Δύο φαβορί (Ανδρουλάκης-Δούκας) και δύο αουτσάιντερ (Διαμαντοπούλου-Γερουλάνος)

Η μεγάλη ημέρα για το ΠΑΣΟΚ έφτασε. Αύριο το πρωί στις 7.00 θα ανοίξουν τις θύρες τους 950 εκλογικά τμήματα σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό αναμένουν τα μέλη και τους φίλους του κόμματος να επιλέξουν το νέο αρχηγό του κόμματος.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ο πιο σημαντικός «άγνωστος Χ» της αναμέτρησης είναι η συμμετοχή. Στην τελευταία εσωκομματική εκλογή, τον Δεκέμβριο του 2021, εκείνοι που πήγαν στις κάλπες είχαν φτάσει τους 270.000, αλλά πλέον ο πήχης έχει ανέβει ψηλότερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Κώστας Σκανδαλίδης στις τελευταίες του δηλώσεις κάνει λόγο ότι μπορεί η συμμετοχή να ξεπεράσει τις 350.000, ενώ η Άννα Διαμαντοπούλου ανέβασε ακόμη υψηλοτέρα τον πήχη τονίζοντας ότι μπορεί το ΠΑΣΟΚ να σπάσει όχι μόνο το δικό του ρεκόρ, αλλά και αυτό της Νέας Δημοκρατίας τον Δεκέμβριο του 2015, όταν 404.000 μέλη και φίλοι επέλεξαν για τον δεύτερο γύρο τον Ευάγγελο Μεϊμαράκη και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, προσδίδοντας μία τεράστια δυναμική στη Νέα Δημοκρατία σε μία εποχή όπου στο πολιτικό σκηνικό της χώρας κυριαρχούσε ο Αλέξης Τσίπρας.

Φυσικά τα ρεκόρ των δύο κομμάτων στις εσωκομματικές εκλογές της δεκαετίας του 2000-2009 είναι απλησίαστα σε ό,τι αφορά τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ. Πάντως η συμμετοχή των μελών και φίλων του ΠΑΣΟΚ στις αυριανές εκλογές θα παράξει αναμφίβολα ένα πολιτικό αποτέλεσμα. Όχι τόσο στο ποιος θα εκλεγεί νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, όσο η συμμετοχή των πολιτών. Δηλαδή να επιλέξουν οι ίδιοι οι πολίτες τον αντίπαλο πόλο της Νέας Δημοκρατίας. Ανάλογα στο πόσο θα φτάσει η συμμετοχή στις εκλογές θα επηρεάσει και τον ΣΥΡΙΖΑ, όπου είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι η προσέλευση στις εκλογές του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις 24 Νοεμβρίου θα υπολείπεται.

Οι έξι υποψήφιοι πρόεδροι ανέβασαν τους τόνους την τελευταία εβδομάδα, αλλά σε γενικές γραμμές ο προεκλογικός αγώνας κινήθηκε στα πλαίσια του πολιτικού πολιτισμού, ενώ τεράστιο κέρδος για το ΠΑΣΟΚ ήταν η τηλεμαχία και το γεγονός ότι οι υποψήφιοι πρόεδροι μίλησαν και απ’ ευθείας μεταξύ τους.

Με βάση τις δημοσκοπήσεις οι Νίκος Ανδρουλάκης και Χάρης Δούκας είναι τα δύο φαβορί για να αναμετρηθούν την Κυριακή 13 Οκτωβρίου. Αναμφίβολα και τα δύο φαβορί θέλουν να τερματίσουν στην πρώτη θέση στις αυριανές εκλογές και για λόγους εντυπώσεων. Όμως αξίζει να υπενθυμίσουμε, ότι οι δημοσκοπήσεις στις εσωκομματικές εκλογές σπάνια πέφτουν μέσα. Οπότε δεν πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τελικά να υπάρξει η έκπληξη και είτε η Άννα Διαμαντοπούλου, είτε ο Παύλος Γερουλάνος να… σπάσουν το δίδυμο των φαβορί. Οι δημοσκόποι έχουν επιφυλάξεις και διατηρούν επιφυλάξεις. Τουναντίον μόνο οι στοιχηματικές εταιρείες εξακολουθούν να θεωρούν φαβορί τους Ανδρουλάκη και Δούκα και αουτσάιντερ τον Γερουλάνο και τη Διαμαντοπούλου, αλλά όχι πολύ μακριά από τους δύο πρώτους.

