√ Εκτόνωση οργής √ Απόδοση ευθυνών √ Επούλωση πληγών √ Μέτρα για ασφαλή τρένα

Ο πρωθυπουργός έχει στοχοπροσηλωθεί το πώς θα καταφέρει να ξεπεράσει η κυβέρνηση την πίεση από την τραγωδία των Τεμπών και να επουλωθούν οι πληγές.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Η βαριά σκιά της τραγωδίας των Τεμπών αναγκάζει τους επιτελείς του Μαξίμου να έχουν την ανάγκη της προσωπικής παρουσίας του Κυριάκου Μητσοτάκη για να υπάρξει μία αποτελεσματική διαχείριση που να επουλώσει τις πληγές. Πληγές όχι μόνο σε ό,τι αφορά τους πολύπαθους ελληνικούς σιδηρόδρομους, αλλά και στην ενδεχόμενη ζημία που υπέστη η κυβέρνηση στη δημοφιλία της.

Ήδη αυτή τη στιγμή όπως αναφέρουν πηγές από το πρωθυπουργικό μέγαρο-το κέντρο του Επιτελικού Κράτους- ζουν το δεύτερο μέρος της διαχείρισης της τραγωδίας. Διότι εκτός από τις συγνώμες, τα συλλυπητήρια, την παραίτηση Καραμανλή, τώρα πλέον η κυβέρνηση έχει να ξεπεράσει αρκετούς σκοπέλους.

Κατ΄ αρχάς είναι η δικαστική έρευνα. Και το λέμε, ότι ελλοχεύει ο φόβος η δικαστική έρευνα να βαλτώσει και να καθυστερήσει, όπως έχει συμβεί αρκετές φορές στο παρελθόν. Κάτι που είναι βέβαιο ότι θα εξοργίσει έτι περαιτέρω την κοινωνία, κάτι που δεν επιθυμεί λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές το Μαξίμου. Διότι στο Μαξίμου γνωρίζουν ότι εάν υπάρξει καθυστέρηση στην δικαστική έρευνα, η πλειοψηφία της κοινωνίας είναι πιθανό να θεωρήσει ότι η κυβέρνηση θέλει να «κουκουλώσει» την έρευνα. Γι’ αυτό και ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την επιστολή προς τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ισίδωρο Ντογιάκο, ζήτησε την επίσπευση της έρευνας για να υπάρξουν αποτελέσματα, ει δυνατόν και πριν από την προκήρυξη των πρώτων εκλογών.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως λέει στους συνομιλητές του «πρέπει να κατανοήσουμε την κοινωνική οργή». Μάλιστα το Μαξίμου αναζητά ουσιαστικά την τήρηση λεπτών ισορροπιών ανάμεσα στην πολιτική, την επιχειρησιακή και τη συναισθηματική διαχείριση. Και παλεύει να διατηρήσει την πρωτοβουλία δράσης σε μία εποχή που θυμίζει περπάτημα σε κινούμενη άμμο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει θέσει σε πρώτη προτεραιότητα την διερεύνηση των αιτιών του τραγικού γεγονότος, ενώ η κοινωνία περιμένει στο σύνολο της πειστικές απαντήσεις, γιατί οδηγηθήκαμε με αυτόν τον τρόπο στην απώλεια δεκάδων ανθρώπων.

Σε μια δύσκολη συγκυρία, η Κυβέρνηση προχωρά βήμα-βήμα, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την οργή του κόσμου και κυρίως των νέων όπως καταγράφηκε στις ανοιχτές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας τα περασμένα εικοσιτετράωρα. Τα όσα συνέβησαν στα Τέμπη ήρθαν να διαταράξουν τις σχέσεις εμπιστοσύνης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τους πολίτες. Κάτι που επουδενί ήθελαν στο Μαξίμου, διότι πάνω εκεί έχουν στηρίξει το προεκλογικό αφήγημα. Το γεγονός, δηλαδή, ότι ο πρωθυπουργός επί τέσσερα χρόνια ήταν δίπλα στους πολίτες και αυτοί το έβλεπαν. Διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε όλες τις μεγάλες φυσικές καταστροφές οι πολίτες έβλεπαν τον πρωθυπουργό στην πρώτη γραμμή της μάχης. Σε αντίθεση με ότι συνέβαινε με τον Αλέξη Τσίπρα που πήγαινε εκ των υστέρων και στα μουλωχτά.

