Είδαν φως (στον τουρισμό) και… όρμησαν (οι κερδοσκόποι)

Το φετινό καλοκαίρι αναμένεται αύξηση ρεκόρ των αφίξεων ξένων τουριστών. Οι προσπάθειες των παραγόντων τού ελληνικού τουρισμού και της αρμόδιας υπουργού Όλγας Κεφαλογιάννη αποδίδουν καρπούς. Κάποιοι, ωστόσο, επιμένουν να βάζουν «τρικλοποδιές» στην εθνική προσπάθεια, με τις αυξήσεις στις τιμές των ξενοδοχείων και των εστιατορίων την τελευταία στιγμή.

 

Του Γιάννη Συμεωνίδη

Τι συμβαίνει; Οι ξενοδόχοι και οι εστιάτορες κερδοσκοπούν σε βάρος των πελατών τους ή, «απλώς», προσπαθούν να ρεφάρουν τη χασούρα των προηγούμενων ετών κι έχουν πέσει θύματα και οι ίδιοι των εκβιασμών που τους ασκούνται από τους τουριστικούς πράκτορες («touroperators») και τις διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης;…

Τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το trivago.gr (ιστοσελίδα σύγκρισης ξενοδοχειακών τιμών) προκαλούν το κοινό αίσθημα, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάζουν αυξήσεις για τον φετινό Ιούνιο που πλησιάζουν ακόμα και το 100% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα το 2013. Στο Ημεροβίγλι της Σαντορίνης, για παράδειγμα, η μέση τιμή διανυκτέρευσης αγγίζει φέτος τα 501 ευρώ, ενώ τον ίδιο μήνα τού προηγούμενου έτους η μέση τιμή κυμαινόταν στα 257 ευρώ. Πολύ μεγάλη είναι η άνοδος των τιμών και στην Ίο (48% πάνω), αλλά και στην Αθήνα, όπου για μία και μόνο διανυκτέρευση τον Ιούνιο θα πρέπει οι τουρίστες να διαθέσουν κατά μέσο όρο 119 ευρώ, σε αντίθεση με πέρυσι όπου τον ίδιο μήνα η μέση τιμή δεν ξεπερνούσε τα 88 ευρώ.

 

«Σκόπιμη συκοφάντηση»

Από την πλευρά τους, ωστόσο, οι ξενοδόχοι εξανίστανται και κάνουν λόγο για παιχνίδια σε βάρος τού ελληνικού τουρισμού την ώρα που αυτός ανθεί. Τονίζουν πως δέχονται έμμεσους εκβιασμούς από ιστοσελίδες όπως το trivago, το booking.comκαι το tripadvisor.com, οι οποίες τους συκοφαντούν συγκρίνοντας τις πιο χαμηλές περσινές τιμές με τις πιο υψηλές φετινές. Κι αυτό με σκοπό να αυξήσουν την προμήθεια που λαμβάνουν για κάθε κράτηση στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται αυτήν την περίοδο για τα πακέτα τού 2015.

Δικαιολογούν, εξάλλου, ορισμένες ιδιαιτέρως αυξημένες τιμές υποστηρίζοντας πως είναι ένας τεχνητός τρόπος για να καλύπτουν υποχρεώσεις απέναντι σε ηλεκτρονικές μηχανές πώλησης. Ένας ξενοδόχος, για παράδειγμα, είναι δεσμευμένος να κρατά δύο δωμάτια για διαδικτυακή πώληση και για να μη δίνονται έχει ανεβάσει τις «τιμές πόρτας», άρα προκαλεί τεχνητώς τη μείωση ενδιαφέροντος. Οι ξενοδόχοι, μάλιστα, χρησιμοποιούν ως βασικό επιχείρημά τους πως κανένα συμβόλαιο με τουριστικό πράκτορα δεν έχει αυξηθεί φέτος πάνω από 6% σε σχέση με πέρυσι.