Τι περιμένουν οι υποψήφιοι

Όλοι, πάντως οι υποψήφιοι και τα επιτελεία τους εκφράζουν την αισιοδοξία τους, ότι τελικά θα υπάρξει αθρόα προσέλευση μελών και φίλων στις αυριανές εκλογές. Μόνο που ο καθένας ποντάρει σε διαφορετικά κοινά. Για παράδειγμα ο Νίκος Ανδρουλάκης ποντάρει ως επί πλείστον στο οργανωμένο κόμμα και στα μέλη του κόμματος, όπου διαθέτει εξαιρετική πλειοψηφία, όπως και στους παραδοσιακούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ που τον θεωρούν ως δικό τους παιδί που ξεκίνησε από τη νεολαία κι έφτασε στον προεδρικό θώκο.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης, στις τελευταίες του παρεμβάσεις υπογραμμίζει ότι ο ίδιος είχε «πορεία συνέπειας και όχι ασανσέρ», ενώ δεν έκρυψε την πικρία του ότι δεν τον άφησαν να ολοκληρώσει τη θητεία του, παρά το γεγονός ότι πήρε το ΠΑΣΟΚ από το 8% και το έφτασε στο 13%.

Ο Χάρης Δούκας επενδύει αφενός μεν σε μία μερίδα του κομματικού μηχανισμού χάρη στον Χρήστο Πρωτόπαπα, αλλά και στους ψηφοφόρους που δηλώνουν βέροι κεντροαριστεροί και πιο πολύ αριστεροί. Την τελευταία εβδομάδα αύξησε την επιθετικότητα του έναντι του κ. Ανδρουλάκη, προφανώς για να καλύψει τις ζημιές από την τηλεμαχία, όπου δεν κατάφερε να επιπλεύσει.

Η Άννα Διαμαντοπούλου ποντάρει με τις προγραμματικού χαρακτήρα δημόσιες εμφανίσεις της σε ψήφους από το Κέντρο και την Κεντροδεξιά. Η πρώην υπουργός και Επίτροπος εκφράζει την πεποίθηση ότι αν εκλεγεί πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μπορεί να το οδηγήσει να είναι πρώτο κόμμα στις επόμενες εθνικές εκλογές. Η κ. Διαμαντοπούλου τόνισε ότι θέλει το ΠΑΣΟΚ να έχει στρατηγική και να είναι αυτόνομο, «ένα κόμμα που δεν θέλει συνεργασίες, ούτε συνιστώσες, ούτε συνασπισμούς».

Από την πλευρά του ο Παύλος Γερουλάνος, όπως ανέφερε σε όλες τις τελευταίες του παρεμβάσεις ζήτησε να έρθουν στις κάλπες αυτοί που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ το 2009 κι εν συνεχεία έφυγαν. Ο Παύλος Γερουλάνος έκανε επίδειξη αυτοπεποίθησης υποστηρίζοντας ότι η υποψηφιότητά του διευρύνει το ΠΑΣΟΚ. Τόνισε πως «χρειάζεται αλλαγή ηγεσίας και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με εμένα». Μάλιστα έκανε ένα βήμα παραπάνω τονίζοντας για τον κ. Ανδρουλάκη πως «ξέρει ότι μόνο εγώ μπορώ να φέρω αλλαγή ηγεσίας στον δεύτερο γύρο και ότι αν περάσω η θέση του θα είναι δύσκολη. Ξέρει ότι είμαι ο μόνος που μπορώ να τον κερδίσω, γι’ αυτό μου επιτίθεται».