«Κλώτσησε» τις εκλογές

Όπως γίνεται αντιληπτό την τελευταία εβδομάδα στο Μαξίμου, έχουν ξεχάσει τις εκλογές. Η πιο σωστά τις «κλώτσησαν» για παρακάτω, καθώς τώρα όλοι έχουν ρίξει το βάρος τους στην διαχείριση της τραγωδίας. Εξάλλου εν μέσω τέτοιου κύματος οργής, το οποίο υποκινείται με κάθε τρόπο από την αντιπολίτευση είναι πολύ δύσκολο να πας σε εκλογές, ειδικά στις 9 Απριλίου, όπου κατά πάσα πιθανότητα θα τελεστούν τα σαρανταήμερα μνημόσυνα. Ακόμη και τα νομοσχέδια που έχουν κατατεθεί προς ψήφιση επί της ουσίας δεν συζητούνται στην ολομέλεια της Βουλής, καθώς οι αντιπαραθέσεις γίνονται μόνο για τα Τέμπη.

Την ίδια ώρα με ενδιαφέρον αναμένονται τα ποιοτικά στοιχεία των επόμενων δημοσκοπήσεων, όπου θα αποτυπωθεί το κόστος για την Κυβέρνηση από το τραγικό δυστύχημα, αλλά και συνολικά για το πολιτικό σύστημα. Σε κάθε περίπτωση, η Νέα Δημοκρατία προσπαθεί να αντιμετωπίσει με ψυχραιμία αλλά και αποφασιστικότητα μια πολύ δύσκολη κατάσταση, γι’ αυτό και το τελευταίο πράγμα που θα σκέφτονταν σε αυτή τη φάση είναι ο εκλογικός χρόνος. Προέχουν οι κατάλληλες κινήσεις που θα στείλουν ένα ξεκάθαρο σήμα στους πολίτες ότι η χώρα θα κάνει ότι είναι απαραίτητο, θα δημιουργήσει ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία των πολιτών, χωρίς να κρύψει τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Προς το παρόν η κυβέρνηση και το κόμμα επιλέγουν μετρημένους τόνους στην πολιτική αντιπαράθεση (στις απαντήσεις της προς τις επιθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή), εστιάζοντας πρώτα στην ανακοίνωση παρεμβάσεων. Η προσδοκία άλλωστε ότι οι πολίτες θα αναγνωρίσουν τα κυβερνητικά αντανακλαστικά  είναι ακόμα ένα σημείο στην πολυπαραγοντική επιχείρηση διαχείρισης της κρίσης.

Οριακές προθεσμίες, πιεστικά ερωτήματα και τα αυξανόμενα «ντεσιμπέλ» της αντιπολίτευσης λαμβάνει υπόψη του το Μαξίμου που καλείται να ξεκαθαρίσει το πλάνο των μελλοντικών πολιτικών εξελίξεων, συμπεριλαμβανομένου του εκλογικού χρόνου, μετά την τραγωδία των Τεμπών. Υπό το βάρος της τραγικότητας των στιγμών και με βαρύ κλίμα στον «πρωινό καφέ» του Μαξίμου, υπάρχουν από την πρώτη στιγμή αναγκαστικές αναπροσαρμογές, ενώ αυτή τη στιγμή είναι όλα ανοιχτά και για τον εκλογικό ορίζοντα.

Σήμερα η έγνοια – ίσως η μόνη – του πρωθυπουργικού γραφείου είναι να υπάρχει εμπροσθοβαρής διαχείριση κάθε παραμέτρου της φριχτής σύγκρουσης αμαξοστοιχιών που σκόρπισε τον θάνατο στην είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών τα μεσάνυχτα της Τρίτης. Θεωρείται ότι στην πρώτη φάση της κρίσης λειτούργησαν ως βαλβίδα αποσυμπίεσης η αντίδραση του κυβερνητικού και του κρατικού μηχανισμού στον τόπο του εφιάλτη, η έγκαιρη ανάληψη της «αντικειμενικής», κατά τον Μητσοτάκη, «πολιτικής ευθύνης» από τον αρμόδιο Κώστα Καραμανλή και η «συγγνώμη» του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη στις οικογένειες των θυμάτων «κάνοντας μια συνολική αυτοκριτική και για όλο το πολιτικό σύστημα και την πολιτεία». Σε ό,τι αφορά την απαίτηση του ΣΥΡΙΖΑ να μην είναι υποψήφιος στις εκλογές ξεπερνιέται, καθώς το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει στα ψηφοδέλτια του τον αμετάκλητα καταδικασμένο από το Ειδικό Δικαστήριο, Νίκο Παππά.

