“ΜΑΖΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ”: Οι γονείς ανησυχούν, οι ειδικοί απαντούν

Η χρονιά στο ημερολόγιο έγραφε 2009 όταν οι άνθρωποι της Συμβουλευτικής Γραμμής 115 25 της ένωσης «Μαζί για το Παιδί» δέχτηκαν την πρώτη τηλεφωνική κλήση και σήκωσαν το ακουστικό για να «ξεμπλοκάρουν» τον προβληματισμό ενός γονέα για το παιδί του. Μια δεκαετία πέρασε από τότε και αυτό το «ΜΑΖΙ» μόνο ευφημισμό δεν αποτελεί για μία πρωτοβουλία που όντως στέκεται αρωγός στην σκληρή καθημερινότητα παιδιών, γονέων, αλλά και εκπαιδευτικών.

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει ότι γονέας δεν γεννιέσαι, αλλά γίνεσαι και πως ο γονεϊκός ρόλος «καλλιεργείται» κάθε ημέρα και κάθε στιγμή. Εκεί, όμως, που σίγουρα χρειάζεται ο ειδικός είναι για όλες τις απρόβλεπτες στιγμές –και είναι πολλές αυτές στη μακρά πορεία ανατροφής ενός παιδιού–, ώστε ο άνθρωπος που μεγαλώνει και συναναστρέφεται με μία «φρέσκια» ζωή να λάβει την κρίσιμη ώρα μία πολύτιμη χείρα βοηθείας.

Με αυτό το όραμα δημιουργήθηκε πριν από μία δεκαετία η Γραμμή 11525, ως πρωτοβάθμια υπηρεσία ψυχικής υγείας, ευελπιστώντας ότι θα καταφέρει –όπως και έγινε– να παράσχει ψυχολογική στήριξη και ενδυνάμωση των εφήβων, γονέων, κηδεμόνων και εκπαιδευτικών για καθημερινούς προβληματισμούς και διλήμματα που αντιμετωπίζουν, αλλά και την ενίσχυση των ευρύτερων οικογενειακών και υποστηρικτικών πλαισίων των παιδιών και των εφήβων.

Η πραγματοποίηση αυτού του οράματος αποτυπώνεται αθροιστικά –αλλά ιδανικά και στον καθένα ξεχωριστά– στους 65.728 ανθρώπους που αυτά τα δέκα χρόνια ωφελήθηκαν από την επαφή τους με το δίκτυο των υπηρεσιών της Ένωση «Μαζί για το παιδί» που στεγάζεται στους Αμπελοκήπους.

Ο «χάρτης» των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι γονείς με τα παιδιά τους

Η «αποδελτίωση» των κλήσεων που έχουν απαντηθεί από το 2009 μέχρι σήμερα από τους επιστημονικούς συνεργάτες της Γραμμής 115 25 αποτελούν πολύτιμο εργαλείο αξιολόγησης, καθώς χαρτογραφούν εν πολλοίς τις συνήθειες και τους προβληματισμούς των ελληνικών οικογενειών.

Η ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΓΟΝΙΩΝ-ΠΑΙΔΙΩΝ, ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ, Η ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΘΥΜΟΣ, Η ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ  TOP-5 ΤΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΠΡΟΣΤΡΕΧΟΥΝ ΣΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ

Η συμβουλευτική γραμμή λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή (9:00-21:00) και η θεματολογία που καλύπτει κινείται γύρω από μεγάλο εύρος ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες. Ωστόσο από την πλειοψηφία των κλήσεων τα top θέματα που απασχόλησαν τους γονείς την περίοδο 2009-2019 ομαδοποιούνται στις εξής πέντε μείζονες κατηγορίες:

 1] Οριοθέτηση και σχέσεις γονιών-παιδιών

2] Προβλήματα που προκύπτουν με το διάβασμα

3] Επιθετικότητα-θυμός

4] Εφηβεία

5] Προσαρμογή στο σχολείο

Κάθε μία από τις παραπάνω κατηγορίες χωρίζεται σε υποκατηγορίες θεματικών που οι πολίτες αιτούνται εξειδικευμένη συμβουλευτικής. Για παράδειγμα, η οριοθέτηση ενός παιδιού μπορεί να σχετίζεται με διάφορα πράγματα όπως είναι η ορθολογική χρήση εκ μέρους των παιδιών ηλεκτρονικών συσκευών όπως είναι τα κινητά τηλέφωνα και τα tablet.

