ΔΥΣΗ vs ΡΩΣΙΑ: Θερμά επεισόδια σε ψυχροπολεμικά (νευρο)τοξικά ύδατα

Ψυχροπολεμικές διαστάσεις έχει πάρει η απόπειρα δολοφονίας του πρώην διπλού Ρώσου πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς ήδη δεκάδες Ρώσων διπλωματών απελαύνονται μαζικά από χώρες της Ευρώπης, τον Καναδά, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, όταν το Λονδίνο κατηγόρησε ευθέως τη Μόσχα ότι ευθύνεται για τη διπλή δηλητηρίαση –του Σκριπάλ και της κόρης του– με τον νευροτοξικό παράγοντα Νοβιτσόκ. Αν θα απελαθεί και η… λογική, μένει να αποδειχτεί.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Ήταν μεσημέρι της 4ης Μαρτίου όταν ο 66χρονος Σεργκέι Σκριπάλ και η 33χρονη κόρη του Γιούλια εντοπίστηκαν από την αστυνομία σε εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση σε παγκάκι σε ένα εμπορικό κέντρο στην πόλη Σάλσμπερι της Μεγάλης Βρετανίας. Αμέσως διακομίστηκαν στο νοσοκομείο όπου νοσηλεύονται μέχρι σήμερα, αλλά η εκτίμηση των γιατρών είναι ότι κανείς τους δεν πρόκειται να επανέλθει πλήρως.

Τα όσα ακολούθησαν είναι λίγο-πολύ γνωστά: η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι ανακοίνωσε την απέλαση 23 Ρώσων διπλωματών, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Μπόρις Τζόνσον, κατήγγειλε ως εξαιρετικά πιθανό το ενδεχόμενο ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, να έλαβε την απόφαση για τη χρήση του νευροπαραλυτικού, και η Ρωσία διέψευσε τα πάντα! Μάλιστα η Μόσχα, με επίσημη ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠ.ΕΞ., ισχυρίστηκε ότι πίσω από την πρόκληση σε βρετανικό έδαφος βρίσκονται αναμφίβολα ισχυρές δυνάμεις σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο.

Oι βρετανικές υπηρεσίες ασφαλείας εξετάζουν προσεκτικά τον χώρο στον οποίο βρέθηκαν αναίσθητοι ο Σεργκέι και η Γιούλια Σκριπάλ

Αλληλέγγυο «πογκρόμ»!

Σε μία ιδιόμορφη επίδειξη αλληλεγγύης προς τη Μ. Βρετανία οι Ευρωπαίοι ηγέτες αρχικά αποφάσισαν να απελάσουν Ρώσους διπλωμάτες από τις αντιπροσωπείες της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατόν καθότι οι διπλωμάτες είναι επίσημα διαπιστευμένοι στο Βασίλειο του Βελγίου (αφού οι ευρωπαϊκοί θεσμοί φιλοξενούνται σε βελγικό έδαφος) και ως εκ τούτου μόνο η βελγική κυβέρνηση θα μπορούσε να τους απελάσει.

Κατά συνέπεια, η κάθε μία χώρα ξεχωριστά ανακοίνωσε ένα πογκρόμ κατά Ρώσων διπλωματών. Στο ίδιο γαϊτανάκι πλειοδότησαν οι ΗΠΑ με 60 «κόκκινες» απελάσεις, εκ των οποίων οι 12 είναι αξιωματούχοι της ρωσικής αποστολής στα Ηνωμένα Έθνη, τους οποίους η αμερικανική διπλωματία χαρακτήρισε ως πράκτορες των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών.

Τη λίστα των προθύμων συμπληρώνουν –για την ώρα– η Γερμανία, η Γαλλία και η Πολωνία με 4 απελάσεις έκαστη, η Τσεχία και η Λιθουανία με 3 απελάσεις η κάθε μία, η Αυστραλία (2), η Ολλανδία (2), η Δανία (2), η Ρουμανία (1), η Λετονία (1), η Εσθονία (1), η Φιλανδία (1), η Κροατία (1) και η Σουηδία (1).

Χώρες όπως η Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρος, Ελλάδα, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πορτογαλία, Σλοβακία, Ουγγαρία και Σλοβενία, που παραδοσιακά πρόσκεινται προς μια διπλωματία είτε ουδετερότητας είτε εξομάλυνσης των ρωσωευρωπαικών σχέσεων, αντιστάθηκαν στην πρακτική των απελάσεων, με την υπηρεσιακή κυβέρνηση της Ιταλίας να αλλάζει στρατόπεδο την τελευταία στιγμή, απελαύνοντας 2 υπαλλήλους της ρώσικης πρεσβείας.