Ο Κώστας Λεβέντης είναι αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων και δραστηριοποιείται επαγγελματικώς στο Πήλιο. Μιλώντας στην «Α», υποστηρίζει πως αν σε πολυδιαφημισμένους στο εξωτερικό τουριστικούς προορισμούς, όπως είναι η Σαντορίνη, η Μύκονος και η Ρόδος, είναι αλήθεια ότι καταγράφονται αυξήσεις στις τιμές των δωματίων («αν και όχι στον βαθμό που φημολογείται»), στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπως στη Μακεδονία, στη Θράκη, στη Θεσσαλία και στην Ήπειρο αυτές έχουν πέσει ακόμα και κατά 40% σε σύγκριση με πέρυσι. Κι αυτό γιατί οι συγκεκριμένες αγορές βασίζονται πολύ στους Έλληνες τουρίστες οι οποίοι, ως γνωστόν, δεν έχουν ούτε μαντίλι για να κλάψουν.

«Ισχύει ο νόμος τής προσφοράς και της ζήτησης. Ο καθένας, άλλωστε, στις μηχανές αναζήτησης μπορεί να γράψει όποια κριτική επιθυμεί, χωρίς να μπορεί να τσεκαριστεί αν έχει επισκεφτεί το ξενοδοχείο στο οποίο επιτίθεται. Ο επαγγελματίας που έχει καταφέρει να έχει πληρότητα 90% θα προσπαθήσει να μοσχοπουλήσει τα εναπομείναντα δωμάτια γιατί έχει συσσωρεύσει ζημιές όλα τα προηγούμενα χρόνια. Γιατί οι ιστοσελίδες δεν συγκρίνουν και τα έξοδα που είχαμε τα περασμένα έτη με τα φετινά; Δυστυχώς, οι Έλληνες δεν θα έχουν λεφτά για τα επόμενα τουλάχιστον πέντε χρόνια, γι’ αυτό κι εμείς απευθυνόμαστε πλέον περισσότερο στους ξένους. Και το δωμάτιο, χρηματιστήριο είναι. Βραδιά που φεύγει, δεν επιστρέφει», αναφέρει χαρακτηριστικώς ο κ. Λεβέντης.

 

«Οι ξενοδόχοι δεν σέβονται την κλαδική σύμβαση»

Οι ξενοδόχοι είναι, ωστόσο, μόνο θύματα ή και θύτες; OΠαναγιώτης Μπρούντζος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργατών Επισιτισμού και Υπαλλήλων Τουριστικών Επαγγελμάτων, παραδέχεται  ότι οι εργοδότες τα προηγούμενα χρόνια είχαν δεχθεί πιέσεις, στο όριο του εκβιασμού από τους «touroperators» και πως σε πολλές περιπτώσεις δούλευαν χωρίς ένα στοιχειώδες ποσοστό κέρδους. Επισημαίνει, όμως, πως παρατηρούνται και ουσιαστικές αυξήσεις, αφού αρκετά ξενοδοχεία έχουν ανεβάσει αρκετά τις τιμές τους, ειδικώς για τους πελάτες τής τελευταίας στιγμής οι οποίοι είναι κατά βάση οι Έλληνες.

Όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας, αυτές πηγαίνουν, πάντοτε κατά τον κ. Μπρούντζο, από το κακό στο χειρότερο: «Είχαμε συμφωνήσει σε κλαδική σύμβαση, αλλά στην πραγματικότητα αυτή ξηλώνεται συνεχώς. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει υποχρεωτικότητα, πληθαίνουν οι επιχειρησιακές συμβάσεις ή και οι παράνομες ατομικές. Ακόμα και στις περιπτώσεις στις οποίες υποτίθεται πως τηρείται η κλαδική σύμβαση, γίνονται συμφωνίες κάτω από το τραπέζι. Με τις υπερωρίες και όχι μόνο ο μισθός θα έπρεπε να ανεβαίνει στα 1.500 ευρώ. Κανένας, ωστόσο, συνάδελφος δεν παίρνει περισσότερα από 1.000 ευρώ. Η αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία των 500 ευρώ καταλήγει στις τσέπες των ξενοδόχων. Το ειδικό βιβλίο υπερωριών, επίσης, είναι ένα μπακαλόχαρτο. Σήμερα γράφει ο εργοδότης τις υπερωρίες ή τα ρεπό κι αύριο πετά το χαρτί. Το υπουργείο Εργασίας είναι προαγωγός τής ανασφάλιστης κι αδήλωτης εργασίας. Μείωσε τις εισφορές των εργοδοτών και ύστερα κατέρρευσε το ΙΚΑ. Δεν γίνεται ουσιαστικός έλεγχος νομιμότητας ούτε από την Επιθεώρηση Εργασίας ούτε από τον ΟΑΕΔ. Από τον Δεκέμβριο του 2012, εξάλλου, περιμένουμε την απόφαση του Συμβουλίου τής Επικρατείας για τη Διαιτησία».

