Η υπεροπλία του Κυριάκου

Ένα από τα βασικά ερωτήματα στα οποία προσπαθούν να δώσουν εξήγηση οι αναλυτές είναι για ποιον λόγο στις 21 Μαΐου υπήρξε αυτή η σαρωτική νίκη της Νέας Δημοκρατίας, η οποία παρά τέσσερις-πέντε έδρες θα είχε εξασφαλίσει την αυτοδυναμία με το σύστημα της απλής αναλογικής. Δηλαδή θα επιτύγχανε ένα θαύμα.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Όλοι έβλεπαν ότι η Νέα Δημοκρατία θα έκοβε πρώτη το νήμα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ανέμεναν πως η διαφορά θα ήταν 20 ποσοστιαίες μονάδες. Εξάλλου και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραδέχθηκε σε μία από τις τελευταίες του συνεντεύξεις ότι ανέμενε τη νίκη του κόμματος του, όχι όμως αυτή τη σαρωτική διαφορά. Μία διαφορά που επί της ουσίας λειτουργεί ως προάγγελος του αποτελέσματος στις αυριανές κάλπες, όπου όλοι μα όλοι οι δημοσκόποι και πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν διαφορά μεγαλύτερη από αυτή της 21^ης Μαΐου και άνετη αυτοδυναμία.

Αναμφίβολα σε μία μάχη κάποιος κερδίζει και κάποιος χάνει. Έτσι για την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ έχει χυθεί πολύ μελάνι, προκειμένου οι ειδικοί να καταγράψουν τις αιτίες της συντριβής του ΣΥΡΙΖΑ. Έχουν αναλύσει όλες τις γκέλες, όλα τα αυτογκόλ (τα οποία να σημειωθεί ότι συνεχίζονται με αμείωτη ένταση), όλες τις παλαβομάρες των στελεχών της Κουμουνδούρου.

Κι όμως η πιο αξιοπρόσεκτη ανάλυση το γιατί φτάσαμε στο αποτέλεσμα της 21^ης Μαΐου δόθηκε μέσω της πειραματικής έρευνας του iMEdD (μη κερδοσκοπικός δημοσιογραφικός οργανισμός που ιδρύθηκε με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος) με συνδυασμό ανθρώπινης τεχνογνωσίας και πρωτοποριακών μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT. Οι αλγοριθμικές αναλύσεις των προεκλογικών ομιλιών έδωσαν τη στατιστική απεικόνιση των θεματικών που κυριάρχησαν αλλά και την αποτύπωση του πόσο θετικός, ουδέτερος ή αρνητικός είναι ο λόγος που χρησιμοποιούν.

Ο προγραμματικός λόγος

Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι και στην πρώτη προεκλογική περίοδο, αλλά καις την δεύτερη τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όσο και ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε ως επί το πλείστον στην οικονομία, στην εργασία και στην υγεία. Από την πλευρά του ο Νίκος Ανδρουλάκης προέταξε την οικονομία, την εκπαίδευση και το κοινωνικό κράτος. Για τον Δημήτρη Κουτσούμπα, κυρίαρχα ζητήματα ήταν η εργασία, η οικονομία και η ενέργεια. Ο Κυριάκος Βελόπουλος ασχολήθηκε περισσότερο με την εθνική ασφάλεια, την οικονομία και τον τουρισμό.

Η έρευνα, λοιπόν, κατέγραψε το ποσοστό πάνω στο οποίο κινήθηκαν οι πολιτικοί στις προεκλογικές τους ομιλίες. Κατά πόσο ασχολήθηκαν με τον προγραμματικό λόγο και κατά πόσο με την κριτική του αντιπάλου, ή με επιθέσεις. Και με βάση τα αποτελέσματα αναδεικνύεται για ποιον λόγο υπήρξε αυτή η υπεροπλία του Κυριάκου Μητσοτάκη έναντι του Αλέξη Τσίπρα.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας στο συντριπτικό ποσοστό του 91% έδωσε έμφαση στο πρόγραμμα του κόμματος για την επόμενη ημέρα και στον οραματικό λόγο, ενώ σε ποσοστό 9% οι ομιλίες του περιελάμβαναν είτε κριτική, είτε επιθέσεις κατά των πολιτικών του αντιπάλων. Αυτό το ποσοστό διατηρήθηκε και σε αυτή την δεύτερη προεκλογική περίοδο, όπου ήδη ο κ. Μητσοτάκης έχει αρχίσει να μιλά και για τα νομοσχέδια που θα ψηφιστούν εντός του Ιουλίου και δεν είναι άλλα από τις προεκλογικές εξαγγελίες.

