίπαλο όποιον δημιουργεί εισόδημα μικρού τετραψήφιου αριθμού τον μήνα, ενώ συναγελάστηκε με τους ολιγάρχες της χώρας. Δυσκολεύεται να κατανοήσει τις κοινωνικές ανακατατάξεις μετά την κρίση και την πρόσθετη καθοριστική επίδραση σε αυτές των νέων τεχνολογικών δεδομένων της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Δεν μπορεί να απευθυνθεί σε νεοφυείς οικονομικές πρωτοβουλίες, να αντιληφθεί τη δυναμική των συμπράξεων, να κατανοήσει την εργασιακή κουλτούρα των brain drainers».

Και ολίγον ΠΑΣΟΚ

Και εάν οι Φλωρίδης και Δατσέρης με επιχειρήματα ανέδειξαν την ανεπάρκεια των ηγεσιών ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ, ο Σωκράτης Ξυνίδης (πρώην υπουργός και πρώην γραμματέας του ΠΑΣΟΚ επί Γιώργου Παπανδρέου) έκοψε φέτες τη Γεννηματά, αλλά κινούμενος σε μία διαφορετική κατεύθυνση. Ο κ. Ξυνίδης έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook: «Πάμε ξανά γιατί δεν το καταλάβατε με ευγενική διατύπωση. Το ΚΙΝΑΛ καταδικάζει το εσωκομματικό πραξικόπημα στην κοινοβουλευτική ομάδα το 2011 που έριξε την κυβέρνηση Παπανδρέου και οδήγησε στη συγκυβέρνηση Παπαδήμου. Αναγνωρίζει ως ιστορικό του σφάλμα τη συμμετοχή των στελεχών του στην κυβέρνηση Σαμαρά. Επανονομάζεται ΠΑΣΟΚ και επανέρχεται στο παλιό του ΑΦΜ και σε δύο χρόνια διεκδικεί την εξουσία. Κατανοητό τώρα;»

Από όλες αυτές τις παρεμβάσεις, αλλά πολύ περισσότερο από τις συζητήσεις και τους προβληματισμούς που εκφράζονται, δημιουργείται ένα ρεύμα για κάτι νέο που να ξεπερνά τους τωρινούς κομματικούς σχηματισμούς. Εξάλλου, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η επίδραση της περιόδου Σημίτη στο πολιτικό σύστημα είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας σχολής σκέψης με κύρια χαρακτηριστικά τον ορθολογισμό, τον πραγματισμό και την αντίληψη της πολιτικής ως τέχνη του εφικτού.

Η παρουσία πολιτικών στελεχών που προέρχονται από τον συγκεκριμένο χώρο, γίνεται αντιληπτή από την ηγεσία των δύο κομμάτων καταρχήν ως ένας τρόπος γεφύρωσης με το πολιτικό ακροατήριο του κέντρου. Μιας περιοχής που αποτιμάται ως καταλυτική για την έκβαση του διπολικού ανταγωνισμού. Επίσης, το προφίλ αυτών των στελεχών θεωρείται ότι αποδίδει εκσυγχρονιστικά, ευρωπαϊκά και σε σημαντικό βαθμό τεχνοκρατικά χαρακτηριστικά.

Στη Νέα Δημοκρατία, το πεδίο συνεννόησης με τους «σημιτικούς» αναζητείται κυρίως στην κοινή πεποίθηση για αλλαγές στην οικονομία, σε κατευθύνσεις που σχετίζονται με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της δημοσιονομικής ισορροπίας και των ριζικών αλλαγών σε δύσκολα θέματα, όπως το ασφαλιστικό, οι εργασιακές σχέσεις, και ο περιορισμός του ρόλου του κράτους. Αντίθετα, στον ΣΥΡΙΖΑ η όσμωση φαίνεται να επιτυγχάνεται μέσω της μετριοπαθούς στάσης στα εθνικά θέματα και τον απεγκλωβισμό από ζητήματα που θεωρούνται αγκυλώσεις, όπως και σε σειρά ζητημάτων που σχετίζονται με τις ατομικές ελευθερίες-δικαιώματα, καθώς και την αλλαγή θεσμικών λειτουργιών.

