«Ήρεμα νερά» για τα τουρκικά πολεμικά

Θεατές στο τούρκικο θέατρο του παραλόγου έγιναν για μία ακόμη φορά οι Έλληνες πολίτες για μία απλή πόντιση καλωδίου που θα ενώνει ηλεκτροδοτικά την Κύπρο. Και αυτό διότι σχεδόν ο μισός τουρκικός στόλος βρέθηκε στα διεθνή χωρικά ύδατα παρακολουθώντας τις έρευνες του ιταλικού πλοίου «Ievoli Relume» για το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου.  

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Οι πολυετείς και ανεπίλυτες διαφορές Ελλάδας- Τουρκίας ήρθαν στην επιφάνεια για μία ακόμη φορά, αναδεικνύοντας ότι η «Διακήρυξη ειρήνης» που υπογράφθηκε στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2023 δεν είναι τίποτε άλλο από μία δήλωση καλών προθέσεων.

Τελικά η μίνι κρίση αποκλιμακώθηκε και όπως αναφέρει η Αθήνα αυτό έγινε επειδή υπήρξαν δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών. Ενώ η Τουρκία ισχυρίστηκε μέσω κύκλων της κυβέρνησης Ερντογάν, ότι «η Ελλάδα ζήτησε την άδεια της». Κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι το επεισόδιο έληξε επειδή το ιταλικό πλοίο αποχώρησε δίχως να ολοκληρώσει την έρευνα του.

Η Ελλάδα αρνείται ότι ζήτησε την άδεια της Τουρκίας, ενώ επισημαίνει ότι οι έρευνες έγιναν εντός της ελληνικής ΑΟΖ. Η Ελλάδα ως όφειλε είχε ανακοινώσει τις έρευνες με σχετική NAVTEX, γνωστοποιώντας την περιοχή ερευνών του ιταλικού πλοίου με την Τουρκία να αντιδρά με αντι – NAVTEX.

Η Τουρκία μέσω της ενέργειας να αποστείλει πολεμικά πλοία στα διεθνή χωρικά ύδατα, προκειμένου να παρακολουθεί τις έρευνες του ιταλικού πλοίου, έσπευσε με αυτό τον τρόπο να επιχειρήσει να δηλώσει την παρουσία της και να υπερασπιστεί το «παράνομο και ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο»– όπως το χαρακτήρισε για μία ακόμα φορά προχθές Πέμπτη ο Γιώργος Γεραπετρίτης – έναντι της κυρωμένης ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Στο ίδιο πλαίσιο προσπάθειας δήλωσης τετελεσμένων από την πλευρά της Άγκυρας ήταν και η ανακοίνωση μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της γείτονας χώρας ότι «δεν θα δοθεί ευκαιρία προς εκμετάλλευση της τουρκικής εποικοδομητικής προσέγγισης η οποία δίνει προτεραιότητα στον διάλογο για τα θέματα του Αιγαίου και της Μεσογείου. Θα συνεχιστούν οι ανυποχώρητες πρακτικές για την προάσπιση των τουρκικών δικαιωμάτων και των συμφερόντων».

Και το υπουργείο Εξωτερικών και ο ΑΔΜΗΕ (είναι ο φορέας υλοποίησης του έργου) με επίσημες ανακοινώσεις τους τόνισαν πως οι έρευνες του ιταλικού πλοίου ολοκληρώθηκαν. Κάποιοι όμως εγείρουν αμφιβολίες, ισχυριζόμενοι πως οι Ιταλοί αναγκάστηκαν να φύγουν και δεν ολοκλήρωσαν στο ακέραιο τις έρευνες τους. Να σημειωθεί ότι φορέας του έργου είναι ο ΑΔΜΗΕ, ενώ οι Ιταλοί διενεργούν τις έρευνες για   λογαριασμό της γαλλικής εταιρείας Nexans.

Η επιθετική απάντηση

Ερωτηματικά εγείρονται και από την επιθετική απάντηση των πηγών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Το ελληνικό υπουργείο απάντησε στο αντίστοιχο υπουργείο της Τουρκίας που ευχαριστούσε με ειρωνικό τρόπο τις ελληνικές αρχές «για τον σεβασμό τους στη θαλάσσια δικαιοδοσία μας και τη συνεργασία». Από το ελληνικό υπουργείο τονίστηκε:  «Ουδείς «σεβασμός» επεδείχθη, ή θα επιδειχθεί στο μέλλον από τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στη νομίμως οριοθετημένη ζώνη Ελλάδας – Αιγύπτου, όπως το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας προβλέπει και επιβάλλει».

Στην ίδια ρότα κινήθηκαν, χωρίς αυστηρό τόνο, και από το υπουργείο Εξωτερικών και από τον ΑΔΜΗΕ, υποστηρίζοντας ότι «ουδέποτε ελληνικός φορέας ή Αρχή, ή η ιταλική εταιρεία NextGeo, και η γαλλική εταιρεία Nexans, που διενήργησαν τις έρευνες στην περιοχή με το πλοίο «Ievoli Relume» αιτήθηκαν σχετική άδεια προς τις τουρκικές αρχές».