Απέμεινε έτσι μια δωδεκάδα δυτικών χωρών που δεν «συμπαραστάθηκαν» στον βρετανικό πόνο, με ένα εντυπωσιακό σχήμα Ελλάδος – Κύπρου – Τουρκίας να βρίσκονται σε μια ιδιότυπη συμμαχία. Ειδικά για τη στάση της Αθήνας και της Λευκωσίας, δημοσίευμα του πανευρωπαϊκού ειδησεογραφικού πόρταλ EUObserver είχε τη δική του εξήγηση.

Τη μεν ελληνική αποστασιοποίηση την αποδίδει εμμέσως στον κυβερνητικό συνασπισμό «που συμμετέχει ένα φιλορωσικό ακροδεξιό κόμμα, οι ΑΝ.ΕΛ.», για δε την Κύπρο λέει ότι στις τράπεζές της «είναι κατατεθειμένα πολλά δισ. ευρώ ρωσικών κεφαλαίων» και ότι «πουλάει ευρωπαϊκά διαβατήρια σε πλούσιους Ρώσους».

Επιμένει το Λονδίνο, αντεπιτίθεται η Μόσχα

Πίσω, τώρα, στο νούμερο 10 της Ντάουνινγκ  Στριτ οι Βρετανοί επιμένουν (σ.σ. το είπε δημόσια στη Βουλή των Λόρδων η Μέι) ότι διαθέτουν πληροφορίες που υποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας η Μόσχα έχει ερευνήσει τρόπους διανομής νευροτοξικών παραγόντων, πιθανώς για τη διάπραξη δολοφονιών. Σε όλη τη χώρα έχει ξεσηκωθεί κύμα έντονης αντίδρασης για το περιστατικό της δηλητηρίασης, καθώς δεν είναι το μόνο που έχει διαπραχθεί σε βρετανικό έδαφος, ενώ ο Τύπος φιλοξενεί σχεδόν καθημερινά πρωτοσέλιδα υπό τον πηχυαίο τίτλο «Η Δύση ενωμένη ενάντια στον Πούτιν».

Από την πλευρά του, το Κρεμλίνο ανεβάζει στροφές και αφού ξεπέρασε το αρχικό στάδιο των διαψεύσεων δηλώνει διά χειλέων του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ότι η χώρα του θα απαντήσει σε αυτή την «αγενή πράξη». «Κανείς δεν ανέχεται την αγένεια», είπε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας ότι υπάρχουν λίγα υπολείμματα ανεξάρτητων χωρών στον σύγχρονο κόσμο και στη σύγχρονη Ευρώπη, και πως «η γλώσσα της σύγχρονης Δύσης είναι εκβιασμός». Πιο… διευκρινιστικός, ο εκπρόσωπος Τύπου του προέδρου Πούτιν, Ντιμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι θα υπάρξει «αντίδραση-καθρέφτης» της Ρωσίας για κάθε εμπλεκόμενη χώρα, «πάντοτε υπό την αρχή της αμοιβαιότητας».

Και τώρα, τι;

Το παραπάνω «μία σου και μία μου» το έκαναν ήδη πράξη οι Ρώσοι. Μέχρι την ώρα που γραφόταν το ρεπορτάζ η Μόσχα είχε προβεί σε αντίποινα απελαύνοντας 60 Αμερικανούς διπλωμάτες και κλείνοντας το γενικό προξενείο των ΗΠΑ στην Αγία Πετρούπολη.

Είχε προηγηθεί η διακοπή της λειτουργίας του Βρετανικού Συμβουλίου, αλλά και του Γενικού Προξενείου της Βρετανίας επίσης στην Αγία Πετρούπολη, μέτρα που η διεθνής κοινότητα τα έχει χαρακτηρίσει πρωτοφανή μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος, σηματοδοτώντας την επανεκκίνηση μιας ψυχροπολεμικής περιόδου.

Το κακό μαντάτο περί ψυχρού πολέμου και την αναγκαιότητα λήψης μέτρων παρόμοιων με εκείνης της περιόδου εξέφρασε και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, επικαλούμενος την κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στη «ρωσική αρκούδα» και τη Δύση.

Σύμφωνα, πάντα, με τον γ.γ. οι καιροί δικαιολογούν την (νεκρ)ανάσταση  «μηχανισμών επικοινωνίας και ελέγχου για την αποφυγή κλιμάκωσης και για τη διασφάλιση ότι τα πράγματα δεν θα ξεφύγουν από τον έλεγχο όπου οι εντάσεις μπορούν να ξεσπάσουν».

ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΠΟΥΤΙΝ:

Απόλυτος κυρίαρχος στη Ρωσία, απόλυτος εχθρός στη Δύση

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν επανεξελέγη λίγες ημέρες πριν για 4η συνεχή θητεία Πρόεδρος της Ρωσίας, έχοντας επαναφέρει τα χρόνια αυτά τη χώρα του στο διεθνές προσκήνιο.

Άνοιξε όμως μέτωπα παντού: με αφορμή την άτυπη υποστήριξη της αποσχιστικής εξέγερσης στην ανατολική Ουκρανία, την προσάρτηση της Κριμαίας, την υποστήριξη προς την κυβέρνηση Άσαντ στη Συρία που άλλαξε τη ροή του πολέμου παραγκωνίζοντας τη Δύση, αλλά και τη φημολογούμενη εμπλοκή του στην εκλογή Τραμπ, η ρήξη του με τον Δυτικό κόσμο λόγω Σκριπάλ πιθανώς να αποτελέσει τη θρυαλλίδα που θα πυροδοτήσει διεθνείς εξελίξεις.

Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι η διακυβέρνηση Πούτιν εμφορείται από το πνεύμα της Μεγάλης Ρωσίας και καθώς ο ίδιος είναι ο μακροβιότερος πολιτικός ηγέτης στη Ρωσία μετά τον Ιωσήφ Στάλιν, με την περίπτωση Σκριπάλ το Κρεμλίνο έστειλε ηχηρό μήνυμα ότι εξοντώνει τους προδότες όπου και αν τους βρει.

ΣΕΡΓΚΕΪ ΣΚΡΙΠΑΛ: Ο «συνταξιούχος» με τη διπλή ζωή

Ο Σεργκέι Σκριπάλ, συνταξιούχος συνταγματάρχης της τρομερής υπηρεσίας πληροφοριών του ρώσικου στρατού GRU, καταδικάστηκε το 2006 στη Ρωσία για «υψηλή προδοσία υπό μορφή κατασκοπείας» για λογαριασμό της Βρετανίας, η δίκη του έλαβε μεγάλη δημοσιότητα και αφού συνεργάστηκε πλήρως με τη ρωσική υπηρεσία ασφαλείας FSB καταδικάστηκε τελικά σε 13 χρόνια φυλάκισης σε φυλακή υψίστης ασφαλείας στη Μόσχα.

Το 2010 ο τότε Ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ τού απένειμε χάρη, και έτσι ανταλλάχθηκε μαζί με τρεις άλλους δυτικούς πράκτορες έναντι 10 Ρώσων κατασκόπων που βρίσκονταν στα χέρια του FBI, σε μία κινηματογραφική ανταλλαγή κατασκόπων στο αεροδρόμιο της Βιέννης στην Αυστρία τον Ιούλιο του 2010.

Υπό την αιγίδα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών και με βρετανικό πια διαβατήριο, ο Σκριπάλ ζει ήσυχα με τη σύζυγό του Λιουντμίλα και τον γιο τους Αλεξάντερ στην πόλη Σάλσμπερι της Μεγάλης Βρετανίας, ενσωματωμένος στην τοπική κοινωνία που τον θεωρούσε συνταξιούχο υπάλληλο.

Πατέρας και κόρη σε ένα παλαιότερο στιγμιότυπο που υψώνουν χαρούμενοι τα ποτήρια τους σε εστιατόριο του Σάλσμπουρι

Το 2012 πεθαίνει ξαφνικά από καρκίνο η σύζυγός του, ενώ έντονο παρασκήνιο συνόδευσε τον θάνατο του 43χρονου γιου του, Αλεξάντερ, το 2017. Ευρισκόμενος σε διακοπές με τη φίλη του στην Αγία Πετρούπολη μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο με ηπατική ανεπάρκεια, παρ’ ότι αρχικά αναφέρθηκε ως θύμα τροχαίου ατυχήματος!

Σύμφωνα με το BBC, η οικογένεια Σκριπάλ εξέφρασε υποψίες για την αιτία θανάτου του, καθώς ο άτυχος άνδρας είχε ήδη καταγγείλει στη βρετανική αστυνομία ότι φοβάται για την ασφάλειά του.

Δύο εβδομάδες μετά την απόπειρα εναντίον του Σκριπάλ, βρέθηκε στραγγαλισμένος στο διαμέρισμά του στο Λονδίνο ο πρώην υποδιευθυντής της ρωσικής αεροπορικής εταιρείας AEROFLOT, Νικολάι Γκλουσκόφ, αυτοεξόριστος μεγάλος επικριτής του Πούτιν και στενός συνεργάτης του ολιγάρχη Μπορίς Μπερεζόφσκι.