Έχουν μοιραστεί

Αρκετά πρόσωπα που ανεδείχθησαν επί Κώστα Σημίτη, ή σπούδασαν την πολιτική στα σχολεία που έστησε ο πρώην πρωθυπουργός βρίσκονται κοντά στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Και δεν μιλάμε μόνο για τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και το σύνολο των συνεργατών του. Ούτε για τη Λίνα Μενδώνη, η οποία επί εκσυγχρονιστών «κατσικώθηκε» στο υπουργείο Πολιτισμού. Είναι η Άννα Διαμαντοπούλου, συνεργάτες της οποίας βρίσκονται δίπλα στον πρωθυπουργό, ενώ η ίδια πλησιάζει ολοένα και πιο κοντά στην ηγεσία του ΟΟΣΑ, καθώς προκρίθηκε στην τελική πεντάδα. Πολύ κοντά στις πρωθυπουργικές απόψεις είναι και ο καθηγητής Χρήστος Ροζάκης (πρώην υφυπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Σημίτη). Ως φορέας «σημιτικών» αντιλήψεων θεωρείται από πολλούς και ο επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στις διερευνητικές επαφές, Παύλος Αποστολίδης. Ο πρέσβης ε.τ. το 1998 τοποθετήθηκε γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών και στη συνέχεια θήτευσε στη θέση του Διοικητή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών έως και το 2004. Ακόμη και ο υφυπουργός Εργασίας, Πάνος Τσακλόγλου, ναι μεν δεν είχε ποτέ κάποια θεσμική σχέση με τον Κώστα Σημίτη, όμως οι αντιλήψεις καταγράφονται ως εκσυγχρονιστικές. Και φυσικά ο Άκης Σκέρτσος αν και τεχνοκράτης σπούδασε πολιτική στα σχολεία του ΠΑΣΟΚ που είχαν στηθεί επί προεδρίας Σημίτη με γραμματέα τον Χρυσοχοΐδη.

Και στον ΣΥΡΙΖΑ ναι μεν έχουν υποδεχθεί όλους τους εραστές της πολιτικής φιλοσοφίας του Άκη Τσοχατζόπουλου και εξορκίζουν τον Κώστα Σημίτη, εν τούτοις ο Αλέξης Τσίπρας είχε τοποθετήσει τον καθηγητή Κωνσταντίνο Τσουκαλά (προσωπικός φίλος του Κώστα Σημίτη) ως επικεφαλής του ψηφοδελτίου του ΣΥΡΙΖΑ το 2015, ενώ και η Μυρσίνη Ζορμπά, ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ από το 2000 έως το 2004, ορίστηκε υπουργός Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα, η Μυρσίνη Ζορμπά από το 2009-2015 ήταν η διευθύντρια του πολιτικού γραφείου του κ. Σημίτη.

Οι Νίκος Μπίστης, Αντώνης Λιάκος, Σωτήρης Βαλντέν, Σπύρος Δανέλης και Παναγιώτης Παναγιώτου είναι αυτοί που πάντα σηκώνουν το γάντι για να στηρίξουν τον πρώην πρωθυπουργό στους εσωκομματικούς τσακωμούς κυρίως με τον Παύλο Πολάκη. Ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει το πώς θα εξελιχθεί η ζύμωση για κάτι νέο στην Κεντροαριστερά, το οποίο θα μπορέσει να ορθώσει ανάστημα στη Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος έχει κερδίσει προς ώρας τον χώρο του πολιτικού κέντρου. Αλλά, όπως λένε και οι συνεργάτες του πρωθυπουργού, «ο συγκεκριμένος χώρος είναι μεν υπάκουος, επιθυμεί την τάξη και την ασφάλεια, αλλά δεν μπαίνει στα καλούπια. Ως γνήσιοι φιλελεύθεροι, μία πάνε προς τα δεξιά και μία από την αριστερά».