Οι 10 φονικότερες πανδημίες της Ιστορίας
Για αιώνες η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με πανδημίες καταφέρνοντας να επιζήσει, πληρώνοντας ωστόσο βαρύ φόρο χαμένων ζωών μέχρι η επιστήμη να βρει τη λύση
Ο νέος κορωνοϊός έχει βάλει σε καραντίνα ολόκληρο τον πλανήτη και στο πέρασμά του αφαιρεί χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. Αρκεί, ωστόσο, μία μικρή αναδρομή στο παρελθόν, για να δούμε πως δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που ενσκήπτει τόσο μαζικό «κακό» που κάποιες φορές απείλησε με αφανισμό ολόκληρους πολιτισμούς. Η «Α» παρουσιάζει τις 10 φονικότερες πανδημίες που έχουν μείνει ιστορικές.
Επιμέλεια: Χρήστος Αγγελόπουλος
>Η ΠΑΝΩΛΗ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ (543 μ.Χ.): Η επιδημία που χτύπησε την ηγεμονία του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄ εκτιμάται ότι ήταν υπεύθυνη για τον θάνατο περίπου 50.000.000 ανθρώπων, φτάνοντας στο σημείο να «εξαφανίσει» κοντά στο 50% του τότε υπάρχοντος πληθυσμού της Γης. Η συγκεκριμένη πανδημία ζημίωσε σημαντικά το εμπόριο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ενώ έδωσε τη δυνατότητα σε άλλους πολιτισμούς να επανακτήσουν βυζαντινές κτήσεις στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και σε τμήματα της Ασίας.
>>Ο «ΜΑΥΡΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ» (1348 μ.Χ. – 1353 μ.Χ.): Ενάμιση αιώνα πριν από το τέλος του Μεσαίωνα και συγκεκριμένα μεταξύ 1348 μ.Χ. και 1353 μ.Χ., ακόμη μία πανδημία πανώλης χτυπά τον τότε γνωστό κόσμο. Ο «Μαύρος Θάνατος» όπως ονομάστηκε σκότωσε μόνο στην Ευρώπη περίπου 25.000.000 άνθρωποι με τον αριθμό των νεκρών συμπεριλαμβανομένης της Ασίας να κυμαίνεται μεταξύ 100.000.000 ως 200.000.000.
>>Η «ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ» ΧΟΛΕΡΑ (1817): Μία από τις πιο γνωστές πανδημίες είναι αυτή της χολέρας που πρωτοεμφανίστηκε στην Ινδία περίπου το 1817 και εξαπλώθηκε σε πολλές γειτονικές περιοχές. Ήταν η πρώτη από τις επτά μεγάλες πανδημίες χολέρας που στέρησε τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους. Σύμφωνα με το Business Insider, ο Βρετανός γιατρός Τζον Σνόου ανέπτυξε μεθόδους για την ανακοπή της πανδημίας και το 1854 κατάφερε να απομονώσει την πηγή της χολέρας σε μια αντλία νερού στο Σόχο του Λονδίνου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει χαρακτηρίσει τη χολέρα ως την «ξεχασμένη πανδημία», τονίζοντας ότι το έβδομο ξέσπασμα, το 1961, συνεχίζει μέχρι και σήμερα να πλήττει τριτοκοσμικές χώρες.
>>Η ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΜΥΕΛΙΤΙΔΑΣ (1916): Η επιδημία πολιομυελίτιδας που χτύπησε το 1916 κυρίως τις ΗΠΑ, χρειάστηκε μόλις λίγους μήνες για να πλήξει την πολιτεία της Νέας Υόρκης όπου καταγράφηκαν περισσότερα από 9.000 περιστατικά. Η ασθένεια μεταδιδόταν γρήγορα κυρίως μεταξύ των παιδιών, και είχε υψηλότατο ποσοστό θνησιμότητας της τάξης του 25%. Μέχρι την ανακάλυψη του εμβολίου τη δεκαετία του ’50, η πολιομυελίτιδα είχε κοστίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους.