Από την πλευρά της η Νάντια Γιαννακοπούλου γνωρίζει επί της ουσίας ότι δεν έχει καμία απολύτως τύχη, αλλά δίνει τον νυν υπέρ πάντων αγώνα για να χάσει ο Ανδρουλάκης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ μίλησε περί ενότητας αναρωτήθηκε: «Τι διαφορετικό θα κάνει ο κ. Ανδρουλάκης αν επανεκλεγεί; Θα δει το φως το αληθινό; Γιατί ξαφνικά θα γίνει καταλληλότερος;» Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η κ. Γιαννακοπούλου τρέμει στην ιδέα να χάσει τη θέση της στην Βουλή στον Δυτικό Τομέα της Β’ Αθήνας από τον υιό Καρχιμάκη, τον Λευτέρη, ο οποίος στιες ευρωεκλογές έκανε καταπληκτική εμφάνιση. Και η οικογένεια Καρχιμάκη στηρίζει αναφανδόν το Νίκο Ανδρουλάκη.

Τέλος ο Μιχάλης Κατρίνης παρά τις χαμηλές δημοσκοπικές του πτήσεις διοργάνωσε καταπληκτικές συγκεντρώσεις με πολύ κόσμο. Ο ίδιος μέχρι της τελευταία ώρα τόνιζε ότι «δεν είμαι πρίγκιπας, ούτε εκλεκτός συμφερόντων». Κινείται σταθερά στο χώρο του πατριωτικού ΠΑΣΟΚ κι ελπίζει να «ξεσηκώσει» τους παλιούς Παπανδρεϊκούς από τον καναπέ για να κάνει την έκπληξη.

Ο δεύτερος γύρος και οι συμμαχίες

Σταθερά φαβορί εμφανίζεται ο νυν πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, στον οποίο πιστώνεται (πέραν του πιθανώς ακαταμάχητου μηχανισμού) και η συνέπεια στη ρητορική του περί αυτόνομης πορείας. Έβγαλε το ΠΑΣΟΚ από την αφάνεια, εδραιώνοντας τα ποσοστά του σε διψήφιο ποσοστό, όμως στη δεύτερη ανάγνωση κρίθηκε σε απανωτές κάλπες. Δεν κατόρθωσε να κεφαλαιοποιήσει τίποτε αξιοσημείωτο από την εντυπωσιακή φθορά στα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε στις εθνικές εκλογές του 2023 ούτε και στις πρόσφατες ευρωεκλογές.

Ο Χάρης Δούκας διαγκωνίζεται δημοσκοπικά για την είσοδό του στον β’ γύρο με την Άννα Διαμαντοπούλου. Ο δήμαρχος Αθηναίων κατήγαγε μια εντυπωσιακή επίδοση στις αυτοδιοικητικές εκλογές (και με τη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ) το περασμένο φθινόπωρο μεν, αλλά αφενός διοικητικά είναι αδοκίμαστος, αφετέρου οι θέσεις του πολιτικά είναι σε ευθεία αναλογία με το ΠΑΣΟΚ του ’80. Κατά κοινή ομολογία, δεν «έλαμψε» ακριβώς στο debate των υποψηφίων του ΠΑΣΟΚ, ενώ ακόμη πειστική απάντηση δεν φαίνεται να έχει δώσει για το πώς ακριβώς θα συνδυάσει τα καθήκοντα του δημάρχου Αθηναίων με αυτά του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, άρα και υποψήφιου πρωθυπουργού.

