Αυξημένα τα έξοδα λόγω καταστροφών

Πριν καλά-καλά σβήσουν οι πυρκαγιές και ειδικά αυτή στον Έβρο, όπου προξένησε τεράστια οικολογική ζημιά στο δάσος της Δαδιάς στον Έβρο, ήρθε η κακοκαιρία «daniel» για να αποδείξει σε όλους ότι πλέον η ανθρωπότητα είναι έρμαιο στην κλιματική κρίση. Άρα οποιαδήποτε συζήτηση γίνεται για την περαιτέρω θωράκιση της Πολιτικής Προστασίας έχουν πρόσθετη αξία.

Του Νεκτάριου Χρήστου

Το κυβερνητικό επιτελείο, όπως ανακοίνωσε κι από το βήμα του Κοινοβουλίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης επεξεργάζεται ένα σχέδιο εκσυγχρονισμού της Πολιτικής Προστασίας. Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές ο πρωθυπουργός ακόμη και απόψε στο Βελλίδιο Συνεδριακό Κέντρο αναμένεται να αναφερθεί στο σχέδιο του για την πιο αποτελεσματικότερη λειτουργία της Πολιτικής Προστασίας.

Παρότι οι τελικές αποφάσεις για τις μεταβολές στο σχέδιο πυροπροστασίας της χώρας δεν έχουν ευλόγως ληφθεί, καθώς ακόμη η χώρα είναι σε περίοδο «μάχης» με τις φλόγες, στον πυρήνα του σχεδιασμού του Μεγάρου Μαξίμου βρίσκεται η ενίσχυση των πολιτικών που απέδωσαν το φετινό καλοκαίρι και η τροποποίηση άλλων στις οποίες καταγράφηκαν «κενά». Ειδικότερα, δε, στο τραπέζι βρίσκεται η σχετική μετατόπιση του κέντρου βάρους του σχεδιασμού της Πολιτικής Προστασίας, ώστε πλέον πέραν της «καταστολής» –δηλαδή των μέσων κατάσβεσης– να υπάρξει ουσιαστική βελτίωση και στον τομέα της πρόληψης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στη φαρέτρα των μέτρων που εξετάζει το κυβερνητικό επιτελείο περιλαμβάνονται:

• Περαιτέρω ενίσχυση των μέσων πυρόσβεσης και του προσωπικού της Πυροσβεστικής, αν και η Ελλάδα πλέον βρίσκεται πολύ ψηλά στον σχετικό «δείκτη». Παρότι στην ατζέντα περιλαμβάνεται η προμήθεια και νέων Καναντέρ, έμφαση θα δοθεί στην εξασφάλιση περισσότερων ελικοπτέρων που φαίνεται από την εμπειρία των τελευταίων χρόνων ότι λειτουργούν αποτελεσματικότερα στο ελληνικό περιβάλλον.
• Βελτίωση στον τομέα πρόληψης των πυρκαγιών, όχι μόνο με την «προεργασία» κατά τους χειμερινούς μήνες –αποψιλώσεις, αντιπυρικές ζώνες– αλλά και με νέους μηχανισμούς περιφρούρησης των δασών με την ενίσχυση του προσωπικού, αλλά και την αύξηση των εκεί δραστηριοτήτων. Ρόλο στον συγκεκριμένο σχεδιασμό θα αναλάβει ο Γ. Αμυράς που προ ημερών ανέλαβε σύμβουλος του πρωθυπουργού και θα λειτουργήσει ως «σύνδεσμος» μεταξύ των υπουργείων Πολιτικής Προστασίας και Περιβάλλοντος.
• Ενεργοποίηση των δήμων, των περιφερειών, αλλά και της κοινωνίας των πολιτών, καθώς, όπως λέγεται, λόγω της κλιματικής κρίσης τα καλοκαίρια, αλλά και οι χειμώνες με τις πλημμύρες θα γίνονται ολοένα και πιο δύσκολα και για τη χώρα μας. Ειδικότερα, θα ενθαρρυνθούν πρωτοβουλίες όπως η συνεργασία των γειτονικών δήμων για την προστασία του Υμηττού που έχουν δημιουργήσει δεξαμενές νερού για άμεση πυρόσβεση, αλλά και σύστημα με drones, καθώς και εθελοντών, που μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην επιτήρηση δασικών εκτάσεων. Πάντως, ειδικά για τους δήμους θα αυστηροποιηθεί και ο μηχανισμός ελέγχου και επιβολής κυρώσεων, καθώς παρότι ενισχύονται με σημαντικά κονδύλια δεν ανταποκρίνονται όλοι επαρκώς στις υποχρεώσεις τους στο μέτωπο της προετοιμασίας ενόψει της αντιπυρικής περιόδου.

