Αντίβαρο στην Τουρκία το «τανγκό» Ελλάδας-Ισραήλ

Η οικοδόμηση της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας-Ισραήλ που περιλαμβάνει την περαιτέρω ανάπτυξη της ενεργειακής και της αμυντικής συνεργασίας ήταν ο βασικός σκοπός της επίσκεψης του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στο Ισραήλ.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Οι επίσημες συναντήσεις, τόσο με τον Μπεντζαμίν Νεντανιάχου, όσο και με τον πρόεδρο της χώρας, Σιμόν Πέρες, αποτέλεσαν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον πρωθυπουργό να προωθήσει τα ελληνικά ζητήματα. Κι αυτό γιατί ο Αντώνης Σαμαράς θεωρεί ότι η ανάπτυξη της σχέσης με το Ισραήλ θα αποτελέσει αντίβαρο στην Τουρκία και ότι θα έχει και τις «ευλογίες» των ΗΠΑ, καθώς το τελευταίο διάστημα έχουν «κρυώσει» οι σχέσεις του Μπαράκ Ομπάμα με τον Ταγίπ Ερντογάν. Μάλιστα, Αμερικανοί διπλωμάτες δεν διστάζουν να χαρακτηρίσουν ως «επικίνδυνο» τον Τούρκο πρωθυπουργό, λόγω των βλέψεών του για αναστήλωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας μέσω της επιρροής της Τουρκίας στο μουσουλμανικό τόξο.
Ο Αντ. Σαμαράς επανειλημμένως, με αρχή το εβραϊκό λόμπι, μίλησε για τη σχέση Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου ως έναν άξονα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή μετά την αστάθεια στη Συρία και τους πολιτικούς κραδασμούς στην Τουρκία. Υπογράμμισε δε τις δυνατότητες συνεργασίας των τριών χωρών στην εξόρυξη και μεταφορά του φυσικού αερίου, που όπως ανέφερε πρόκειται για ποσότητες που αρκούν για να καλύψουν το 50% των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης για τα επόμενα 30 χρόνια.
Στο πλαίσιο του Συμβουλίου Συνεργασίας υπογράφτηκαν 10 συμφωνίες και πρωτόκολλα συνεργασίας μεταξύ ομολόγων υπουργών. Οι πλέον σημαντικές θεωρούνται αυτές για την ενέργεια και την ασφάλεια, που υπέγραψαν ο Γιάννης Μανιάτης και ο Νίκος Δένδιας.
Στις συναντήσεις του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ συζητήθηκε και το θέμα της αμυντικής συνεργασίας των δύο χωρών που περιλαμβάνει προγραμματισμένες κοινές ασκήσεις στα ελληνικά χωρικά ύδατα και τον εθνικό εναέριο χώρο. Κι αυτή η συνεργασία θα επικυρωθεί με την υπογραφή σχετικού πρωτοκόλλου στις 20 Οκτωβρίου, όταν θα επισκεφθεί το Ισραήλ ο Δημήτρης Αβραμόπουλος.

Ενέργεια

Ο Αντ. Σαμαράς και ο Μπ. Νετανιάχου θα συμμετάσχουν σε επιτροπές για την ενέργεια μέσω των οποίων θα οριστικοποιηθούν οι τρόποι μεταφοράς του φυσικού αερίου από τη Ν.Α. Μεσόγειο στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Δηλαδή, πλην της υγροποίησης, μέσω αγωγού που ξεκινά από τα ισραηλινά και κυπριακά «οικόπεδα» και θα καταλήγει στην Κρήτη από όπου θα προωθείται το αέριο στην Ευρώπη.

Στη σύμπραξη αυτή έχει επενδύσει ιδιαίτερα το Μαξίμου, καθώς οι σχετικές συζητήσεις έχουν ξεκινήσει από την αρχή του έτους. Και προβλήθηκαν όταν οι δύο πρωθυπουργοί επικοινώνησαν στα τέλη Μαρτίου, στο ζενίθ της οικονομικής κρίσης στην Κύπρο, και συμφώνησαν να γίνει η επίσημη επίσκεψη Σαμαρά στο Ισραήλ.
Προπομπός αυτής της συνεργασίας θεωρήθηκε η συμφωνία που υπεγράφη τον Αύγουστο ανάμεσα σε Ελλάδα (Πελοπόννησο), Κύπρο και Ισραήλ για υποθαλάσσιο καλώδιο ισχύος 2000 MW που θα παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στις τρεις χώρες.

