Η ισχυρή πλάτη μίας πυρηνικής δύναμης

Μπορεί με την Άνγκελα Μέρκελ ο Κυριάκος Μητσοτάκης να βρίσκεται στην ίδια πολιτική ομάδα, στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, εν τούτοις οι σχέσεις που έχει αναπτύξει με τον Εμανουέλ Μακρόν δείχνουν πιο ισχυρές, παρά το γεγονός ότι ο Γάλλος πρόεδρος ανήκει σε άλλη πολιτική ομάδα.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Έτσι, πρώτα ο Κυριάκος Μητσοτάκης ακολούθησε τον Γάλλο πρόεδρο μαζί με άλλες επτά χώρες στην πρωτοβουλία να υπάρξει ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στις επιπτώσεις της πανδημίας. Όμως η Ελλάδα ακολουθεί τη Γαλλία και στον τρόπο που αντιλαμβάνεται την κρίση στη Λιβύη, ενώ η ελληνική κυβέρνηση προσβλέπει στο Παρίσι, ως τον μοναδικό σύμμαχο που θα σταθεί αρωγός εάν η προκλητικότητα του Ερντογάν φτάσει στο μη περαιτέρω.

Εκτός των δύο γαλλικών φρεγατών που θα αγοράσει η χώρα μας στο αμέσως προσεχές διάστημα  και οι οποίες θα παραληφθούν το 2024, θα υπογραφεί και σύμφωνο αμοιβαιότητας μεταξύ των δύο χωρών. Τι σημαίνει αυτό; Ότι εάν μία από τις δύο δεχθεί επίθεση, η άλλη θα προστρέξει προς βοήθεια. Και φυσικά θα υπάρχει αλληλοϋποστήριξη στους διεθνείς οργανισμούς. Οπότε η ισχυρή Γαλλία αποτελεί ένα γερό αποκούμπι. Ο Μακρόν, που αντιλαμβάνεται ότι η εμπλοκή Ερντογάν συνιστά απειλή στα γαλλικά συμφέροντα στη Βόρεια Αφρική, έχει ανοίξει έναν ιδιότυπο πόλεμο με την Τουρκία. Ας μη λησμονούμε ότι η Γαλλία είναι η μοναδική πυρηνική δύναμη από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. με ό,τι σημαίνει αυτό.

Στο Μαξίμου, λοιπόν, έχουν αποφασίσει να κινηθούν σε πολλά μέτωπα για να αντιμετωπίσουν την προκλητικότητα της Τουρκίας. Ναι μεν η Ελλάδα έλαβε μέρος με την παρουσία της διπλωματικής συμβούλου του πρωθυπουργού Ελένης Σουρανή στην τριμερή συνάντηση του Βερολίνου, αλλά εκεί που πραγματικά ποντάρει για κυρώσεις στην Τουρκία είναι η Γαλλία. Κι αυτό διότι η Γερμανία έχει οικονομικά συμφέροντα στην Τουρκία, ενώ ας μη λησμονούμε ότι τα εκατομμύρια των Τούρκων μεταναστών, ή των Γερμανών τουρκικής καταγωγής, δεν επιτρέπουν στη γερμανική κυβέρνηση από το να κινηθεί σε αυστηρά μηνύματα και αυτά με ισορροπίες.

Οι κυρώσεις

Τουναντίον η Γαλλία μπορεί να επιβάλει (όπως έκανε και με Σκόπια και Αλβανία) τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, που σημαίνει και διακοπή της προενταξιακής χρηματοδότησης. Επίσης συζητείται η ανάκληση της τελωνειακής ένωσης που περιλαμβάνει και συμφωνίες για δασμούς, καθώς και ο τερματισμός της χρηματοδότησης έργων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.  Όπως γίνεται αντιληπτό, αυτές οι κυρώσεις είναι οδυνηρές για την τουρκική οικονομία, η οποία τη μόνη πηγή που έχει είναι τα δανεικά από το Κατάρ. Αν συνυπολογίσουμε ότι άλλες χώρες της Ευρώπης δεν επιθυμούν να δώσουν ούτε ευρώ για το μεταναστευτικό στην Τουρκία, τότε το πρόβλημα μεγεθύνεται για τον Ερντογάν.

Η Ελλάδα, λοιπόν, έχει αποφασίσει να αναπτύξει έτι περαιτέρω τις ήδη θερμές σχέσεις της με τη Γαλλία, ελπίζοντας να αποφύγει επεισόδιο στα νότια της Κρήτης. Εκεί θεωρούν οι αναλυτές ότι μπορεί να υπάρξει θερμό επεισόδιο, εάν η Τουρκία επιχειρήσει να προχωρήσει σε έρευνες για υδρογονάνθρακες, στο πλαίσιο του άκυρου τουρκολιβυκού μνημονίου. Η Αθήνα έχει ενημερώσει όλους τους μεγάλους ότι θα υποστηρίξει τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Εάν όμως οι Γάλλοι στείλουν το αεροπλανοφόρο Σαρλ Ντε Γκολ στην περιοχή, τότε εύκολα μπορεί να αντιληφθεί ο καθένας πως δύσκολα θα σταλεί ερευνητικό πλοίο εκ μέρους των Τούρκων.