>>Η ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΡΙΠΗ (1918): Κατά τη διάρκεια της πανδημίας της ισπανικής γρίπης προσβλήθηκαν 500 εκατ. άνθρωποι, με περισσότερα από 50.000.000 ασθενείς να καταλήγουν στον θάνατο. Το ξέσπασμά της ήρθε κατά τη «δύση» του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ο φονικός ιός εκτιμάται ότι δεν ήταν άλλος από τον Η1Ν1. Τα πρώτα κρούσματα της Ισπανικής Γρίπης καταγράφηκαν στη Γαλλία τον Απρίλιο του 1918, ενώ ακολούθησαν περιστατικά σε Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία, ΗΠΑ και στη Γερμανία.
>>Η ΓΡΙΠΗ ΤΟΥ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ (1968): Πρόκειται για το χτύπημα του ιού Η3Ν2 που σκότωσε περίπου 1.000.000 άτομα. Η γρίπη του Χονγκ Κονγκ χαρακτηρίζεται ένας από τους πιο μεταδοτικούς ιούς, καθώς το 1968 που πρωτοεκδηλώθηκε και σε διάστημα μόλις δύο εβδομάδων προσέβαλε 500.000 ανθρώπους.
>>Ο ΦΟΝΙΚΟΣ ΙΟΣ ΤΟΥ ΑIDS (1981): Ήταν τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’80 που καταγράφηκε η θανατηφόρα νόσος που προκαλούσε ο ιός HIV και ο οποίος μεταδιδόταν σεξουαλικά. Σε μόλις μία χρονιά, το 1981, οι φορείς ανήλθαν σε 75.000.000 ενώ περίπου 32 εκατ. άνθρωποι έχασαν τις ζωές τους. Τα περισσότερα περιστατικά AIDS καταγράφονται σήμερα σε χώρες της Αφρικής.
>>Ο ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ SARS (2002-2003): Αιτία της συγκεκριμένης επιδημίας ήταν ο κορωνοϊός SARS, «συγγενής» του σημερινού κορωνοϊού αφού το γενετικό προφίλ του είναι κατά 86,9% όμοιο με αυτό του τωρινού κορωνοϊού SARS-CoV-2). Όπως και τώρα έτσι και τότε η νόσος ξεκίνησε την επιδρομή της από την Κίνα και συγκεκριμένα την επαρχία Γκουαντόνγκ. Η επιδημία πέρασε σύντομα στο στάδιο της πανδημίας «επισκεπτόμενη» 26 χώρες. Από τον ιό νόσησαν πάνω από 8.000 άνθρωποι, ενώ 774 άνθρωποι δεν κατάφεραν να επιζήσουν.
>>Η ΓΡΙΠΗ ΤΩΝ ΧΟΙΡΩΝ ή H1N1 (2009): Ο ιός της «Γρίπης των Χοίρων» ή αλλιώς H1N1 έκανε την εμφάνισή του στις ΗΠΑ, και προσέβαλε πάνω από 60.000.000 ανθρώπους παγκοσμίως, προκαλώντας στη συνέχεια εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους. Η ονομασία του φονικού ιού συσχετίστηκε με τους χοίρους επειδή μεταδιδόταν στους ανθρώπους από τα γουρούνια. Το πιο ανησυχητικό στοιχείο της συγκεκριμένης πανδημίας σε σύγκριση με τα συνήθη ξεσπάσματα γρίπης ήταν το γεγονός το 80% των νεκρών από τον Η1Ν1 ήταν άνθρωποι ηλικίας κάτω των 65 ετών, όταν το 70%-90% των θανάτων από γρίπη στατιστικά επέρχεται σε άτομα μεγαλύτερα των 65 ετών.
>>ΕΜΠΟΛΑ (2014-2016): Σε ένα μικρό χωριό στη Γουινέα έκανε την εμφάνισή του το 2014 ο ιός Έμπολα και σύντομα εξαπλώθηκε σε γειτονικές χώρες της Δυτικής Αφρικής. Η θνησιμότητα του αιμορραγικού πυρετού ήταν τέτοια που από τα 28.600 άτομα που προσβλήθηκαν οι 11.325 έχασαν τη ζωή τους.
