«Κορωνο-εφιάλτης»: Ψάχνουν «αντισώματα»για να μη νοσήσει το ΕΣΥ και η οικονομία

Με τη σοβαρή πιθανότητα την ώρα που διαβάζονται αυτές οι γραμμές τα κρούσματα από τον κορωνοϊό στη χώρα μας να έχουν ξεπεράσει τα 45 που μετρούσαμε μέχρι το μεσημέρι της Παρασκευής, η ουσία είναι ότι η Ελλάδα τίθενται σε κόκκινο συναγερμό και η αισιοδοξία για «λελογισμένη» διασπορά της επιδημίας εξαντλείται με τον ίδιο ρυθμό που εξαφανίστηκαν οι μάσκες από τα φαρμακεία.

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Ακούγοντας τον καθηγητή λοιμωξιολογίας και εκπρόσωπο του υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό, Σωτήρη Τσιόρδα, να λέει ότι τις επόμενες εβδομάδες αναμένουμε μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων, γεγονός που θα επιβεβαιώσει και τη δυναμική της νόσου, δεν χρειάζεται πολλή φαντασία για να καταλάβει κάποιος ότι το ωστικό κύμα που θα προκαλέσει η πληθυσμιακή εξάπλωση της επιδημίας στη λειτουργική δομή ολόκληρης της κρατικής μηχανής. Κι αυτό ακριβώς μοιάζει να είναι για την ώρα τουλάχιστον το μεγάλο στοίχημα των ελληνικών υγειονομικών αρχών: η αποφυγή των λαθών και οι κρίσιμες, στοχευμένες και ίσως σκληρές αποφάσεις που θα πρέπει να παρθούν, προκειμένου να θωρακιστεί στο μέτρο δυνατού η δημόσια υγεία αλλά και η υγεία της… συναχομένης –για αρχή– από τον COVID-19 εθνικής οικονομίας.

Δεν είναι τυχαίο ότι το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης ένας από τους πλέον ειδικούς στον τομέα της δημόσιας υγείας, ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics (LSE), Ηλίας Μόσιαλος, επέμεινε στην ανάγκη να κάνει η Ελλάδα άμεσα αυτό που δεν έκανε από την πρώτη στιγμή η Ιταλία. Δηλαδή να κλείσει τα σχολεία και τα πανεπιστήμια σε όλη την επικράτεια, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες συγχρωτισμού υγιών ανθρώπων με πιθανούς ασυμπτωματικούς φορείς του κορωνοϊού. Σημειώνεται ότι η πρόταση Μόσιαλου έγινε σε χρόνο που ο αριθμός των ελληνικών κρουσμάτων ήταν ακόμη μονοψήφιος, με τον Έλληνα ειδικό να συνεχίζει να επιμένει και σήμερα ότι είναι καλύτερα «να πάρουμε τα πρόσθετα μέτρα για τον κορωνοϊό πιο πρόσφατα».

Το λάθος και οι λειψές ΜΕΘ

Κάπου εδώ είναι που επιστρέφει και η κουβέντα στο προαναφερθέν στοίχημα των αρμόδιων υπηρεσιών υγείας, αρχής γενομένης από την αποφυγή των λαθών. Καταγράφεται ήδη μία κριτική (για κάποιους όχι άδικα) ότι για παράδειγμα η περίπτωση του 66χρονου που νοσηλεύεται σε σοβαρή κατάσταση στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ρίου δεν αντιμετωπίστηκε σε πρώτο χρόνο με βάση τα προβλεπόμενα από το ειδικό πρωτόκολλο ασφαλείας και ελέγχου για τον Covid-19. Αυτό μάλιστα φέρεται να συνέβη και στο γενικό νοσοκομείο Αμαλιάδας, όπου ο 66χρονος διαγνώστηκε ως προσβεβλημένος από ένα σύνηθες εμπύρετο κύμα, υπό την… ασφάλεια του ότι δεν είχε επισκεφθεί χώρα υψηλού κινδύνου όπως η Ιταλία, αλλά είχε ταξιδέψει στο Ισραήλ και την Αίγυπτο. Τι επακολούθησε; Κατ’ αρχάς είναι για την ώρα άγνωστη η διασπορά της νόσου στη δυτική Ελλάδα, ενώ η άστοχη διάγνωση με τον 66χρονο είχε ως αποτέλεσμα να τεθούν εκτός… αποστολής και το νοσοκομείο Ρίου (σ.σ. εκκενώθηκε η οθφαλμολογική κλινική του και αποφασίστηκε να μείνει εκτός εφημερίας), αλλά και το νοσοκομείο στην Αμαλιάδα που και σε αυτό αποφασίστηκε η διακοπή των εφημεριών της παθολογικής κλινικής του.

