«Θα αμφισβητήσουν τα αρχεία της Βέρμαχτ;»

«Δεν θα τα πάρουμε ποτέ, έχουν περάσει επτά δεκαετίες…» Η φράση αυτή δυστυχώς ακούγεται από Έλληνες, που θεωρούν πως το ζήτημα του αναγκαστικού κατοχικού δανείου και των γερμανικών αποζημιώσεων έχει μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Σε αυτό, βέβαια, μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχουν οι περισσότερες ελληνικές κυβερνήσεις, καθώς «βολεμένες» από τις καταστάσεις ποτέ δεν διεκδίκησαν σοβαρά τα χρήματα αυτά. Μέχρι πρόσφατα, άλλωστε, δεν γνωρίζαμε καν ούτε το ποσό το οποίο θα μπορούσαμε να ζητήσουμε από τους Γερμανούς.

Με πρωτοβουλία της προηγούμενης κυβέρνησης, μία 6μελής ομάδα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους εργάστηκε συστηματικά για περίπου επτά μήνες, ξεσκονίζοντας κυριολεκτικά και μεταφορικά σε ξεχασμένα και φθαρμένα αρχεία, 50.000 έγγραφα από το υπουργείο Εξωτερικών και το Νομικό Λογιστήριο του Κράτους, έγγραφα που αφορούν στις γερμανικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο. Την ίδια ώρα, το υπουργείο Πολιτισμού κατέγραψε όλες τις καταστροφές και τις αρπαγές που έγιναν στη χώρα κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Το αποτέλεσμα; Εντυπωσιακό… Για πρώτη φορά, η Ελλάδα ήταν σε θέση να υπολογίσει το ποσό που θα μπορούσε να διεκδικήσει, βασιζόμενη σε απτά στοιχεία και ακολουθώντας ένα οικονομικό μοντέλο υπολογισμού το οποίο αναγνωρίζεται παγκοσμίως. Σε σημερινές αξίες, το ποσό του κατοχικού δανείου υπολογίζεται σε 10 δισεκατομμύρια 340 εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, με βάση την απόρρητη έκθεση που συντάχθηκε από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, το ποσό που μπορεί να διεκδικήσει η Ελλάδα για αποζημιώσεις και επανορθώσεις προσεγγίζει τα 300 δισεκατομμύρια ευρώ – κάτι λιγότερο από το δημόσιο χρέος. Και κάπου εδώ, αρχίζουν τα δύσκολα, καθώς οι όποιες δικαστικές διαμάχες –έφτασαν ακόμα και στη Χάγη– αποδείχθηκαν άκαρπες για τη χώρα μας. Η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ διαμηνύει σε κάθε τόνο την αποφασιστικότητά της να προχωρήσει σε μία ιστορική αλλαγή.

Εθνική υπερηφάνεια
Σε μία περίοδο που το θερμόμετρο στις ελληνογερμανικές σχέσεις βρίσκεται στο… κόκκινο, η κυβέρνηση επιλέγει μία επιθετική τακτική απέναντι στο Βερολίνο. Στόχος; Από τη μία να ικανοποιηθεί η εθνική υπερηφάνεια των Ελλήνων πολιτών και από την άλλη να σταλεί ένα σαφές μήνυμα στη Γερμανία ότι η διαπραγμάτευση απαιτεί αμοιβαίες και όχι μονομερείς υποχωρήσεις. Στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν πως η ομόφωνη επανασύσταση της Επιτροπής για τις γερμανικές αποζημιώσεις είναι μία κίνηση ουσίας και συμβολισμού ταυτόχρονα, ενώ θυμίζουν την ιστορία που είχε διηγηθεί η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ για το ραντεβού του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον Χέλμουτ Σμιτ. «Μα πώς έχετε την απαίτηση να μπείτε στην EOK, με τα οικονομικά σας σε τέτοια χάλια. Τι μπορείτε να προσφέρετε. Δεν είσαστε έτοιμοι να συμβαδίσετε με τα άλλα κράτη-μέλη», είχε πει ο τότε Γερμανός καγκελάριος στον Έλληνα πρωθυπουργό, με τον «Εθνάρχη» να εκρήγνυται και να απαντά: «Πώς είναι δυνατόν η Γερμανία, που ματοκύλισε την Ευρώπη δύο φορές σε ισάριθμους πολέμους, να είναι στην EOK και η Ελλάδα που σας έδωσε τα φώτα του πολιτισμού να μην είναι; Δεν είναι το αίτημά της δικαιολογημένο; Αυτά θα βγω έξω να πω στους δημοσιογράφους που περιμένουν!» Τα υπόλοιπα είναι γνωστά, με τον κ. Σμιτ να καλωσορίζει δημοσίως την Ελλάδα «στην οικογένεια της Eυρώπης».
Στο… σήμερα πάλι, στην κυβέρνηση εκτιμούν πως έχουν στα χέρια τους έναν μικρό θησαυρό. Ο λόγος για τα σχεδόν 400.000 έγγραφα της Βέρμαχτ από την περίοδο 1941-1945 που είχαν κατάσχει οι Αμερικανοί και το 2006 περιήλθαν στα χέρια των ελληνικών αρχών. Στην αποκάλυψη αυτή προχώρησε ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας, Κώστας Ήσυχος, αναγγέλλοντας την έναρξη των εργασιών για την αξιοποίησή τους. Πρόκειται για έγγραφα που αφορούν σε «καταστροφές που σχετίζονται με τον πλούτο μας και για πάνω από 10.000 αντικείμενα», σημείωσε ο κ. Ήσυχος και προσέθεσε πως η Ελλάδα θα απευθυνθεί σε παγκοσμίους οργανισμούς, ακόμα και στην UNESCO. Διερωτήθηκε, μάλιστα, «είναι δυνατόν ο κ. Σόιμπλε να αμφισβητήσει τα έγγραφα που έχουν γραφτεί από τη Βέρμαχτ;». Να σημειώσουμε πως τα έγγραφα, που αφορούν σε ανυπολόγιστες καταστροφές στη χώρα μας, θα διαχειριστούν τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας, Πολιτισμού, Οικονομικών, και συντονιστής θα είναι το υπουργείο Εξωτερικών.

Die Linke: Έχουν δίκιο οι Έλληνες

Όσο απίθανο κι αν φαντάζει, ο ΣΥΡΙΖΑ βρήκε σύμμαχο στη Γερμανία. Ο λόγος για το αριστερό κόμμα Die Linke, με τον Μπερντ Ρίξινγκερ να δηλώνει πως «το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποπληρωθεί. Δεν παραγράφεται». Ο επικεφαλής τού Die Linke, μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο ARD, παραδέχθηκε πως «σε αυτό έχουν δίκιο οι Έλληνες» και σημείωσε ότι θα ήταν καλό η γερμανική κυβέρνηση «να μην απορρίπτει τόσο σκληρά το θέμα και να ξεκινήσει τον δρόμο του διαλόγου, της κατανόησης και του δικαίου».