Οι τρεις πρώτοι υποψήφιοι διατηρούν μεταξύ τους εξαιρετικά δύσκολες ισορροπίες. Η κόντρα του Νίκου Ανδρουλάκη με τον Χάρη Δούκα είναι διαρκώς κλιμακούμενη και οι προσωπικές τους σχέσεις σε οριακό σημείο. Η Άννα Διαμαντοπούλου κόντρες –εμφανώς– επί προσωπικού δεν έχει αναπτύξει, αλλά με τον Χάρη Δούκα πολιτικά τους χωρίζει χάος. Οπότε πιο εύκολα εάν η κ. Διαμαντοπούλου μείνει εκτός δυάδας μπορεί να στηρίξει το Νίκο Ανδρουλάκη. Το ίδιο ισχύει και για τους ψηφοφόρους του Χάρη Δούκα. Μεταξύ δύο κακών εάν περάσουν Ανδρουλάκης-Διαμαντοπούλου στον δεύτερο γύρο να κινηθούν επιλέγοντας το λιγότερο κακό.

Ο Παύλος Γερουλάνος, ο οποίος συγκαταλέχθηκε στους νικητές της τηλεμαχίας παραμένει στις ενωτικές υποψηφιότητες. Δεν έχει λάβει ούτως ή άλλως σε καμία εσωκομματική αναμέτρηση στο παρελθόν στάση διχαστική, παραμένοντας παγίως εντός των κομματικών τειχών. Με τον Παύλο Γερουλάνο ο κ. Ανδρουλάκης μπορεί να βρει πεδίο συνεννόησης; Η αλήθεια είναι ότι οι τόνοι ανέβηκαν μεταξύ των δύο πλευρών στην τηλεμαχία. Ωστόσο, δεν ήταν όμως μόνο μία φορά που Ανδρουλάκης και Γερουλάνος χρησιμοποίησαν την ίδια γλώσσα βάζοντας απέναντι τον Χάρη Δούκα. Πρόσφατη ήταν η αναφορά τους στην «τεχνητή πόλωση» την οποία απέδωσαν στην πλευρά Δούκα, όταν ο δήμαρχος Αθηναίων «είδε» συνεργάτες του Νίκου Ανδρουλάκη στο Διαδίκτυο «σε μια ακραία εργολαβία δολοφονίας χαρακτήρα», λησμονώντας ότι οι δικοί του υποστηρικτές οργιάζουν κατά του Ανδρουλάκη στα social media.
Όπως πιο εύκολα μπορεί να κινηθεί ένα κομμάτι ψηφοφόρων από τον Γερουλάνο στον Ανδρουλάκη, έτσι μπορεί να φύγει προς την ίδια κατεύθυνση στον δεύτερο γύρο και από την Άννα Διαμαντοπούλου, αν η πρώην Επίτροπος δεν εξασφαλίσει το εισιτήριο για τον τελικό και αντίπαλος του Ανδρουλάκη είναι ο Δούκας.

Η Νάντια Γιαννακοπούλου είναι δεδομένο ότι θα πάει απέναντι στον Ανδρουλάκη, ενώ ο Μιχάλης Κατρίνης θα «ακούσει» πρώτα το ισχυρό παπανδρεϊκό στοιχείο στη δυτική Ελλάδα που τον στηρίζει, πράγμα που καθιστά ισχυρές τις πιθανότητες να στραφούν προς τον δήμαρχο Αθηναίων. Ο κ. Κατρίνης βέβαια ξεκαθάρισε στον κ. Δούκα ότι «δυο καρπούζια σε μια μασχάλη δεν χωράνε», εννοώντας ότι το σχετικό μοντέλο δεν πιστεύει ότι θα συμβάλει στην άνοδο του ΠΑΣΟΚ, πράγμα που σημαίνει ότι αν τελικά επικρατήσει ο δήμαρχος στην εσωκομματική εκλογή, εκείνος θα τον πιέζει να παραιτηθεί από τον Δήμο Αθηναίων.