Ένας ακόμα πολύ καλός γνώστης τής αγοράς είναι ο Γιάννης Ευαγγέλου, πρώην πρόεδρος του HATTA (ο Σύνδεσμος των Τουριστικών Πρακτόρων). Σε συνομιλία του με την «Α», ναι μεν επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό των ξενοδόχων πως τα πακέτα τα οποία είναι κλεισμένα από πέρυσι δεν έχουν σημαντικές διαφορές, αλλά σημειώνει με νόημα πως τώρα πλέον υπάρχει και ο παράγοντας «διαδίκτυο» με τις παρενέργειές του: «Αυτό σημαίνει ότι κάθε ημέρα μπορείς να βάζεις και διαφορετική τιμή. H προσφορά με τη ζήτηση έχουν άμεση σχέση. Λειτουργεί όπως με τα αεροπορικά εισιτήρια. Αρκετά ξενοδοχεία άλλη τιμή αναρτούν στην ιστοσελίδα τους κι άλλη προσφέρουν επιτόπου. Μπορεί τα 100 ευρώ να γίνουν 80, αν κάποιος ζητήσει ένα δωμάτιο για πέντε ημέρες και ο ιδιοκτήτης το έχει άδειο. Ο τουρίστας θα πρέπει να κάνει έρευνα αγοράς, να το ψάξει λίγο. Κι όσο νωρίτερα το κάνει, τόσο καλύτερα για τον ίδιο. Ήδη, η πληρότητα σε πολλές τουριστικές περιοχές τής χώρας φτάνει στο 90%. Η αυξητική τάση θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες, κάνοντας τις διακοπές άπιαστο όνειρο για τους Έλληνες».

 

«Η μείωση του ΦΠΑ δεν πέρασε στους καταναλωτές»

Αναφορικώς με τον τομέα τού επισιτισμού, ακόμα και οι ίδιοι οι εστιάτορες παραδέχονται ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η μείωση του ΦΠΑ δεν πέρασε στους καταναλωτές. Η δικαιολογία που χρησιμοποιούν είναι πως είχαν απορροφήσει τις προηγούμενες αυξήσεις στους τιμοκαταλόγους τους. Δυσκολεύουν, ωστόσο, με τη στάση τους την κυβέρνηση στο να πείσει την τρόικα να μην επιμείνει στη νέα αύξησή του. Ο κ. Μπρούντζος, πάντως, εκτιμά πως αυτοί που επωφελήθηκαν περισσότερο ήταν οι ξενοδόχοι, γιατί είχαν κλείσει πακέτα με υψηλότερο ΦΠΑ και τα ποσά της μείωσης κατά 10% κατέληξαν στην τσέπη τους: «Στον επισιτισμό δεν υπάρχει κλαδική σύμβαση από τον Δεκέμβριο του 2012. Οι περισσότεροι συνάδελφοι έχουν υπογράψει πετσοκομμένες ατομικές συμβάσεις σε επίπεδο ανειδίκευτου εργάτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, οι εργοδότες δίνουν ακάλυπτες επιταγές. Αυτή η συμπεριφορά δεν δικαιολογείται με βάση την εικόνα τής περσινής χρονιάς, αλλά και της φετινής που πάει πετώντας κι από πλευράς επισκεψιμότητας κι από πλευράς εσόδων», παρατηρεί ο κ. Μπρούντζος.

 

Τουριστικές περιοχές χωρίς γιατρούς

Ο Διεθνής Κρατικός Αερολιμένας Χανίων, ο οποίος λειτουργεί επί εικοσιτετραώρου βάσεως, παρουσιάζει τα τρία τελευταία χρόνια αύξηση αφίξεων επιβατών από το εξωτερικό κατά περίπου 44%. Είναι χαρακτηριστικό πως πέρυσι διακινήθηκαν συνολικώς 2.120.000 επιβάτες και φέτος εκτιμάται πως θα υπερβούν τα 2.500.000. Πέραν της επιβατικής κίνησης, το Αεροδρόμιο Χανίων είναι ο μεγαλύτερος εργασιακός χώρος στον νομό, αφού το καλοκαίρι απασχολούνται 700 περίπου εργαζόμενοι και τον χειμώνα 200, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη και το μεγάλο έργο τής επέκτασής του, το οποίο σημαίνει πως λειτουργούν ταυτοχρόνως τέσσερα εργοτάξια στον χώρο.