Το πρόβλημα είναι ότι οι ελληνικές νοσηλευτικές δομές δεν έχουν την πολυτέλεια να «χάνουν» μονάδες και νοσηλευτές που αναγκαστικά τίθενται σε καραντίνα. Ειδικά μάλιστα σε μία περίοδο που η εποχική γρίπη συνεχίζει να στέλνει, έστω και με πτωτική τάση, κόσμο στα κατά τόπους νοσοκομεία και αφού έχει ήδη σκοτώσει 83 από αυτούς.

Το πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα των ειδικών δομών και πόσο γιγαντιαίο μπορεί να γίνει σε μία μαζική έξαρση των κρουσμάτων του κορωνοϊού αποτυπώνεται στα στοιχεία που έδωσε τον Νοέμβριο του 2019 η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων. Σε χρόνο ανύποπτο, δεδομένου ότι η ιστορία με τον κορωνοϊό «έσκασε» στην Κίνα φέτος τον Ιανουάριο, η ΠΟΕΔΗΝ χτυπούσε καμπανάκι ότι αντί για τις 3.500 κλίνες ΜΕΘ που προβλέπονται από τα διεθνή standarts, για το σύνολο των ανεπτυγμένων νοσοκομειακών κρεβατιών στην Ελλάδα λειτουργούν 557, με το μεγαλύτερο πρόβλημα να εντοπίζεται στα νοσοκομεία της Αττικής που με 224 (αντί του τετραπλάσιου προβλεπόμενου αριθμού) διαθέσιμες κλίνες ΜΕΘ καλείται να εξυπηρετήσει συνολικό πληθυσμό –συμπεριλαμβανομένων της Αθήνας, των όμορων της Αττικής περιοχών και των νησιών– 6.000.000 ανθρώπων. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι υπό αυτές τις συνθήκες ελάχιστα είναι τα δημόσια συστήματα υγείας παγκοσμίως που θα άντεχαν ένα τέτοιο ασύμμετρο υγειονομικό «χτύπημα», πολλώ δε μάλλον το ελληνικό με τις εγγενείς αδυναμίες του σε προσωπικό και δομές.

«Εμβόλιο» για την οικονομία

Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ισχυρά «αντισώματα» κόντρα στην επέλαση του κορωνοϊού καλείται να αναπτύξει και η μη… εμβολιασμένη για την αντιμετώπιση συνεχών κρίσεων εγχώρια οικονομία. Τα πρώτα σημάδια, που είναι μεν αποτέλεσμα υπέρμετρου πανικού αλλά δεν παύουν να δίνουν τόνο και να δημιουργούν κλίμα, αποτυπώνονται στην κατηφόρα που έχει πάρει το ελληνικό χρηματιστήριο. Το ηλεκτρονικό ταμπλό της λεωφόρου Αθηνών γέρνει επικινδύνως και είναι σχεδόν καθημερινά κοκκινισμένο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Γενικός Δείκτης φλερτάρει και σπάει ενδοσυνεδριακά ακόμη και το κατώτερο φράγμα των 700 μονάδων, γράφοντας απώλειες που θυμίζουν τo καλοκαίρι του 2015 με την επιβολή των capital controls.

Σε μία παρόμοια άτακτη φυγή και μπαράζ ρευστοποιήσεων οδηγούνται και σήμερα οι επενδυτές, με αποτέλεσμα κεφαλαιοποιήσεις δισεκατομμυρίων ευρώ να εξανεμίζονται σε μία-δύο συνεδριάσεις.