Η επιτροπή εμπειρογνωμόνων

Το Μαξίμου ρίχνει τις δυνάμεις ώστε να δίνει τέτοιο στίγμα περί μη συγκάλυψης ευθυνών – «η αλήθεια σώζει, η κυβέρνηση δεν έχει να φοβάται τίποτα, ελπίζω και κανείς άλλος», έλεγε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου. Και μεγάλο βάρος πέφτει στην «ειδική αποστολή» του μεταβατικού μέχρι τις εκλογές υπουργού Υποδομών Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος σύστησε την επιτροπή εμπειρογνωμόνων για διερεύνηση των αιτιών της τραγωδίας και δρομολόγηση παρεμβάσεων. Και αυτή από μόνη της όμως, για την οποία ο Γεραπετρίτης άνοιξε κύκλο επικοινωνίας με ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ, προκαλεί τριβές μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης.

Το Μαξίμου έχει απέναντί του τον χρόνο. Εξ ου και ούτε οι εργασίες της συγκεκριμένης επιτροπής, συγκεκριμένα η ανάγκη να υπάρξει πόρισμα έγκαιρα, χωρίς όμως πρόχειρες, αλλά με πρακτικές, απαντήσεις, μπορεί να είναι ανεξάρτητες από τον εκλογικό χρόνο.

 «Στροφή» στο περιεχόμενο της αντιπαράθεσης

Θεωρείται πάντως βέβαιο ότι από την Τετάρτη, αφότου έγιναν δημόσια ανακοινώσεις από τον υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη, υπήρξε και μια στροφή στους τόνους, το ύφος και το περιεχόμενο της πολιτικής αντιπαράθεσης.

Και αυτό γιατί η κυβέρνηση σκοπεύει να αναλύσει δημόσια όσα έγιναν ή δεν έγιναν εδώ και χρόνια στον σιδηρόδρομο, με αιχμή την σύμβαση «717» που δεν υλοποιήθηκε πλήρως από το 2014 μέχρι και σήμερα. «Αναλαμβάνουμε το μερίδιο ευθύνης που μας αναλογεί», λένε οι κυβερνητικοί  και υποστηρίζουν ότι «βγάζοντας στην άκρη οποιαδήποτε κουβέντα που κομματικοποιεί αυτή την τραγωδία, πρέπει να δούμε πως αντανακλώνται στα Τέμπη οι παθογένειες των τελευταίων 15 ετών».

Ανάμεσα στα κυβερνητικά στελέχη που βγαίνουν μπροστά είναι ο υφυπουργός στον Πρωθυπουργό Χρήστος Τριαντόπουλος. Ο αρμόδιος σε θέματα κρατικής αρωγής υφυπουργός είναι επικεφαλής κυβερνητικού κλιμακίου που βρίσκεται στη Λάρισα από την επόμενη ημέρα του δυστυχήματος. Η πρόκληση είναι να μην καταγραφούν παρατράγουδα ή καθυστερήσεις στον συντονισμό συγκεκριμένων δράσεων: ολοκλήρωση ερευνών στο σημείο της τραγωδίας, ταυτοποίηση των θυμάτων και ενημέρωση των συγγενών, στήριξη των τραυματιών, αποκατάσταση του πεδίου με την απομάκρυνση των αμαξοστοιχιών. Και μέχρι τώρα τουλάχιστον σε αυτό τον τομέα δεν παρατηρούνται καθυστερήσεις, ενώ και ο συντονισμός ήταν άψογος. Ουδείς βέβαια μπορεί να πανηγυρίζει για την αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού κλιμακίου, όταν υπάρχουν 57 νεκροί.

Μαζί με τον Τριαντόπουλο στην Λάρισα ήταν οι γενικοί γραμματείς Μεταφορών Ιωάννης Ξιφαράς, Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γιώργος Σταμάτης, Υπηρεσιών Υγείας Ιωάννης Κωτσιόπουλος και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Παπαγεωργίου.

Επαφές Μητσοτάκη

Η αναβάθμιση των σιδηροδρόμων τέθηκε επί τάπητος στη συνάντηση του πρωθυπουργού με την αποστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε την Τετάρτη στο Μέγαρο Μαξίμου με τον Κρίστιαν Σμιντ, Διευθυντή αρμόδιο για τις χερσαίες μετακινήσεις στη Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Εκτελεστικό Διευθυντή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ζόζεφ Ντοπελμπάουερ, την Ελμπιέτα Λούκανιουκ, μέλος του επιτελείου της Επιτρόπου Μεταφορών Αντίνα Βάλεαν, και την Αναπληρώτρια Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, Ελένη Παλαιολόγου.