Όλοι όμως αντιλαμβάνονται  ότι μέσω αυτών των διαρροών η Τουρκία θέλει να στείλει ένα μήνυμα στην διεθνή κοινότητα ότι και οι Έλληνες αναγνωρίζουν το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Ένα μνημόνιο, το οποίο εστάλη στον ΟΗΕ, έλαβε πρωτόκολλο, αλλά από την άλλη δεν έχει κυρωθεί από το κοινοβούλιο της Λιβύης. Τουναντίον η συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου είναι διεθνώς αναγνωρισμένη καθώς κυρώθηκε από τα δύο κοινοβούλια κι εν συνεχεία εστάλη στον ΟΗΕ, ο οποίος και το αποδέχθηκε.

Μάλιστα ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών σε δηλώσεις του ισχυρίστηκε ότι «το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι άκυρο, νομικά ανυπόστατο και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα», υπογραμμίζοντας ότι «η έρευνα του ιταλικού πλοίου ολοκληρώθηκε βάσει του αρχικού προγραμματισμού εντός χωρικών υδάτων και εντός ελληνικής ΑΟΖ».  Απαντώντας στο εάν ολοκληρώθηκαν οι έρευνες του ιταλικού πλοίου, πηγές του υπουργείου Εξωτερικών ισχυρίστηκαν ότι «διήρκεσαν περισσότερο του προγραμματισμένου (δηλαδή πέντε αντί δύο ωρών που είχαν υπολογιστεί), γεγονός που, κατ’ αυτή την άποψη, αναδεικνύει πως αυτές δεν επισπεύσθηκαν χάριν της αποκλιμάκωσης, αλλά όταν κρίθηκε ότι έχουν ολοκληρωθεί». Από την Αθήνα αντικρούεται ο ισχυρισμός της Αγκύρας ότι οι έρευνες ολοκληρώθηκαν κατόπιν αδειοδότησης που παρασχέθηκε έπειτα από αίτημα στις τουρκικές αρχές. Μάλιστα, αρμόδιες πηγές ανέφεραν ότι κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να συμβεί καθώς η περιοχή νοτίως της Κάσου και της Καρπάθου βρίσκεται εξ ολοκλήρου εντός οριοθετημένης –μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου– ΑΟΖ, ως εκ τούτου οτιδήποτε άλλο θα ήταν παράδοξο.

Η τουρκική στάση

Πάντως οι Τούρκοι επιμένουν θεωρώντας ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι έγκυρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο τηλεοπτικό δίκτυο Skynews Arabia, απαντώντας στο ερώτημα αν θα επανεξεταστεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο, τήρησε σκληρή στάση και ανέφερε ότι «εμείς με τη Λιβύη, όπως γνωρίζετε, έχουμε διευθετήσει αυτό το ζήτημα μεταξύ μας. Αυτό ενδεχομένως να έχει προκαλέσει προβλήματα σε άλλες χώρες, αλλά αυτό δεν είναι δικό μας πρόβλημα. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι το έργο αυτό που κάνουμε γίνεται σύμφωνα με τον νόμο και με βάση την αμοιβαία συναίνεση. Εμείς αυτό κοιτάζουμε».

Τα ερωτηματικά που τίθενται πλέον μετά τη νέα μίνι κρίση είναι αρκετά. Και φυσικά καθιστούν την «Διακήρυξη Ειρήνης» ως ανίσχυρη. Οπότε πολύ λογική είναι η απορία που δημοσιοποιήθηκε από το ΠΑΣΟΚ για το ποιες ενέργειες θα προβεί ο πρωθυπουργός και τα αρμόδια υπουργεία για την αντιμετώπιση της πρόκλησης και τη μελλοντική αποφυγή δημιουργίας τετελεσμένων σε βάρος της χώρας; Επίσης το ΠΑΣΟΚ ρωτά για το εάν κοινοποιήθηκαν αυτά τα γεγονότα αυτά σε διεθνείς οργανισμούς, ιδίως στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ; Πάντως οι ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Παπανδρέου, Γιάννης Μανιάτης και Σάκης Αρναούτογλου σε άμεσο χρόνο μετά την εκδήλωση της νέας τουρκικής πρόκλησης, απέστειλαν επιστολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, Ζοζέπ Μπορέλ, με την οποία ζητήθηκε η αποδοκιμασία των ενεργειών της Άγκυρας και η προστασία της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας ως κράτους-μέλους της ΕΕ.

Κύκλοι της ελληνικής κυβέρνησης ισχυρίζονται ότι πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για τη χώρα μας η επίλυση αυτού του χρόνιου ζητήματος με τον καθορισμό της ΑΟΖ και των θαλάσσιων ζωνών.  Όμως πέραν των προθέσεων η ελληνική κυβέρνηση καλό είναι να ενημερώσει προκαταβολικά και τα κόμματα για τα επόμενα βήματα του διαλόγου με την Τουρκία. Διότι ναι μεν όλοι θέλουμε ένα ειρηνικό και ανέφελο καλοκαίρι, όμως την ίδια ώρα η Διακήρυξη των Αθηνών παραβιάζεται πλέον καθημερινά και με εμπρηστική ρητορική αλλά και με προσπάθεια παραβιάσεις των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.