Σε ένα τέτοιο σκηνικό πολέμου, στο υπουργείο Οικονομικών έχουν βγάλει από τα συρτάρια τα εναλλακτικά σενάρια. Δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν έχει τη δημοσιονομική πολυτέλεια να διαθέσει τα δισεκατομμύρια (κυριολεκτικά) που ανακοίνωσαν ότι θα διαθέσουν οι ΗΠΑ ή η Ιταλία προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που δημιουργεί ο κορωνοϊός, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης Μητσοτάκη περιορίζεται σε άλλα «αντίμετρα».

Σε ευρεία διυπουργική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες Παρασκευή στο ΥΠ.ΟΙΚ., αποφασίστηκε μία σειρά μέτρων που μεταξύ άλλων φέρεται να περιλαμβάνει ακόμη και το ενδεχόμενο αναστολής πληρωμής ΦΠΑ για τις επιχειρήσεις. Η κυβερνητική διαρροή κάνει λόγο για ένα ενιαίο και συνεκτικό κυβερνητικό σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος που δεν θα… κορωνοποιεί την οικονομία, αλλά θα έχει στη φαρέτρα στοχευμένα και όχι οριζόντια μέτρων που θα ανακοινώνονται κατά περίπτωση. Οι ίδιες πηγές λένε ότι  οι παρεμβάσεις θα διαβαθμιστούν σε τρία επίπεδα: τις περιπτώσεις λήψης αναγκαστικών μέτρων, όπως π.χ. υποχρεωτικό κλείσιμο καταστημάτων και κινηματογράφων σε νομούς και περιοχές με κρούσματα (στο επίπεδο αυτό τα όποια μέτρα στήριξης μπορεί να ανακοινωθούν πριν από το Eurogroup της 16ης Μαρτίου, το οποίο θεωρείται καθοριστικό για τις κινήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο), τα μέτρα σε κλαδικό-τοπικό επίπεδο και τα μέτρα για το σύνολο της οικονομίας.

Το πόσο μπορεί αυτό το μέτρο να εκτροχιάσει τη στοχοθεσία των δημοσίων εσόδων παραμένει αδιευκρίνιστο. Από την παραπάνω διϋπουργική σύσκεψη εκπέμφθηκαν καθησυχαστικά μηνύματα ότι ακόμη δεν υπάρχουν σημάδια επιπτώσεων στην καθημερινή ροή στοιχείων από το σκέλος των εσόδων (ζήτηση, κατανάλωση).

Όπως και να έχει το σταυρόλεξο δυσκολεύει, ειδικά αν συνυπολογιστεί η απαισιόδοξη πρόβλεψη του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου για την ανάπτυξη. Σε έκθεσή του για τις επιπτώσεις στο ΑΕΠ το 2020 το Συμβούλιο προβλέπει, ειδικότερα, επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας λόγω εξάπλωσης του κορωνοϊού η οποία θα έχει εύρος από 0,3 έως και 0,7 μονάδες. Σε απόλυτα νούμερα το ποσοστό μεταφράζεται από €600.000.000 έως 1,4 δισ. ευρώ, ενώ αν η κατάσταση ξεφύγει τότε νομοτελειακά θα αναζητηθούν δημοσιονομικά ισοδύναμα για να καλυφθούν οι τρύπες που θα δημιουργήσουν οι έκτακτες ανάγκες στον χώρο της υγείας. Και επειδή η μνημονιακή επιτροπεία βρίσκεται εν ισχύι, όποιο ισοδύναμο αποφασιστεί στην Αθήνα θα απαιτήσει πιθανότατα και το «πράσινο φως» των Βρυξελλών, ώστε να μη διακινδυνευτεί η επίτευξή του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.

Για το τι θα συμβεί, τέλος, στην πραγματική οικονομία της ελληνικής μικρομεσαίας (στην πλειοψηφία της) επιχειρηματικότητας, αν ασθενήσουν μαζικά εργαζόμενοι και αυτοαπασχολούμενοι, με τους εργοδότες να υποχρεούνται να καταβάλουν τις υποχρεωτικά αμειβόμενες αναρρωτικές άδειες των ασθενών υπαλλήλων τους, όλοι προσεύχονται ότι θα παραμείνει στα επίπεδα του ενός εφιαλτικού σεναρίου που δεν θα γίνει πραγματικότητα.