Επίσης, στη γενικόλογη κατηγορία που αφορά τα προβλήματα με το διάβασμα, είναι πολλές οι φορές που ο ειδικοί καλούνται να πάνε ένα βήμα παρακάτω και να προγνώσουν από τις περιγραφές των γονέων ή των εκπαιδευτικών αν ένα παιδί έχει Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Τέλος, ακόμη και σε πιο απτά περιστατικά όπως είναι αυτά της επιθετικότητας ή του θυμού οι επιστήμονες της Συμβουλευτικής Γραμμής 115 25 της ένωσης «Μαζί για το Παιδί» δεν περιορίζονται στη διαχείριση του συμβάντος. Αντιθέτως βάζουν σε προτεραιότητα την αναζήτηση των αιτιών που γεννούν την ένταση ώστε στη συνέχεια να προτείνουν τρόπους για την αντιμετώπισής της.

Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι οι κλήσεις που χρήζουν εξειδικευμένης και σε βάθος συμβουλευτικής σε σχέση με εξαρτήσεις και διαταραχές –όπως είναι λ.χ. ο εθισμός σε ουσίες ή στο διαδίκτυο, οι διατροφικές διαταραχές, η κατάθλιψη, το πένθος κ.ά.– παραπέμπονται σε δωρεάν συνεργαζόμενους με την ένωση φορείς (σ.σ. η Γραμμή 115 25 συνεργάζεται με περισσότερους από 200 φορείς πανελλαδικά), προκειμένου οι ωφελούμενοι να τύχουν πληρέστερης και πιο εξειδικευμένης βοήθειας.

Η διαδικασία της κλήσης, η διερεύνηση και η αντιμετώπιση

Την πρώτη φορά που καλεί ο ωφελούμενος, ο ειδικός επικεντρώνεται σε μια πρώτη επαφή, προκειμένου να διερευνήσει το αίτημά του και να γίνει μια πρώτη αξιολόγηση της δυσκολίας που αντιμετωπίζει τη δεδομένη στιγμή. Στη συνέχεια ο ειδικός κρίνει αν ο ωφελούμενος πρέπει να παραπεμφθεί, να λάβει μια απλή καθοδήγηση ή να ακολουθήσει μια σειρά συνεδριών είτε δια ζώσης είτε τηλεφωνικά. Είναι μια διαδικασία απαραίτητη προκειμένου να δοθούν οι σωστές κατευθύνσεις ανά περίπτωση. Ενδεικτικό στοιχείο της υψηλής ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχει δωρεάν η επιστημονική ομάδα της Γραμμής 115 25 αποτελεί η διάρκεια των κλήσεων, όπου οι ειδικοί έχουν χρόνο να διερευνήσουν την κάθε κλήση ή και καταγγελία με χρονικό όριο τα 50 λεπτά. Ειδικότερα:

>>Τηλεφωνικές συνεδρίες: Συμβουλευτική ως 12 συνεδρίες για 50 λεπτά η κάθε μία.

>>Δια ζώσης συνεδρίες: Συμβουλευτική ως 12 συνεδρίες για 50 λεπτά η κάθε μία.

>>Ομάδες Γονέων: 8 εβδομαδιαίες συναντήσεις με υποχρεωτική προσέλευση, διάρκειας 2 ωρών έκαστη.

>>Ψυχο-εκπαιδευτικά σεμινάρια: Δίωρα σεμινάρια, συγκεκριμένης θεματολογίας.

Τα ψυχο-εκπαιδευτικά σεμινάρια στην κοινότητα έχουν στόχο την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και την καθοδήγηση γονέων, εφήβων και εκπαιδευτικών πάνω σε συγκεκριμένα θέματα, ανάλογα με το αίτημά τους. Τα σεμινάρια έχουν έντονο διαδραστικό και βιωματικό χαρακτήρα με σκοπό την κατανόηση σύγχρονων θεμάτων της παιδικής, εφηβικής και οικογενειακής ψυχολογίας. Τα πιο δημοφιλή θέματα Ψυχο-εκπαιδευτικών σεμιναρίων είναι: α) Διαχείριση άγχους και εξετάσεις, β) Επικοινωνία στην οικογένεια, γ) Σχολικός εκφοβισμός, δ) Ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη βρέφους και νηπίου, ε) Εφηβεία και σεξουαλικότητα, στ) Παιδί και ίντερνετ.

Τα ψυχο-εκπαιδευτικά σεμινάρια αποτελούν και αυτά μία υπηρεσία που παρέχεται δωρεάν από το επιστημονικό προσωπικό της Γραμμής 115 25. Πραγματοποιούνται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στα γραφεία της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί», στην κοινότητα και σε σχολεία, μετά από πρόσκληση ενδιαφέροντος. Το ότι τα σεμινάρια γίνονται σε πλαίσιο κοινότητας είναι ιδιαίτερα χρήσιμο γιατί ταυτόχρονα πολλοί γονείς αλλά και εκπαιδευτικοί καταθέτουν τις αγωνίες και τους προβληματισμούς τους και το αποτέλεσμα είναι να δίνονται ανάλογες κατευθυντήριες γραμμές.