Οι αποζημιώσεις

Το αποθεματικό του προϋπολογισμού, ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, για την κάλυψη των ζημιών από φυσικές καταστροφές εκτιμάται ότι δεν είναι αρκετό καθώς από αυτό θα πρέπει να καλυφθούν και τα αντιπλημμυρικά έργα τα οποία πρέπει να πραγματοποιηθούν το μικροσκόπιο των ευρωπαϊκών θεσμών βρίσκεται το δημοσιονομικό αποτύπωμα των πυρκαγιών αλλά και οι δυνητικές επιπτώσεις στα δάνεια στις χώρες του νότου και ιδιαίτερα στις  περιοχές που επλήγησαν περισσότερο.

Ειδικά για την Ελλάδα, η Κομισιόν εστιάζει τόσο στις άμεσες όσο και στις μακροπρόθεσμες συνέπειες των καταστροφικών πυρκαγιών, ξεκινώντας από το κόστος των αποζημιώσεων και των μέτρων στήριξης για τους πληγέντες και προχωρώντας στην αρνητική επίδρασή τους στην ανάπτυξη και το χρέος.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιχειρεί να αποτυπώσει τυχόν παρενέργειες στην αποπληρωμή υφιστάμενων δανειακών υποχρεώσεων αλλά και τη διόγκωση των «κόκκινων» δανείων, κυρίως από τις επιχειρήσεις, ζητώντας αναλυτικά στοιχεία για τις περιοχές που βρέθηκαν στο επίκεντρο της πύρινης λαίλαπας. Ταυτόχρονα, το κόστος από την καταστροφή εγκαταστάσεων και παραγωγικών επενδύσεων μπορεί να μεταφερθεί στον τραπεζικό τομέα, γεγονός που απασχολεί την ΕΚΤ. Δεν είναι τυχαίο ότι από το 2020 η Τράπεζα της Ελλάδος έχει προχωρήσει στη χαρτογράφηση της έκθεσης των ελληνικών τραπεζών σε περιβαλλοντικούς κινδύνους. Τα στοιχεία που θα συγκεντρωθούν θα αποσταλούν τόσο στην Κομισιόν, όσο και στην ΕΚΤ, ενώ θα εξεταστούν ενδελεχώς στις αρχές Οκτωβρίου κατά την τρίτη μεταπρογραμματική αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας. Το βασικότερο όμως είναι ότι θα ληφθούν υπόψη στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2024 που πρόκειται να κατατεθεί την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου στη Βουλή.

Οι αυξημένες έκτακτες ανάγκες από τις καταστροφικές πυρκαγιές, που δεν έχουν σβήσει ακόμη, όπως στην περίπτωση του Έβρου απαιτούν δαπάνες για αποζημιώσεις, αλλά και δαπάνες για θωράκιση και ανάπλαση. Το αποθεματικό του προϋπολογισμού, ύψους 1 δις ευρώ, για την κάλυψη των ζημιών από φυσικές καταστροφές εκτιμάται ότι δεν είναι αρκετό, καθώς από αυτό θα πρέπει να καλυφθούν και τα αντιπλημμυρικά έργα τα οποία πρέπει να πραγματοποιηθούν.

Συμπληρωματικός προϋπολογισμός

Να σημειωθεί ότι με τις αναστολές πληρωμών πλήττονται και τα φορολογικά έσοδα, καθώς αφορούν στις πληρωμές πολλών φόρων (εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ κ.ά.)

Ήδη στο τραπέζι υπάρχει σενάριο, χωρίς να έχει ληφθεί οριστική απόφαση, για την κατάθεση ενός νέου συμπληρωματικού προϋπολογισμού (του τρίτου κατά σειρά εφέτος), ώστε να καλυφθούν όλες αυτές οι έκτακτες δαπάνες, όπως έγινε και για την κάλυψη των μέτρων στήριξης των αδύναμων εισοδηματικά κοινωνικών ομάδων και των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών.

Ο δεύτερος συμπληρωματικός προϋπολογισμός, που κατατέθηκε στη Βουλή στις αρχές Ιουλίου, με επιπρόσθετες δαπάνες περίπου 700 εκατ. ευρώ, αφορούσε τη διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών του Οκτωβρίου, καθώς το αρχικό κονδύλι χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή των διπλών βουλευτικών εκλογών, την κάλυψη δαπανών Υγείας και αυξημένων ενεργειακών αναγκών κρατικών φορέων το 2023 (200 εκατ. ευρώ) και τις δράσεις για market pass, youth pass κ.ά. (355 εκατ. ευρώ).