Ο Χάρης Δούκας, φιλοδοξώντας να φτάσει ως μονομάχος στον δεύτερο γύρο, εξετάζει μέσω του επιτελείου του κάθε χαραμάδα συνεννόησης με άλλες πλευρές. Οι πιο αισιόδοξοι του επιτελείου του πιστεύουν ότι στο δίλημμα Ανδρουλάκης ή Δούκας, θα «αποκολληθούν» από το μπλοκ του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ εφόσον πειστούν ότι θα χάσει την κούρσα, ειδικά εάν κόψει το νήμα την Κυριακή ο δήμαρχος Αθηναίων. Εκτιμούν μάλιστα ότι η προοπτική του «άλματος» και όχι της «στασιμότητας» θα προσελκύσει δυνάμεις και από την Άννα Διαμαντοπούλου, ενώ θεωρούν ως δεδομένη τη στήριξη της Νάντιας Γιαννακοπούλου στον β’ γύρο. Η αλήθεια είναι ότι ο κ. Δούκας πέραν της κ. Γιαννακοπούλου δεν έχει ορατό σύμμαχο για την επόμενη Κυριακή.

Αν περάσει στον δεύτερο γύρο (με Ανδρουλάκη) η Άννα Διαμαντοπούλου, θα αυξηθούν οι άγνωστοι «Χ» στην εξίσωση. Η πρώην Επίτροπος και υπουργός έχει ισχυρότερο προφίλ σε ό,τι αφορά την εμπειρία και την κυβερνησιμότητα, ενώ οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η υποψηφιότητά της αποκτά και δυνατές συνδέσεις με κομματικούς ανά την Ελλάδα. Στην Κρήτη, στη γενέτειρα του Ανδρουλάκη, εξεπλάγησαν από τη συμμετοχή του κόσμου οι διοργανωτές της εκδήλωσής της, ενώ στη Βόρεια Ελλάδα έχει καταφέρει να αξιοποιήσει τα διαχρονικά δίκτυα επαφών της. Η κ. Διαμαντοπούλου αναμένει «πολύχρωμη» στήριξη στον δεύτερο γύρο, δηλαδή ψήφους και από τις άλλες πέντε δεξαμενές. Δεν έχει σπάσει τις γέφυρες με καμία πλευρά, ακόμη και όταν αναγκάζεται να απαντά στα πυρά που δέχεται.

Ο Παύλος Γερουλάνος αισθάνεται ότι μπαίνει στην τελική ευθεία με ισχυρό momentum. Συνεργάτες του επισημαίνουν ότι ήταν πολύ θετική η παρουσία του στο ντιμπέιτ, όπου ο κόσμος είχε τη δυνατότητα να κρίνει και να συγκρίνει όλους τους υποψηφίους και ότι αυτό που κρατά για τη συνέχεια είναι το δίλημμα που έθεσε ο ίδιος κατά τη διάρκεια της τηλεμαχίας: «Στις 6 Οκτωβρίου κάνουμε επιλογή νίκης ή ήττας; Επιλέγουμε ΠΑΣΟΚ με προοπτική νίκης ή ΠΑΣΟΚ με ταβάνι μικρού κόμματος;».
Σε κάθε περίπτωση, τα περί συμμαχιών για τον β’ γύρο σηκώνουν πολλή συζήτηση, καθώς παραδοσιακά στις εκλογές του ΠΑΣΟΚ οι ψηφοφόροι των υποψηφίων που αποκλείονται από τον δεύτερο γύρο απέχουν σε μεγάλο ποσοστό, πράγμα που διευκολύνει την επικράτηση όποιου προηγηθεί στον πρώτο γύρο της αναμέτρησης. Αυτό συνέβη τόσο στην εκλογή του 2017 -είχε επικρατήσει η αείμνηστη Φώφη Γεννηματά– όσο και στην εκλογή του 2021, οπότε είχε επικρατήσει ο Νίκος Ανδρουλάκης. Κάτι που σημαίνει ότι όποιος κόψει πρώτος το νήμα την πρώτη Κυριακή συνήθως αποκτά τεράστιο πλεονέκτημα για τον δεύτερο γύρο.