ΑΦΙΕΡΩΜΑ – Σαρλ Αζναβούρ: Και ξαφνικά… σιωπή!

“Και ξαφνικά… σιωπή!” Είναι η φράση που έγραψε στο Instagram o ράπερ Oxmo Puccino, όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του σπουδαίου Σαρλ Αζναβούρ, ο οποίος «έφυγε» πλήρης ημερών, αλλά και έργου. Σε αυτό το αφιέρωμα δεν θα αναφερθούμε στη βιογραφία του, γράφτηκαν και διαβάστηκαν σχεδόν όλα, από τη στιγμή που «έσκασε» η είδηση.

Ρεπορτάζ: Καίτη Νικολοπούλου

Είναι όμως εκείνα τα εφηβικά πάρτι που ξανάρχονται στον νου σαν ασπρόμαυρες εικόνες μιας άλλης εποχής. Είναι εκείνα τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα των σφιχταγκαλιασμένων κορμιών στους ρυθμούς των μπλουζ, με την αισθαντική φωνή του Σαρλ Αζναβούρ να γεμίζει τον χώρο. «Isabelle», «For Me Formidable», «La Boheme», «La Mama», «Emmenez-Moi»… Πώς το ’λεγε ο Σαίξπηρ; «Αν η μουσική είναι η τροφή της αγάπης, παίξε κι άλλο…» 

Μια ζωή σαν παραμύθι. Με την κυνηγημένη οικογένειά του να διασώζεται χάρη στη ρωσική της ιθαγένεια από τον μεγάλο διωγμό των Αρμενίων από τους Τούρκους του 2015, να περνάει στην Ελλάδα και να καταλήγει στο Παρίσι. «Ο πατέρας μου και η μητέρα μου Mischa Aznavourian και Knar Baghdasarian έρχονται στη Γαλλία, εν αναμονή βίζας για τις ΗΠΑ με ένα μικρό παιδί, την αδελφή μου Aida, που γεννήθηκε στην Ελλάδα (σ.σ. στη Θεσσαλονίκη, το 1916) κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού. Η οικογένειά μου δεν θα φανταζόταν ποτέ ότι θα εγκατασταθεί εδώ για πάντα. Η γέννησή μου στις 22 Μαΐου 1924 σε ένα νοσοκομείο της 5ης επαρχιακής οδού Assas έπρεπε να αλλάξει την πορεία της ζωής μας», αναφέρει ο ίδιος στο ιστολόγιό του (https://aznavourfoundation.org/fr/), απ’ όπου αντλήσαμε τα περισσότερα στοιχεία του ρεπορτάζ μας.

Η ζωή του από την αρχή ήταν ταραχώδης. Εγκατέλειψε το σχολείο στα εννέα του χρόνια, μαζί με την αδελφή του, και έπαιζαν σε καλλιτεχνικές παραστάσεις, όπου γνωρίστηκε με την Εντίθ Πιάφ – σταθμός το «Σπουργίτι» στην προαλειφόμενη καριέρα του.

Στη διάρκεια του Β΄ ΠΠ η οικογένειά του έκρυψε στο σπίτι τους στο Παρίσι Ρώσους, Αρμένιους και Εβραίους από τη λαίλαπα των Ναζί.

«Παντρεύτηκα τρεις φορές. Την πρώτη φορά ήμουν πολύ νέος. Τη δεύτερη, πολύ ηλίθιος. Την τρίτη φορά παντρεύτηκα μια γυναίκα που έρχεται από διαφορετική κουλτούρα (σ.σ. την Ούλα Θόρσελ, Σουηδή, πρώην μοντέλο), πολύ αυστηρή. Δεν με άλλαξε, αλλά με ρύθμισε,με έβαλε στις σωστές γραμμές», παραδέχεται ο ίδιος με το απύθμενο χιούμορ του. Η Ούλα ωστόσο ήταν εκείνη που έμεινε κοντά του από τα νεανικά τους χρόνια μέχρι το τέλος, κρατώντας τα ηνία της οικογένειάς τους και στυλοβάτης στη μεγάλη καριέρα του.

«Το 1972, γράφω το τραγούδι “Comme ils dissent”, το πρώτο του είδους του, που ασχολείται με την ομοφυλοφιλία με σοβαρό τρόπο. Ο περίγυρός μου τότε με συμβούλευσε να μην το ερμηνεύσω, γιατί υπήρχε ο κίνδυνος να υποβαθμιστεί η εικόνα μου. Ωστόσο, το ρισκάρισα, επειδή το θέμα αυτό ήταν σημαντικό για μένα και άξιζε να πάρω θέση», αναφέρει ο ίδιος στη βιογραφία του.

Θέση πήρε και το 1989, στους μεγάλους σεισμούς της Αρμενίας, ιδρύοντας τον φιλανθρωπικό οργανισμό Aznavour for Armenia («Ο Αζναβούρ για την Αρμενία») μαζί με τον φίλο του Λεβόν Σαγιάν.

Θέση πήρε και το 2002, όταν ο Ζαν-Μαρί Λε Πεν πέρασε στον επόμενο γύρο των εκλογών απέναντι στον τότε Γάλλο πρόεδρο Ζακ Σιράκ, με τον Αζναβούρ να υπογράφει το υπόμνημα «Vive la France», καλώντας τους Γάλλους να «τραγουδήσουν τη Μασσαλιώτιδα» σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Και ο Σιράκ, προσωπικός φίλος του Αζναβούρ, κέρδισε τις εκλογές με το 82% του συνόλου των ψήφων.

