Κανένα ρίσκο με την οικονομία

«Όταν ευημερούν οι αριθμοί, δυστυχούν οι άνθρωποι». Η συγκεκριμένη φράση του Γεωργίου Παπανδρέου προς τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στις αρχές της δεκαετίας του ’60 δυστυχώς παραμένει επίκαιρη. Κι αυτό επειδή ναι μεν τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομία βαδίζει σε σωστές ράγες, αλλά από την άλλη οι πολίτες βιώνουν εξαιρετικά πιεστικές συνθήκες, λόγω της ακρίβειας.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Και μπορεί ο πρωθυπουργός συχνά πυκνά να επαναλαμβάνει  πως «δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις» για την αντιμετώπιση του φαινομένου και πως δεν υπάρχει κανείς τρόπος να πέσουν σε ένα βράδυ κατακόρυφα οι τιμές, η κοινωνική συνθήκη όμως είναι πιεστική και η εικόνα για σημαντικό μέρος του πληθυσμού εξόχως αποθαρρυντική. Με βάση τα στοιχεία του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών), ο ένας στους δύο Έλληνες δεν θα μπορέσει να αντεπεξέλθει οικονομικά σε καλοκαιρινές διακοπές, ενώ το 32% θα πάει μεν, αλλά λιγότερες ημέρες.

Παράλληλα, σε έκθεσή της η Τράπεζα της Ελλάδος κατέγραψε πως η χώρα μας είναι από τις ακριβότερες της Ευρωζώνης σε επώνυμα τυποποιημένα προϊόντα σούπερ-μάρκετ Μάλιστα η διαφορά είναι της τάξης του 10%, κάτι που δεν το λες και κανονικό. Το κλίμα αυτό αποτυπώνεται και στις μετρήσεις των ερευνών κοινής γνώμης, ασφαλώς. Πρόσφατα, στις τάσεις της MRB (27 Ιουνίου – 4 Ιουλίου), οι πολίτες ανέδειξαν σε ποσοστό 62,4% την ακρίβεια ως το κυρίαρχο πρόβλημα και ακολούθως την υγεία με 43,1% και την ανεργία με 29,2%.

Και βέβαια μπορεί η Νέα Δημοκρατία να παραμένει ως η κυρίαρχη πολιτική δύναμη, αλλά οι χαμηλές πτήσεις δεν επιτρέπουν ούτε εφησυχασμό, ούτε κομπασμό, όπως πολλάκις έχουμε δει σε όλο το διάστημα από τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου του 2023 μέχρι και πριν από τις ευρωεκλογές, όπου το 41% των εθνικών εκλογών το ακούγαμε δια πάσα νόσο και δια πάσα… ανοησία. Και ξαφνικά από εκεί που για δύο συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις επιτεύχθηκε άνετη αυτοδυναμία για τη Νέα Δημοκρατία με βάση τα σημερινά δεδομένα εάν γίνονταν πρόωρες εκλογές, τότε θα αναγκαζόταν ο πρώτος να αναζητήσει κυβερνητικό εταίρο.

Πρόωρες εκλογές σύμφωνα με το Μαξίμου έχουν αποκλειστεί, όσε; εισηγήσεις και εάν δεχτεί ο πρωθυπουργός. Όπως και να υπάρξει αλλαγή στον εκλογικό νόμο, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερο μπόνους και να μπορεί να κυβερνηθεί ο τόπος. Προς ώρα και τα δύο αυτά σενάρια έχουν αποκλειστεί από τον πρωθυπουργό, όπως αναφέρουν πηγές του Μαξίμου. Τι μένει λοιπόν; «Η εξάντληση της τετραετίας και η υλοποίηση του προγράμματος για το οποίο επανεξελέγη η Νέα Δημοκρατία» τονίζει με έμφαση προνομιακός συνομιλητής του πρωθυπουργού. Παρά τα διογκούμενα προβλήματα, μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης θεωρεί πως ο καθαρός διάδρομος τριών χρόνων που έχει η κυβέρνηση μπροστά της «είναι ικανή συνθήκη για να αναστρέψει το κλίμα και να ολοκληρώσει το μεταρρυθμιστικό της έργο».

Τι δεν θα γίνει

Η μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα, παρά τις προτάσεις της αντιπολίτευσης  δεν πρόκειται να μπει στη φαρέτρα των κυβερνητικών όπλων για την αποκλιμάκωση των τιμών. Είναι πολύ σαφής η κυβερνητική πρόθεση να μην ενδώσουν σε τέτοιο μέτρο. Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη, αυτό θα είναι αναποτελεσματικό, ενώ ενέχει τον κίνδυνο της σοβαρής διασάλευσης των δημοσιονομικών της χώρας και δεν πρόκειται τα το ρισκάρει, μη δίνοντας σημασία στις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης.