Σύμφωνα με πληροφορίες τα μέλη της ευρωπαϊκής αποστολής παρουσίασαν στον πρωθυπουργό τις πρώτες σκέψεις, οι οποίες θα διαμορφωθούν σε συγκεκριμένες προτάσεις, για τη βελτίωση της λειτουργίας του σιδηροδρομικού δικτύου, την ασφάλεια των συγκοινωνιών, την αναβάθμιση υποδομών, την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών και την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων για επενδύσεις στους ελληνικούς σιδηρόδρομους.

Ο πρωθυπουργός τόνισε πως η Ελλάδα, στο πλαίσιο της απόλυτα διαφανούς διερεύνησης της τραγωδίας στα Τέμπη, θα αξιοποιήσει πλήρως την εμπειρογνωμοσύνη και την εμπειρία των ευρωπαϊκών υπηρεσιών.

Στη συνάντηση έλαβαν επίσης μέρος ο Υπουργός Επικρατείας αρμόδιος και για θέματα Υποδομών και Μεταφορών, Γιώργος Γεραπετρίτης, και η Διευθύντρια του Διπλωματικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Πρέσβης Άννα Μαρία Μπούρα.

Συναγερμός για την ασφάλεια

Το δυστύχημα στα Τέμπη με την σύγκρουση των αμαξοστοιχιών σήμανε γενικό συναγερμό στο Μαξίμου για όλες τις δημόσιες μετακινήσεις, ειδικά τώρα που έρχεται Πάσχα, ενώ θα ξεκινήσεις το αμέσως προσεχές διάστημα και η τουριστική περίοδο.

Έτσι, λοιπόν, έχει αποφασιστεί από το Μαξίμου να ξεκινήσουν οι έλεγχοι σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς και γι’ αυτό το λόγο την Τρίτη το απόγευμα πέρασαν την πόρτα του πρωθυπουργικού μεγάρου ο υπουργός Ναυτιλίας, Γιάννης Πλακιωτάκης και ο αρχηγός του Λιμενικού Σώματος, Γιώργος Αλεξανδράκης, όπου συζητήθηκαν οι κανόνες ασφαλείας και τα πλοία και για τα λιμάνια.

Συνολικά τις τελευταίες ημέρες σε όλες τις συσκέψεις του Μαξίμου το πρώτο θέμα συζήτησης είναι οι έλεγχοι ασφαλείας σε πλοία, σε τουριστικά σκάφη, σε αεροπλάνα, αλλά και στα μέσα σταθερής τροχιάς. «Ξεσκονίστε καταγγελίες επιβατών, εσωτερικούς κανονισμούς και πρωτόκολλα ασφαλείας» είναι η νέα εντολή που έχουν λάβει τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη. Ουσιαστικά στην κυβέρνηση αγωνιούν για τυχόν υποβάθμιση ή αγνόηση άλλων καταγγελιών που μπορεί να έχουν υπάρξει από επιβάτες και, όσο κι αν για τα αεροπλάνα και τα πλοία υπάρχουν σύμφωνα με τους αρμοδίους, μηχανισμοί τακτικών και έκτακτων ελέγχων, ζητείται ακόμα μεγαλύτερη μέριμνα.

Και αυτό γιατί πλησιάζει η περίοδος του Πάσχα αλλά και το άνοιγμα, αργότερα, της τουριστικής σεζόν με την κυβέρνηση να παλεύει ακόμα για κινήσεις και «μηνύματα» που θα επιτρέψουν μια ομαλή «επόμενη μέρα» στον σιδηρόδρομο: με πρώτο, αναγκαίο βήμα την ανάκτηση της εμπιστοσύνης.

Οι αποζημιώσεις

Στο μεταξύ σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ανακοινώθηκαν οι αποζημιώσεις για τις οικογένειες των θυμάτων στα Τέμπη, όπως και για τους τραυματίες που έζησαν την εμπειρία της πρόσκρουσης των δύο αμαξοστοιχιών, αλλά διασώθηκαν.

1) Καταβάλλεται ειδική σύνταξη υπέρ των οικογενειών μέλος ή μέλη των οποίων απεβίωσαν, καθώς και σε όσους τυχόν επέλθει μόνιμη αναπηρία άνω του 50%, εξαιτίας του δυστυχήματος. Η σύνταξη, για κάθε πρόσωπο που απεβίωσε, επιμερίζεται στον/στη σύζυγο και στα τέκνα ή σε περίπτωση μη ύπαρξης συζύγου και τέκνων, επιμερίζεται στους γονείς. Η σύνταξη είναι αφορολόγητη και καταβάλλεται αναδρομικά από 1η Μαρτίου, ανεξαρτήτως άλλων εισοδημάτων ή λήψης άλλης σύνταξης. Το ποσό της ειδικής σύνταξης προσδιορίζεται μηνιαίως στο τετραπλάσιο της εθνικής σύνταξης και θα αναπροσαρμόζεται ετησίως, με την αύξηση της εθνικής σύνταξης. Την αρμοδιότητα έκδοσης των συντάξεων αναλαμβάνει η Διεύθυνση Εισοδηματικής Πολιτικής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