Ο αυτοεξόριστος αντιφρονών Μπερεζόφσκι βρέθηκε απαγχονισμένος το 2012 στο Λονδίνο έχοντας εμπλακεί στην περίφημη υπόθεση του Ρώσου πράκτορα Αλεξάντρ Λιτβινιένκο, η δολοφονία του οποίου το 2007 στο Λονδίνο με τοξικό ραδιενεργό πολώνιο είχε απειλήσει εξαιρετικά τις διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών.

ΥΠΟΘΕΣΗ ΛΙΤΒΙΝΕΝΚΟ:

Ο πράκτορας που κατήγγειλε τον Πούτιν ως δολοφόνο του

Ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο ήταν πρώην κατάσκοπος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (FSB), ο οποίος τον Νοέμβριο του 1998 ως πράκτορας της FSB κατηγόρησε σε συνέντευξη Τύπου τον τότε Ρώσο πρόεδρο Μπορίς Γέλτσιν ότι χρησιμοποιούσε την FSB για δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων του.

Με εντολή του Πούτιν, αρχηγού τότε της FSB, ο Λιτβινένκο απολύθηκε ατιμωτικά και έπειτα από πολλές περιπέτειες, κατέληξε στο Λονδίνο όπου τον Μάιο του 2001 του χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο και τον Οκτώβριο του 2006 απέκτησε την αγγλική υπηκοότητα.

Συμπίπτοντας με την άνοδο του Πούτιν στη ρωσική εξουσία, ο Λιτβινένκο αποτέλεσε σημείο τριβής στις ρωσοβρετανικές σχέσεις, ειδικά αφότου συνέχισε και από το Λονδίνο να ασκεί διαρκώς κριτική στην κυβέρνηση Πούτιν για αυταρχισμό, ενώ τον υπέδειξε προσωπικά ως ηθικό αυτουργό της επίθεσης στο Κοινοβούλιο της Αρμενίας, όπου έχασε τη ζωή του ο πρόεδρος της χώρας, για την ομηρία στο θέατρο της Μόσχας το 2003 από Τσετσένους τρομοκράτες και για τη δολοφονία της αντιφρονούντος δημοσιογράφου Άννας Πολιτκόφσκαγια το 2006.

Στα πλαίσια της έρευνάς του την 1/11/2007 συναντήθηκε στο ξενοδοχείο Millennium του Λονδίνου με πρώην πράκτορα της KGB και άγνωστο άντρα, ενώ λίγες ώρες αργότερα συναντήθηκε με τον Ιταλό ακαδημαϊκό Μάριο Σκαραμέλα, ο οποίος τον ενημέρωσε ότι είχε δεχτεί mail, στο οποίο περιέχονταν απειλητικές αναφορές για την Πολιτκόφσκαγια, τον Μπόρις Μπερζόφσκι και τον ίδιο.

Λίγες ώρες αργότερα από αυτή τη συνάντηση ο Λιτβινένκο μεταφέρθηκε με συμπτώματα δηλητηρίασης στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Λονδίνου, έχοντας ήδη υποστεί βλάβη τα νεφρά του και ο μυελός των οστών του ενώ είχε χάσει και όλα τα μαλλιά του.

Την υπόθεση ανέλαβε η αντιτρομοκρατική υπηρεσία της Σκότλαντ Γιαρντ και διαπιστώθηκε ότι ο Λιτβινένκο δηλητηριάστηκε με Πολώνιο 210, ένα τοξικό ραδιενεργό ισότοπο.

Στις 24/11 ο πράκτορας απεβίωσε από καρδιακή ανακοπή, έχοντας κερδίσει λίγες εβδομάδες ζωής καθώς, διαπιστώνοντας τη δηλητηρίασή του πραγματοποίησε μόνος του πλύσεις στομάχου με μαγγάνιο.

Μετά τον θάνατό του, ο δικηγόρος του δημοσιοποίησε μήνυμά του στο οποίο ανέφερε: «Μπορεί να καταφέρατε να μου κλείσετε το στόμα, αλλά αυτή η σιωπή θα έχει κόστος. Αποδείξατε ότι είστε τόσο βάρβαρος και άκαρδος, όσο ισχυρίζονται και οι πιο εχθρικοί επικριτές σας ότι είσθε. Μπορεί να καταφέρατε να κλείσετε το στόμα ενός ανθρώπου. Αλλά η κατακραυγή από ολόκληρο τον κόσμο θα αντηχεί, κ. Πούτιν, στ’ αυτιά σας για την υπόλοιπη ζωή σας. Ας σας συγχωρήσει ο Θεός γι’ αυτό που κάνατε».