Μοναδικά χαρακτηριστικά…

Η Γραμμή 115 25 απευθύνεται σε όλους, ανεξαρτήτως οικονομικής και κοινωνικής κλίμακας. Συγκεκριμένα απευθύνεται σε γονείς, κηδεμόνες και εκπαιδευτικούς που βρίσκονται σε αδιέξοδο ως προς τη διαχείριση συμπεριφορών παιδιών και εφήβων. Επίσης στους ίδιους τους εφήβους που χρειάζονται καθοδήγηση όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με προβλήματα και διλήμματα.

Οι υπηρεσίες της Γραμμής 11525 έχουν σχεδιαστεί ανθρωποκεντρικά βάσει των αναγκών των ωφελούμενων και προσφέρονται δωρεάν. Οι ωφελούμενοι λαμβάνουν πολύπλευρη στήριξη καθώς οι υπηρεσίες της Γραμμής 11525 συνδυάζουν την τηλεφωνική με την δια ζώσης συμβουλευτική. Η πλαισίωση των ωφελούμενων εντός και εκτός Αττικής, γίνεται μέσω ψυχο-εκπαιδευτικών σεμιναρίων σε σχολεία και την κοινότητα, ομάδες γονέων και οικογενειακή συμβουλευτική

Οι ομάδες γονέων

Οι Ομάδες Γονέων απευθύνονται σε γονείς με παιδιά στην προσχολική ηλικία (2-6 ετών), στη σχολική ηλικία (6-12 ετών) και την εφηβεία (12-18 ετών). Στόχος των ομάδων αυτών είναι η εκπαίδευση και η καθοδήγηση των γονέων σε πιο αποτελεσματικά μοντέλα γονικής συμπεριφοράς. Με τη βοήθεια των ειδικών γίνεται διερεύνηση διάφορων εναλλακτικών τρόπων προσέγγισης σε θέματα που δυσκολεύουν τους γονείς, έτσι ώστε να αποκτήσουν καταλληλότερα «εργαλεία» για την ενίσχυση του ρόλου τους, καθώς και να επιτύχουν μία πιο αποτελεσματική επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Παράλληλα, τα μέλη της ομάδας, εμπλουτίζουν τις δεξιότητές τους στην αντιμετώπιση πρακτικών αλλά και συναισθηματικών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν με τα παιδιά τους, μέσα από το μοίρασμα, την αλληλεπίδραση και την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ τους.

 

Το προφίλ της επιστημονικής ομάδας

Αφήσαμε για το τέλος το επιστημονικό team της Γραμμής 115 25 της Ένωσης «Μαζί για Παιδί» που αποτελείται από ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και ολοκληρωμένη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. Σημαντική είναι η παράλληλη συμμετοχή εθελοντικής ομάδας την οποία απαρτίζουν επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Η επιστημονική και η εθελοντική ομάδα εποπτεύονται σε σταθερή βάση από εξωτερικό κλινικό επόπτη ψυχολόγο.

 

Η διαφύλαξη του τηλεφωνικού απορρήτου

Το απόρρητο που διαφυλάσσεται κατά την επικοινωνία με τους επιστήμονες της Γραμμής 115 25 έκαναν τους καλούντες να αισθάνονται πιο άνετα και πιο οικεία και να συζητούν με μεγαλύτερη άνεση το εκάστοτε θέμα που αντιμετώπιζαν.

Αυτό ήταν το σημαντικό βήμα για να «χτίσουν» σχέση με τον θεραπευτή που τους απαντούσε από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής.

Επίσης ακόμη ένα σημαντικό πλεονέκτημα του τηλεφωνικού απορρήτου ήταν η επικοινωνία πολλών ανθρώπων από την περιφέρεια. Καθώς όπως έλεγαν και πολλοί απ’ αυτούς κατά τις κλήσεις τους, το να περνούσαν την πόρτα κάποιου ειδικού ψυχικής υγείας στην περιοχή που κατοικούν θα ήταν θέμα συζήτησης για την υπόλοιπη κοινότητα.

Ωστόσο αυτό το στοιχείο δείχνει ακόμη μια παγιωμένη νοοτροπία στην ελληνική περιφέρεια που τα τελευταία χρόνια αρχίζει να μειώνεται.