Επίσης οι Γάλλοι πιέζουν την Αίγυπτο να προχωρήσει στην ανακήρυξη ΑΟΖ με την Ελλάδα, κάτι που σημαίνει ότι άμεσα το τουρκολιβυκό μνημόνιο θα παραμείνει μία ανάμνηση. Οι Γάλλοι γνωρίζουν ότι οι Αιγύπτιοι έχουν συμφέροντα στη Λιβύη, όμως το κυριότερο εάν επικρατήσει ο Σάρατζ, τότε οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι θα βρουν στέγη και ο Αλ Σίσι θα έχει αυξημένους πονοκέφαλους. Οπότε οι Γάλλοι του προτείνουν να προχωρήσει σε συμφωνία με την Ελλάδα στις θαλάσσιες ζώνες και μετά να σκεφθεί επέμβαση στη Λιβύη. Διότι με τη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου, οι Τούρκοι θα βρεθούν απομονωμένοι.

Το επόμενο βήμα της Τουρκίας δεν αποκλείεται να σημειωθεί και μέσα στο καλοκαίρι, πριν από τον Σεπτέμβριο, με στόχο ένα πρώτο τεστ στα αντανακλαστικά Αθήνας-Βρυξελλών. Την ετοιμότητα της Άγκυρας για γεωτρήσεις στη συγκεκριμένη περιοχή σε συνεργασία με τη Λιβύη επανέλαβε ο τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δηλώνοντας ετοιμότητα για συνεργασία με εταιρείες από τη Βρετανία, τη Ρωσία, την Ιταλία, ή τις ΗΠΑ. Ο Τσαβούσογλου υποστήριξε ότι η συμφωνία με τη Λιβύη αυξάνει και την ΑΟΖ της Αιγύπτου, διαμηνύοντας στο Κάιρο ότι δεν πρέπει να προχωρήσει σε συμφωνία με την Αθήνα.

Βέβαια ο Τσαβούσογλου δεν πέτυχε και πολλά πράγματα, καθώς η Αίγυπτος μαζί με την Ελλάδα, την Κύπρο, το Μπαχρέιν και τη Σαουδική Αραβία επέδωσαν ρηματική διακοίνωση στη Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ ζητώντας να μην εγκριθεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο που υπέγραψαν στην Κωνσταντινούπολη,  στις 27 Νοεμβρίου 2019,  η κυβέρνηση της Τουρκίας και η «Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης» (GNA) της Λιβύης, για την οριοθέτηση θαλασσίων περιοχών δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο.

Οι «κόκκινες» γραμμές της Αθήνας

Πάντως, η Αθήνα δεν μένει εκεί. Ήδη έχει ζητήσει από τους εταίρους της να αντιληφθούν την κρισιμότητα της κατάστασης, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας μπορεί να βρεθεί μπροστά σε δυσάρεστες εξελίξεις αν η Τουρκία προχωρήσει σε νέα προκλητική κίνηση στην Ανατολική Μεσόγειο. Τόσο σε ανώτατο διπλωματικό επίπεδο, όσο και σε στρατιωτικό, η Ελλάδα ήδη έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν έχει πλέον το παραμικρό περιθώριο να μην αντιδράσει δυναμικά σε ενδεχόμενη ενέργεια των γειτόνων.

Μάλιστα, το μήνυμα που δόθηκε κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου των ΥΠΕΞ –επιδιώκοντας να ασκηθεί περαιτέρω πίεση στην ΕΕ– ήταν πως αν υπάρξει θερμό επεισόδιο, η Ελλάδα θα αντιδράσει και θα χρειαστεί να ενεργοποιηθεί το άρθρο 42 της Συνθήκης, δηλαδή να ενισχυθεί με απόφαση του Συμβουλίου η χώρα που δέχεται επίθεση. «Το άρθρο προβλέπει την αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών της ΕΕ εάν κάποιο από αυτά δεχτεί επίθεση. Το ανάλογο του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ. Να είμαστε ξεκάθαροι, προειδοποίησα ότι η Ελλάδα θα ζητήσει βοήθεια από την ΕΕ εάν δεχθεί επίθεση από τον οποιονδήποτε», επεσήμανε ο Νίκος Δένδιας.

Στο μεταξύ, η αποκάλυψη της τριμερούς Γερμανίας – Ελλάδας – Τουρκίας από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου έχει προκαλέσει νέες τριβές στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό. Ήδη ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ και ΚΚΕ έχουν εκφράσει την ανησυχία τους, ενώ ΚΙΝΑΛ και ΚΚΕ επισημαίνουν προς το Μαξίμου πως «είδατε τι πάθαμε με τη μυστική διπλωματία που επιχείρησε η κυβέρνηση Τσίπρα». Τα κόμματα απαίτησαν άμεση ενημέρωση για τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, χωρίς να κρύβουν την έντονη ενόχλησή τους για τους κυβερνητικούς χειρισμούς.