ΕΛΛΗΝΟ-ΤΟΥΡΚΙΚΑ: Ο διάλογος πέθανε, ζήτω ο… παράλογος

«Εάν θέλεις ειρήνη, παρασκευάσου για πόλεμο». Η συγκεκριμένη φράση αποδίδεται στον Πόπλιο Βιργίλιο Μάρων (15 Οκτωβρίου 70 π.Χ. – 21 Σεπτεμβρίου 19 π.Χ.). Ο Βιργίλιος –αρχαίος Ρωμαίος ποιητής– όπως αποκαλείται συνήθως, είναι ο συγγραφέας της «Αινειάδας», που θεωρείται το μεγαλύτερο έπος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, παρά το γεγονός ότι θυμίζει την «Οδύσσεια» του Ομήρου. Η φράση του Βιργίλιου αποτελεί το σήμα κατατεθέν όλων των κυβερνήσεων που ενδιαφέρονται να έχουν ειρήνη οι λαοί τους.

Ανάλογη αξία έχει για μία λογική κυβέρνηση και αυτό που είχε πει ο Ηρόδοτος (480-420 π. Χ.), το «Ουδείς γαρ ούτω ανόητος εστί όστις πόλεμον προ ειρήνης αιρέεται· εν μεν γαρ τη οι παίδες τους πατέρας θάπτουσι, εν δε τω οι πατέρες τους παίδας». Που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει ότι «κανένας δεν είναι τόσο ανόητος ώστε να προτιμά τον πόλεμο από την ειρήνη. Στην ειρήνη, οι γιοι θάβουν τους πατεράδες τους. Στον πόλεμο, οι πατεράδες θάβουν τους γιους».

Με βάση αυτά τα δύο ρητά πορεύεται και η ελληνική κυβέρνηση. Ναι μεν δεν υποχωρεί των σταθερών ελληνικών θέσεων, από την άλλη όμως δεν παύει να δίνει περισσότερο χώρο στη διπλωματία αποφεύγοντας τις εξτρεμιστικές αποφάσεις. Πολλοί βέβαια το εκλαμβάνουν ως υποχώρηση έναντι των προκλήσεων της Τουρκίας, αλλά όπως έλεγε αρμόδια κυβερνητική πηγή, «είναι καλύτερο να σου ασκούν κριτική για υποχωρητικότητα, παρά να διακινδυνεύσεις ανθρώπινες ζωές από ένα θερμό επεισόδιο».

Η Αθήνα πλέον είναι σίγουρη ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, μετά την επιτυχία της χώρας μας να καταστήσει η Ε.Ε. με σαφή τρόπο, ότι η μόνη διαφορά που αναγνωρίζεται μεταξύ των δύο χωρών είναι ο ορισμός των θαλάσσιων ζωνών. Και όλες οι υπόλοιπες διεκδικήσεις της Τουρκίας έχουν λυθεί από τις διεθνείς συνθήκες εδώ και 100 χρόνια. Όπως επίσης και ο αναθεωρητισμός του Ερντογάν δεν ενδιαφέρει τους Ευρωπαίους.

Αυτήν τη στιγμή η Τουρκία ενοχλεί όλους τους μεγάλους. Ακόμη και η Γερμανία που την είχε στηρίξει, όταν οι περισσότεροι έλεγαν να τελειώνουμε οριστικά με την Τουρκία, η Μέρκελ στήριξε τον Ερντογάν. Και τώρα, ακόμη και οι Γερμανοί είναι αγριεμένοι. Όχι μόνο για τα ελληνοτουρκικά και την κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας της Κύπρου.  Αλλά και στη Λιβύη όλοι πλέον έχουν πειστεί ότι οι Τούρκοι σε καμία περίπτωση δεν προωθούν την ειρήνευση, αλλά επιδιώκουν τα δικά τους συμφέροντα και τη νεοθωμανική αυτοκρατορία που ονειρεύεται ο Ερντογάν, θέλοντας να ενεργοποιήσουν το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Αδιαφορούν ακόμη και εάν με τις κινήσεις αυτές προκαλέσουν γενικότερη ανάφλεξη στην περιοχή. Και αυτό διότι Γαλλία και Αίγυπτος έχουν ξεκαθαρίσει ότι εάν νιώσουν να απειλούνται τα δικά τους συμφέροντα θα επέμβουν. Και τότε ο καθένας μας μπορεί να κατανοήσει τη ζημιά στην περιοχή.