Θέση πήρε και το 2015 υπέρ των προσφύγων: «Πρέπει να τους βρούμε μια ζωή, πρέπει να οικοδομήσουμε το μέλλον τους», έλεγε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων προτείνοντας την εγκατάστασή τους στα εγκαταλελειμμένα χωριά της Γαλλίας, προσθέτοντας: «Αισθάνομαι οδύνη, βλέποντας αυτούς τους ανθρώπους να περιφέρονται, σαν χαμένοι, με τα παιδιά τους. Εγώ δεν έζησα κάτι τέτοιο, όμως οι γονείς μου βίωσαν τέτοια κατάσταση».

«Κατά τη διάρκεια της ογδονταετούς καριέρας μου, έπαιξα σε περισσότερες από ογδόντα κινηματογραφικές και τηλεοπτικές ταινίες, έγραψα και τραγούδησα περισσότερα από 1.200 τραγούδια, σε οκτώ διαφορετικές γλώσσες, με αγάπη, με σεβασμό προς το κοινό μου και τις αξίες μου», αναφέρει ο ίδιος σαν επιμύθιο.

 Το Διαδραστικό Μουσείο και το Πολιτιστικό Κέντρο του Σαρλ Αζναβούρ

Το πρώτο έργο του Ιδρύματος Aznavour είναι η δημιουργία του Κέντρου Aznavour στην καρδιά του Ερεβάν, το οποίο θα φιλοξενήσει ένα διαδραστικό και τεχνολογικό μουσείο του θρυλικού καλλιτέχνη, καθώς και ένα πολιτιστικό και εκπαιδευτικό κέντρο για τους νέους.

Θα χωρίζεται σε 10 «δωμάτια», ως εξής:

Δωμάτιο 1 – «Νέα αναχώρηση»: Στο πρώτο κομμάτι, η ιστορία της οικογένειας Αζναβούρ θα παρουσιαστεί από ένα κινούμενο σχέδιο με άμμο.

Δωμάτιο 2 – «Η επιβίβαση και το οικογενειακό δέντρο»: Το οικογενειακό δέντρο της οικογένειας Αζναβούρ με φωτογραφίες, πρωτότυπα έγγραφα, θυμίζοντας το εσωτερικό ενός πλοίου με κινούμενα παράθυρα που θα δείχνει το ταξίδι της.

Δωμάτιο 3 – «Πρώτο διαμέρισμα και Β΄ΠΠ»: Το πρώτο διαμέρισμα της οικογένειας στο Παρίσι που φιλοξενούσε 5 άτομα σε λιγότερο από 20 τετραγωνικά μέτρα, το οποίο θα ανακατασκευαστεί σύμφωνα με τα σχέδια του Σαρλ Αζναβούρ. Θα υπάρχουν επίσης παιδικές φωτογραφίες που απεικονίζουν την καλλιτεχνική αρχή του Σαρλ και της αδελφής του Αΐντα και τα κοστούμια που φορούσαν στο θέατρο.

Δωμάτιο 4 – «Η αρχή της μουσικής σταδιοδρομίας»: Οι απαρχές του Σαρλ Αζναβούρ στη μουσική βιομηχανία με ένα από τα πρώτα του πιάνα, στο οποίο συνέθεσε μεγάλα έργα, αλλά και προσωπικές επιστολές της Edith Piaf. Επίσης, θα παρουσιαστούν ο Charles Trenet, η Edith Piaf, ο Jean Cocteau, ο Maurice Chevalier και πολλές άλλες καλλιτεχνικές προσωπικότητες που αναμείχθηκαν στη ζωή του.

Δωμάτιο 5 – «Φιλμογραφία»: Η καριέρα του ηθοποιού Σαρλ Αζναβούρ σε οθόνες όπου θα απεικονίζεται η έκταση των ρόλων που έπαιξε σε περισσότερες από 80 ταινίες με σκηνοθέτες που σημάδεψαν την ιστορία του κινηματογράφου.

Δωμάτιο 6 – «Στούντιο εγγραφής και δισκογραφία»: Θα δημιουργηθεί ένα πραγματικό στούντιο εγγραφής, όπου το κοινό θ’ ακούει τα τραγούδια του, ενώ  θα είναι προσβάσιμο για μαθήματα μουσικής.

Δωμάτιο 7 – «Παγκόσμιες επισκέψεις και διεθνής αναγνώριση»: Οι κυριότεροι σταθμοί της καριέρας του Σαρλ Αζναβούρ, με βίντεο-κολάζ από τη μεγάλη διαδρομή του.

Δωμάτιο 8 – «Ανθρωπιστικές δράσεις»: Μετά τον τρομερό σεισμό στην Αρμενία το 1988, ο Σαρλ Αζναβούρ αφιερώνεται σε ανθρωπιστικές δράσεις τόσο στην Αρμενία όσο και άλλα σημεία του πλανήτη.

Δωμάτιο 9 – «Πίσω από τις σκηνές»: Όλα τα αντικείμενα του Σαρλ Αζναβούρ που χρησιμοποιήθηκαν πριν ανέβει στη σκηνή, με έναν καθρέφτη όπου θα εμφανίζεται η εικόνα του να μιλάει για την τέχνη του.

Δωμάτιο 10 – «Καμπαρέ»: Μετά την περιήγηση, το κοινό μπορεί να καθίσει σε ένα αίθριο για να απολαύσει ένα απόσπασμα μιας συναυλίας του Σαρλ Αζναβούρ γυρισμένο σε 3D.