Μέσα τη συμφωνία αυτή, η Ελλάδα επιδιώκει να αναβαπτίσει εκ νέου την πρότασή της για κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου που θα συνδέει τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου, με την Κρήτη. Για τον σκοπό αυτό μάλιστα ο αρμόδιος υπουργός ΠΕΚΑ, Γ. Μανιάτης, ο οποίος συνοδεύεται από τον γενικό γραμματέα ενέργειας, Κ. Μαθιουδάκη, παρουσίασε στο Ισραήλ μια νέα μελέτη σκοπιμότητας που καταδεικνύει ότι το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο και τεχνικά εφικτό. Σε κάθε περίπτωση, μέσω της συμφωνίας που υπεγράφη, ο ενεργειακός διάδρομος Ισραήλ, Κύπρος, Ελλάδα (ανεξαρτήτως του τρόπου που θα επιλεγεί, δηλαδή αγωγός ή LNG) αναδεικνύεται ως η βασική διαδρομή για την εξαγωγή και αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου της περιοχής, προς την Ε.Ε.
Αξίζει να τονιστεί πάντως ότι στο κομμάτι της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων έχουμε και την πρώτη μεγάλη ελληνοϊσραηλινή επιχειρηματική συνεργασία σε οποιονδήποτε τομέα. Ο λόγος για τη συνεργασία της Energean Oil & Gas του Μαθιού Ρήγα και της ισραηλινής Ratio Oil για τη διεξαγωγή ερευνών στις περιοχές του Θερμαϊκού και του Ορφανού (Καβάλα).

Ενδιαφέρον για τις ελληνικές αποκρατικοποιήσεις

Ένας από τους ισχυρότερους «παίκτες» στο ελληνικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων είναι το Ισραήλ. Μάλιστα, καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν πως το θέμα των κρίσιμων διαγωνισμών για το Ελληνικό, την ΕΥΑΘ και τη ΛΑΡΚΟ εθίγη στο τετ-α-τετ του Αντ. Σαμαρά με τον Μπ. Νεντανιάχου, καθώς καίριο ρόλο διαδραματίζουν στους διαγωνισμούς ισραηλινοί όμιλοι.

# Στα τέλη Οκτωβρίου επρόκειτο να υποβληθούν οι δεσμευτικές προσφορές για την παραχώρηση του Ελληνικού, με την ισραηλινή Elbit (έναν από τους ισχυρότερους ομίλους της χώρας) να βρίσκεται στην τετράδα των εταιρειών που πέρασαν στο τελικό στάδιο. Η Elbit, η βρετανική London & Regional Properties, η Qatari Diar (Κατάρ) και η Lamda Development του ομίλου Λάτση αποτελούν τους τέσσερις μονομάχους. Να σημειωθεί πως η Elbit έχει γνώση (δυσάρεστη) της ελληνικής αγοράς ακινήτων, καθώς προ της κρίσης είχε επιχειρήσει να κατασκευάσει, μέσω της θυγατρικής Plaza Centers, εμπορικό κέντρο στο παλαιό ακίνητο της ΒΙΣ στην Πειραιώς, όμως η επένδυση ουδέποτε προχώρησε.

# Η κρατική εταιρεία ύδρευσης του Ισραήλ, η Mekorot, συμμετέχει σε μία από τις δύο κοινοπραξίες που έχουν περάσει στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού για το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της Εταιρείας Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ), μαζί με τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και τον όμιλο Αποστολόπουλου (Ιατρικό Κέντρο). Στην ανταγωνιστική κοινοπραξία συμμετέχει ο γαλλικός κολοσσός Suez Environment (που ελέγχει ήδη περί το 5% της ΕΥΑΘ) και η κατασκευαστική ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Όλα δείχνουν πως η Mekorot θα ενδιαφερθεί και για την απόκτηση της ΕΥΔΑΠ, ο διαγωνισμός για την πώληση πλειοψηφικού ποσοστού της οποίας θα πραγματοποιηθεί σύντομα. Ο ισραηλινός όμιλος ενδιαφέρεται, επίσης, για σειρά μονάδων αφαλάτωσης σε μεγάλα ή μικρότερα ελληνικά νησιά.

# Ο πλουσιότερος Ισραηλινός επιχειρηματίας, ο Μπένι Στάινμετς, και τρεις πανίσχυροι επιχειρηματίες από το Καζακστάν (γνωστοί στην αγορά πρώτων υλών ως «η τρόικα»), που ελέγχουν από κοινού εταιρείες νικελίου σε Σκόπια και Κόσσοβο, φέρονται ως υποψήφιοι για την απόκτηση της ΛΑΡΚΟ, ή τμήματος της περιουσίας της. Το ενδιαφέρον της Cunico Resources, όπως ονομάζεται η ολλανδική εταιρεία που ελέγχουν από κοινού ο Στάινμετς με την… τρόικα, κυκλοφορεί εδώ και πολλούς μήνες, κυρίως επειδή η εταιρεία του ομίλου στα Σκόπια, η Feni Industries, διοικείται από τον Κ. Δασκαλάκη, πρώην ανώτερο στέλεχος της ΛΑΡΚΟ.

# Από Έλληνα διοικείται μία ακόμα εταιρεία του Μπένι Στάινμετς, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, συζητά την απόκτηση ποσοστού της Πανγαίας, της θυγατρικής της Εθνικής Τράπεζας στον τομέα των ακινήτων. Πρόκειται για fund, το οποίο διαχειρίζεται ο Κρις Παπαχριστοφόρου. Το επενδυτικό σχήμα δημιουργήθηκε προ εξαμήνου.