Η καταγγελία για τους τζιχαντιστές

Αλλά και στη διένεξη Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν και πάλι ο Ερντογάν προκαλεί. Ας μη λησμονούμε ότι υπάρχει επίσημη καταγγελία του Μακρόν, ότι Τούρκοι μεταφέρουν τζιχαντιστές από τη Συρία στο Νάγκορνο Καραμπάχ για να πολεμήσουν δίπλα στους Αζέρους μέσω του Γκαζιαντέπ. Μία καταγγελία που δεν τόλμησε ούτε να διαψεύσει ο Ερντογάν, καθώς μέχρι και Αμερικάνοι και Ρώσοι εκτιμούν πως ο Τούρκος πρόεδρος υπερέβη τα εσκαμμένα. Ας μην ξεχνάμε ότι ανά πάσα στιγμή μπορούν οι Ρώσοι να επέμβουν με την πολεμική τους μηχανή στο πλευρό των Αρμενίων, καθώς με βάση τον Οργανισμό της Συνθήκης για τη Συλλογική Ασφάλεια (CSTO), του οποίου ηγείται η Μόσχα, εάν οι Αρμένιοι το ζητήσουν οι Ρώσοι είναι υποχρεωμένοι να ανταποκριθούν.  Το Αζερμπαϊτζάν δεν είναι μέλος του CSTO και οι Τούρκοι γνωρίζουν ότι η πολεμική μηχανή των Ρώσων αφενός μεν μπορεί να ισοπεδώσει τους Αζέρους, αφετέρου δε οι ίδιοι δεν θα μπορούν να βοηθήσουν παρά τα παραμύθια που λέει ο Ερντογάν στον Ιλχάμ Αλιγιεφ. Απλά η Τουρκία ποντάρει στο ότι η Ρωσία έχει συμφέροντα και στο Αζερμπαϊτζάν, οπότε ο Πούτιν δεν ενδιαφέρεται να επέμβει. Όμως εν τέλει το Ναγκόρνο Καραμαπάχ, παρά τους δεκάδες νεκρούς από την πολεμική σύγκρουση θα παραμείνει υπό τον έλεγχο της Αρμενίας.

Αυτά τα γνωρίζει η ελληνική διπλωματία, όπως ξέρει και το πόσο πιεσμένος είναι ο Ερντογάν. Οπότε σε καμία περίπτωση η Ελλάδα δεν επιθυμεί ένα θερμό επεισόδιο, κάτι που δεν ισχύει για τους γείτονές μας. «Καταλαβαίνουν ακόμα και όσοι στήριζαν την Τουρκία ότι οι μαξιμαλιστές δεν είμαστε εμείς, αλλά οι Τούρκοι», λένε κυβερνητικές πηγές. Μάλιστα, στο Μαξίμου νιώθουν ικανοποιημένοι από τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών Χάικο Μάας. Και αυτό διότι ο Γερμανός εξέφρασε τον προβληματισμό του για την τουρκική στάση. Και με βάση αυτό το κλίμα, όπως προκύπτει και από το πνεύμα της συζήτησης στο Μαξίμου, και η Γερμανία αναζητεί πλέον τρόπο αντιμετώπισης της Τουρκίας υπό το φως των νέων δεδομένων, αλλά με δεδομένη και τη γερμανική βούληση να μη διαρραγεί πλήρως η ευρωτουρκική σχέση.

Μετά το πέρας, πάντως, και της τελευταίας Συνόδου Κορυφής είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι όσο ο Ερντογάν παίζει με τη φωτιά, οι Ευρωπαίοι παίζουν τις… κουμπάρες. Είναι η κομψότερη αξιολόγηση που θα μπορούσε να κάνει κάποιος διαβάζοντας την ανακοίνωση της Παρασκευής. Μία ανακοίνωση στην οποία το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο περιορίστηκε στο να επαναλάβει την πλήρη αλληλεγγύη του σε Ελλάδα και Κύπρο, καλώντας την (ξεσαλωμένη) Τουρκία «να εργαστεί για τη μείωση των εντάσεων κατά τρόπο συνεπή και συστηματικό», υπό τη απειλή που… δαγκώνει ότι η Ε.Ε. «θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί στενά το ζήτημα, προκειμένου να υπάρξει συνέχεια στα συμπεράσματα της 2ας Οκτωβρίου 2020».

Υπό το πρίσμα, λοιπόν, των τελευταίων εξελίξεων δεν μένει παρά να αναφωνήσουμε όλοι μαζί «ο διάλογος πέθανε, ζήτω ο… παράλογος».