Συνεπώς, μεταστροφή στη μείωση της έμμεσης φορολογίας δεν αναμένεται από την κυβέρνηση, ούτε προσεχώς. Επίσης αυτό που λένε οι συνομιλητές του είναι ότι στην ΔΕΘ ο πρωθυπουργός δεν θα παρουσιάσει ούτε δαπανηρό, ούτε «πλουσιοπάροχο» καλάθι. «Θα απογοητεύσω όσους περιμένουν να με δουν με πακέτο παροχών σαν πρώιμο Αϊ-Βασίλη», είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του σημειώνοντας ότι «τα πόδια μας θα φτάνουν μέχρι εκεί που είναι το πάπλωμα».

Κι όπως τονίζουν οι συνεργάτες του «ο πρωθυπουργός θα ανακοινώσει παροχές, οι οποίες θα είναι με χρήματα που θα έχουν εισπραχτεί από υπερκέρδη των μεγάλων εταιρειών». Κι αυτό διότι προτεραιότητα του Μαξίμου είναι να μην υπάρξει ούτε ο παραμικρός δημοσιονομικός εκτροχιασμός. Ήδη όπως έχει γράψει και η «Α» έχουν «κλειδώσει» η στήριξη των συνταξιούχων στο τέλος του έτους, οι οποίοι λόγω προσωπικής διαφοράς δεν λαμβάνουν αυξήσεις, ενδεχόμενες αλλαγές στη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών (όχι με τρόπο που να αλλοιώνει την «καρδιά» της πρόβλεψης για τη φορολόγησή τους), το σχέδιο “Σπίτι μου 2” για την αντιμετώπιση της οξείας στεγαστικής κρίσης.

Ο πρωθυπουργός έχει ήδη ανακοινώσει ότι το σχέδιο αυτό θα προβλέπει τη διεύρυνση των ηλικιακών κριτηρίων για τους δικαιούχους, με ένταξη πολιτών που θα ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 40-50 ετών και οι οποίοι θα μπορούν να λάβουν ευνοϊκά χαμηλότοκα δάνεια. Οι πόροι του προγράμματος είναι 2 δισ. και είναι εξασφαλισμένοι από τα ευρωπαϊκά ταμεία.

Ο νέος προϋπολογισμός

«Ραμμένος» πάνω στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες θα είναι ο προϋπολογισμός του 2025. Το στίγμα έδωσε η εγκύκλιος του υφυπουργού Οικονομικών, Θάνου Πετραλιά, για την κατάρτιση του νέου προϋπολογισμού που εστάλη στα υπουργεία, τα οποία καλούνται να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους το αργότερο μέχρι την 31η Ιουλίου 2024 και με βασικό «πλοηγό» τούς νέους κανόνες της Κομισιόν.

Με την εγκύκλιο δίνονται κατευθύνσεις για τις εκτιμήσεις και τις προβλέψεις των εσόδων και των δαπανών τόσο για το έτος 2025 αλλά και για τα επόμενα χρόνια με στόχο την ακριβέστερη προσέγγιση του τελικού δημοσιονομικού αποτελέσματος καθώς θα αποτελέσουν τη βάση για την κατάρτιση του νέου Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος της περιόδου 2025 – 2028, το οποίο θα σταλεί έως τις 20 Σεπτεμβρίου στις Βρυξέλλες. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην ευρωπαϊκή ντιρεκτίβα για τη διασφάλιση της καθοδικής πορείας του χρέους με επιτάχυνση της ανάπτυξης από νέες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις με προτεραιότητα στην πρόληψη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

Οι κρατικές πρωτογενείς δαπάνες αποτελούν πλέον το βασικό εργαλείο δημοσιονομικής πειθαρχίας, καθώς δεν θα μπορούν να αυξηθούν περισσότερο από το όριο του 3%, βάζοντας σε δεύτερη… μοίρα τα πρωτογενή πλεονάσματα, για τα οποία, έτσι κι αλλιώς η Ελλάδα, έχει την υποχρέωση να υπηρετεί τον στόχο του 2,1% για τα επόμενα χρόνια.

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «οι στόχοι καθαρών πρωτογενών δαπανών που εστάλησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα με βάση το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο προβλέπουν μέγιστη επιτρεπόμενη ετήσια αύξηση καθαρών πρωτογενών δαπανών στην περιοχή του 3% (κατά μέσο όρο) ετησίως για την περίοδο 2025 – 2028». Να σημειωθεί ότι ο αντίστοιχος στόχος για το 2024 ήταν 2,6%.