Πόσοι γιατροί βρίσκονται επιτόπου για να καλυφθούν οι ανάγκες τού αεροδρομίου; Ένας, ο οποίος μάλιστα εργάζεται τρία με τέσσερα πρωινά την εβδομάδα, ενώ το υπόλοιπο διάστημα αναζητούνται λύσεις από το ΕΚΑΒ ή την Πολεμική Αεροπορία! Αντί να βρεθεί, όμως, μια οριστική λύση, ο υπουργός Μεταφορών Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ζήτησε από τον Ιατρικό Σύλλογο Χανίων (δείτε έγγραφο) να στέλνει μέλη του σε εθελοντική βάση στο Αεροδρόμιο, «πρόταση» η οποία απορρίφθηκε ασυζητητί.

«Ο τρόπος που προσπάθησε να λύσει το υπαρκτό πρόβλημα ο υπουργός είναι τελείως λανθασμένος. Το Αεροδρόμιο είναι ο μεγαλύτερος εργασιακός χώρος στον νομό Χανίων και είναι κερδοφόρος. Κάνουμε εθελοντικές δράσεις για τους ανθρώπους που το έχουν πραγματικά ανάγκη. Έχουμε δημιουργήσει Κοινωνικό Ιατρείο και Κοινωνικό Φαρμακείο κι άλλες δομές υγείας στις οποίες προσφέρουμε εθελοντικώς την εργασία μας. Αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει, όμως, για έναν κερδοσκοπικό, κερδοφόρο οργανισμό. Κανονικώς θα έπρεπε να υπάρχει γιατρός όλη την ημέρα, όσες ώρες δηλαδή λειτουργεί και το Αεροδρόμιο», υπογραμμίζει στην «Α» ο Μιλτιάδης Μαρκάτος, γενικός γραμματέας τού Ιατρικού Συλλόγου Χανίων.

Οι ελλείψεις, ωστόσο, σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό σε τουριστικές περιοχές δεν αρχίζουν και τελειώνουν στα Χανιά. Το πρόβλημα είναι μεγάλο σε όλο το Αιγαίο, όπως ομολογεί στην «Α» και ο Λάμπης Πλάτσης, υποδιοικητής τής αρμόδιας Β΄ Υγειονομικής Περιφέρειας. Και αν τα μεγάλα νησιά, όπως η Ρόδος, η Σύρος και η Σάμος, λίγο-πολύ καλύπτονται, οι μεγαλύτερες δυσκολίες παρατηρούνται στα μικρότερα νησιά τόσο των Κυκλάδων όσο και των Δωδεκανήσων. Και να σκεφτεί κανείς πως υπάρχουν Νοσοκομεία, όπως στη Σαντορίνη, και Κέντρα Υγείας, όπως στην Αντιμάχεια της Κω, τα οποία δεν λειτουργούν μολονότι είναι έτοιμα εδώ και καιρό.

«Προσπαθούμε να καλύπτουμε τα κενά με συνεχείς εκ περιτροπής μετακινήσεις γιατρών είτε από τα Κέντρα Υγείας είτε από τα Νοσοκομεία για να καλύπτουμε τα κενά. Αν χρειαζόμαστε 50 γιατρούς και καλύπτονται μόλις 30 θέσεις, πρέπει να παλεύουμε με ό,τι μας δίνεται. Γι’ αυτό και κάνουμε μια αυστηρή ιεράρχηση των αναγκών», προσθέτει ο κ. Πλάτσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο ίδιος μας ενημερώνει πως εκκρεμούν προκηρύξεις πρόσληψης προσωπικού για αγροτικούς γιατρούς, στα νοσοκομεία, καθώς και στην πρωτοβάθμια φροντίδα, δηλαδή στα Κέντρα Υγείας, στο ΠΕΔΥ και στα περιφερειακά ιατρεία. Πρόκειται για μερικές εκατοντάδες θέσεις οι οποίες, όμως, μόνο βέβαιο δεν είναι ότι θα πληρωθούν, όπως δεν συνέβη και με προηγούμενες προκηρύξεις, κι αυτό γιατί δεν είναι έντονο το ενδιαφέρον των γιατρών.