Τουναντίον ο κ. Τσίπρας ανέδειξε την αδυναμία του να πείσει την κοινή γνώμη ότι έχει σχέδιο για το μέλλον, καθώς ασχολήθηκε πολύ λιγότερο με τον προγραμματικό λόγο κι ενέταξε στις ομιλίες του την σκληρή κριτική, για την οποία με βάση και το αποτέλεσμα των εκλογών δεν συμφωνούσαν ούτε οι εν δυνάμει ψηφοφόροι του. Στις ομιλίες του ο κ. Τσίπρας ανέδειξε το πρόγραμμα του σε ποσοστό 53%, ενώ με την κριτική, ή τις επιθέσεις, κατά κύριο λόγο στον Κυριάκο Μητσοτάκη, ήταν σε ποσοστό 47%.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ στην θετική ατζέντα κινήθηκε σε μικρότερο ποσοστό από ότι το τρίτο κόμμα, το ΠΑΣΟΚ, καθώς ο Νίκος Ανδρουλάκης ανέδειξε σε ποσοστό 58% το πρόγραμμα του κόμματος του και η κριτική του σε κυβέρνηση (Μητσοτάκης) και αξιωματική αντιπολίτευση (Τσίπρας) ήταν σε ποσοστό 42%.

Από την πλευρά του ο Δημήτρης Κουτσούμπας είχε μεγαλύτερο ποσοστό στην κριτική και για τη Νέα Δημοκρατία, αλλά και για τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ που έφτασε στο 54%, ενώ η ανάδειξη των θέσεων του ΚΚΕ ήταν σε ποσοστό 46%. Τέλος ο Κυριάκος Βελόπουλος αναλώθηκε μόνο στην κριτική, ότι όλα τα έχουν κάνει στραβά κυβέρνηση και αντιπολίτευση σε ποσοστό 75%, ενώ για τις θέσεις του κόμματος του ασχολήθηκε σε ποσοστό μόλις 25%.

Τι ζητούν οι πολίτες

Όπως είναι γνωστό τοις πάσι οι πολίτες προσέρχονται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση έχοντας κατά νου την ελπίδα. Διότι μπορεί να ισχυρίζονται οι ειδικοί ότι οι ψηφοφόροι επιλέγουν να τιμωρήσουν κατά πρώτο λόγο την προηγούμενη κυβέρνηση. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Δηλαδή οι ψηφοφόροι ταυτόχρονα και τιμωρούν, αλλά κι επιλέγουν με βάση κάποιον, ο οποίος έχει σχέδιο για το μέλλον. Και στην προκειμένη περίπτωση ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως δείχνουν και τα στοιχεία, με την αποφασιστικότητα του να περιγράψει το μέλλον της χώρας επιδοκιμάστηκε από τους ψηφοφόρους. Ακόμη Δηλαδή επιλέγουν αυτούς που τη συγκεκριμένη.

Στην έρευνα ασχολήθηκαν και με το λεξιλόγιο των πολιτικών αρχηγών. Έτσι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε επαναλαμβανόμενες αναφορές στο Ταμείο Ανάκαμψης, όπου οι ειδικοί το θεωρούν ως μία ξεκάθαρη προσπάθεια να συνδυαστούν τα χρήματα του ευρωπαϊκού φορέα με τον προγραμματικό του λόγο.

Ο Αλέξης Τσίπρας αύξησε τις αναφορές στο ΕΣΥ, αλλά και τις προσωπικές αναφορές στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Συχνές αναφορές στον Κυριάκο Μητσοτάκη καταγράφονται και στις ομιλίες του Νίκου Ανδρουλάκη, ενώ ακολουθούν οι αναφορές στον Αλέξη Τσίπρα και στον Ανδρέα Παπανδρέου. Σε σχέση με τους οργανισμούς, οι πιο συχνές αναφορές Ανδρουλάκη είναι για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΥ. Ο Δημήτρης Κουτσούμπας έχει συχνές αναφορές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Ταμείο Ανάκαμψης και στο ΝΑΤΟ.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίζει συνέπεια ως προς τη στρατηγική περιορισμένου λόγου πόλωσης και λαϊκισμού. Ο Αλέξης Τσίπρας από την δική του πλευρά  στην δεύτερη προεκλογική περίοδο προσπάθησε να αποφύγει τις μεγάλες δόσεις πόλωσης σε σχέση με την προεκλογική περίοδο, ενώ μειωμένη πόλωση αποτυπώνεται και στις ομιλίες του Νίκου Ανδρουλάκη.