2) Οι εκκρεμείς -κατά την 31/03/2023- ατομικές οφειλές των συγγενών (γονέων, συζύγων ή προσώπων που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, τέκνων και αδελφών) των θανόντων, των προσώπων που υπέστησαν μόνιμη αναπηρία σε ποσοστό άνω του 50% και των συγγενών τους, καθώς και των προσώπων που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ, προς την φορολογική αρχή και τα ασφαλιστικά ταμεία, διαγράφονται.

3) Σε συνεννόηση με τα τραπεζικά ιδρύματα και τους διαχειριστές δανείων, κατόπιν πρωτοβουλίας τους, δανειακές υποχρεώσεις για τις οικογένειες των θυμάτων, οι οποίες απορρέουν από συμβάσεις στεγαστικών ή προσωπικών δανείων, ανεξάρτητα εάν οι οφειλές αυτές εξυπηρετούνται ή μη, διαγράφονται.

4) Οι κληρονόμοι προσώπων που απεβίωσαν συνεπεία του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη, απαλλάσσονται από τον φόρο κληρονομιάς.

5) Δίνεται το δικαίωμα διορισμού στον Δημόσιο Τομέα για ένα μέλος των οικογενειών των θανόντων, έως και β’ βαθμού συγγένειας. Δικαίωμα διορισμού έχουν και τα πρόσωπα που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ ή/και υπέστησαν μόνιμη αναπηρία άνω του 50%. Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατός ο διορισμός τους, για λόγους υγείας, το δικαίωμα διορισμού μεταβιβάζεται στον σύζυγο ή στα τέκνα, ή άλλως σε έναν από τους γονείς ή σε ένα από τα αδέλφια τους.

6) Σε ό,τι αφορά τις δικαστικές διαδικασίες, προς επίσπευση καταβολής των αποζημιώσεων, θα ληφθεί νομοθετική μέριμνα για τη διευκόλυνση της εκτελεστότητας των αποφάσεων από τον πρώτο βαθμό. Επιπλέον, παρέχεται δωρεάν νομική βοήθεια στα θύματα και στους συγγενείς τους, εφόσον το επιθυμούν.

7) Όλοι οι επιβαίνοντες φοιτητές καθώς και οι φοιτητές που είναι τέκνα, σύζυγοι ή πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, αδέλφια και γονείς θανόντων ή προσώπων που υπέστησαν μόνιμη αναπηρία σε ποσοστό άνω του 50%, δικαιούνται μετεγγραφή κατά το τρέχον ημερολογιακό έτος σε αντίστοιχο τμήμα άλλου Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (ΑΕΙ).

8) Όλοι οι ανωτέρω φοιτητές προτεραιοποιούνται όσον αφορά τη στέγαση στις φοιτητικές εστίες των εκπαιδευτικών τους ιδρυμάτων και τους παρέχεται δωρεάν σίτιση, κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.

9) Στις Πανελλαδικές Εξετάσεις των ετών 2023, 2024, 2025 (τακτικές και επαναληπτικές), θα εφαρμοστούν ρυθμίσεις περί προσαύξησης μοριοδότησης για τους επιβαίνοντες καθώς και για τα τέκνα, συζύγους ή πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, αδέλφια και γονείς θανόντων ή προσώπων που υπέστησαν μόνιμη αναπηρία σε ποσοστό άνω του 50%.

10) Καλύπτονται πλήρως από τον ΕΟΠΠΥ, οι δαπάνες νοσηλείας και αποκατάστασης τραυματιών σε υλικά και υπηρεσίες, σε όλες τις δομές δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και τα έξοδα μετάβασης σε δομές αποκατάστασης του εξωτερικού χωρίς απολύτως καμία συμμετοχή.

11) Παρέχεται δωρεάν εξατομικευμένη ψυχολογική υποστήριξη των οικογενειών των θυμάτων, των τραυματιών και των επιβαινόντων, δια ζώσης και κατ’οίκον, μέσα από το δίκτυο δομών ψυχικής υγείας του ΕΣΥ, καθώς και τηλεφωνικά μέσω της Δωρεάν Εθνικής Γραμμής Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306, με την ειδική επιλογή 3.