Δημόσιοι υπάλληλοι: Οι ανυπότακτοι Γαλάτες της αξιολόγησης
Το αφήγημα περί κατηγοριοποίησης των σχολείων σε καλά και σε… παρακατιανά, αυτό είναι δυστυχώς η συγκαλυμμένη «αμαρτία» όσων φοβούνται ότι μία αξιολόγηση θα τους αφήσει… μετεξεταστέους
Στο τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε στο Μαξίμου για τον μήνα Απρίλιο είχε ξεχωρίσει η ανακοίνωση της θεσμοθέτησης ειδικού μπόνους παραγωγικότητας στους δημόσιους υπαλλήλους έως το ύψος του 15% του ετήσιου βασικού μισθού τους.
Σύμφωνα με τις κυβερνητικές προθέσεις, όπως αυτές εκφράστηκαν τότε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και από την υπουργό Εσωτερικών, Νίκη Κεραμέως, στόχος είναι να κινητροδοτηθούν οι δημόσιοι λειτουργοί που κατά μόνας ή ανά τμήματα ενισχύουν την αποδοτικότητά τους, πετυχαίνουν συγκεκριμένους στόχους και αυτό με τη σειρά του μεταφράζεται στην αύξηση της ικανοποίηση των πολιτών για την εξυπηρέτησή τους από το κράτος.
Χωρίς να πρόκειται για κάποια σούπερ καινοτομία, το πρότζεκτ της κυβέρνησης είναι απλό και εύλογο. Ωστόσο, για να «τσουλήσει» θα χρειαστεί για ακόμη μία φορά σε αυτή τη χώρα να διαπραγματευτούμε για το αυτονόητο: εν προκειμένω να αντιληφθούν οι δυνητικοί δικαιούχοι ότι με ή χωρίς μπόνους ανταμοιβής δεν γίνεται να μην αξιολογείται η δουλειά τους, όπως επιζητούν οι ανυπότακτοι του γαλατικού δημόσιου «χωριού».
Άνευ συναγωνισμού πρωτοπόροι σε αυτή την άρνηση είναι η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης που με κάθε αφορμή εκδηλώνει την αντίθεσή της στις διαδικασίες αξιολόγησης. Ακόμη και στην πρόσφατη απεργιακή κινητοποίηση που πραγματοποίησε η ΑΔΕΔΥ με οικονομικά κατά βάση αιτήματα (βλ. οριζόντια αύξηση μισθών κατά 10%, επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού), οι συνδικαλιστές της ΟΛΜΕ έκαναν σημαία τη συνέχιση της αποχής τους από την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, των διευθυντών και των προϊσταμένων δημόσιων μονάδων που παρέχουν οποιοδήποτε διδακτικό έργο, καθώς και την εναντίωσή τους με απανωτές στάσεις εργασίας στη διεξαγωγή των εξετάσεων PISA (σ.σ. είναι οι διαγνωστικού χαρακτήρα εξετάσεις που μεγάλο πανελλαδικό δείγμα μαθητών της 6ης Δημοτικού και της 3ης Γυμνασίου βαθμολογούνται για τις γνώσεις τους στα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και των Μαθηματικών).
Όσες φορές έχουν ερωτηθεί οι εκπρόσωποι των εκπαιδευτικών τι είναι αυτό που τους ενοχλεί στο θέμα της εξωτερικής αξιολόγησης, οι απαντήσεις τους περιστρέφονται σε μονότονα διάφορα επιχειρήματα: από το ότι είναι εξαιρετικά γραφειοκρατική η διαδικασία που έχει επιλεγεί από το υπουργείο Παιδείας, ότι είναι πολύ λίγοι οι αξιολογητές και πως στα 45 λεπτά που διαρκεί η διδακτική ώρα δεν μπορεί να «βαθμολογηθεί» σωστά ο εκπαιδευτικός, μέχρι το ότι οι αξιολογήσεις και οι εξετάσεις τύπου PISA προάγουν την αποστήθιση αντί για την κριτική σκέψη των μαθητών και κατηγοριοποιούν τα σχολεία και «καλά» και «κακά».
Προφάσεις εν αμαρτίες, θα ισχυριστεί ένα τρίτος παρατηρητής και δεν θα έχει και πολύ άδικο. Διότι είναι πρόφαση να επικαλείσαι ως πρόβλημα της αξιολόγησης την γραφειοκρατία και η αντιπρότασή σου να είναι η υιοθέτηση ενός συστήματος «αυτοαξιολόγησης», δηλαδή το «Γιάννης κερνάει. Γιάννης πίνει». Όπως είναι, επίσης, πρόφαση και η επίκληση της λειψανδρίας αξιολογητών, γα τον απλούστατο λόγο ότι ουδείς πιστεύει σε αυτή τη χώρα ότι αν αύριο το πρωί το υπουργείο Παιδείας προσελάμβανε 5.000 υπαλλήλους και το «τσεκ» του εκπαιδευτικού διαρκούσε 45 τέρμηνα αντί για 45 λεπτά η ΟΛΜΕ θα κουνούσε λευκή σημαία και θα αποδεχόταν το μέτρο. Όσο για το αφήγημα περί κατηγοριοποίησης των σχολείων σε καλά και σε… παρακατιανά, αυτό είναι δυστυχώς η συγκαλυμμένη «αμαρτία» όσων φοβούνται ότι μία αξιολόγηση θα τους αφήσει… μετεξεταστέους, όπως ακριβώς φοβούνται οι αδιάβαστοι μαθητές κάθε φορά που ο καθηγητής τους λέει «βγάλτε μια κόλα, γράφουμε διαγώνισμα».
Δεν χωρά αμφιβολία ότι οι Έλληνες εκπαιδευτικοί και συνολικά οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι ένας κλάδος εργαζομένων που προσφέρουν κρίσιμες για την κοινωνία υπηρεσίες και μάλιστα συχνά το κάνουν με πενιχρά και ξεπερασμένα από την εποχή τους μέσα, που αμείβονται λιγότερο από όσο θα έπρεπε και που κατά καιρούς –ελέω και των μνημονίων–κατασυκοφαντήθηκαν ως υπεράριθμοι τεμπέληδες. Δεν μπορεί ωστόσο υπό τον παραμορφωτικό φακό της συντεχνιακής αλληλεγγύης να μην αποδέχονται αυτό που ισχύει για όλους τους υπόλοιπους εργαζόμενους και που εν τέλει κάνουν και οι ίδιοι στους μαθητές τους αξιολογώντας τους στην τάξη, στα διαγωνίσματα, στους ελέγχους του τετραμήνου και στις προαγωγικές εξετάσεις στο τέλος της χρονιάς. Εκτός πια αν θεωρούν εαυτούς παιδιά ενός ανώτερου Θεού…