Γύρισαν ανάποδα την κλεψύδρα

Με μία κίνηση υψηλού πολιτικού ρίσκου, ο Αντώνης Σαμαράς και ο Ευάγγελος Βενιζέλος προσπαθούν να ανακτήσουν την πρωτοβουλία των κινήσεων στην πολιτική σκακιέρα με την απόφασή τους να γυρίζουν ανάποδα την κλεψύδρα των τελευταίων εξελίξεων και να ζητήσουν ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Οι δύο ηγέτες εκτιμούν πως με την ψήφο εμπιστοσύνης θα κλείσουν όλες τις τρύπες και θα επουλώσουν όλα τα τραύματα που έχουν προκληθεί στο σώμα της κυβέρνησης, όχι μόνο λόγω της σκληρής κριτικής από την αντιπολίτευση, αλλά και από τις δικές της αστοχίες και τους εσωτερικούς καβγάδες.

Το τελευταίο διάστημα έχει διαμορφωθεί ένα κλίμα στην κοινωνία, ότι από ημέρα σε ημέρα θα προκηρυχθούν πρόωρες εθνικές εκλογές. Έτσι, με το να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης η κυβέρνηση απαντά οριστικά στο ότι δεν σκέφτεται να προσφύγει στις κάλπες. Και για να το κάνει ακόμη πιο ξεκάθαρο, ανακοινώθηκε ότι εντός του Φεβρουαρίου θα διεξαχθούν οι ψηφοφορίες για να εκλεγεί ο διάδοχος του Κάρολου Παπούλια στην Προεδρία της Δημοκρατίας.

Οι δυο πολιτικοί αρχηγοί, υπό τη σκιά των κακών δημοσκοπήσεων, της ηττοπάθειας που έχει παραλύσει το κυβερνητικό στρατόπεδο και της προεκλογικής ατμόσφαιρας, αποφάσισαν να αντιστρέψουν το πολιτικό κλίμα, επιχειρώντας μετωπική σύγκρουση με τον αντίπαλό τους. Ουσιαστικά αναζητούσαν το αντίδοτο για την κρίση που μαστίζει την κυβέρνηση, που δέχεται ανελέητο σφυροκόπημα από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κυρίως πληρώνει τα δικά της λάθη, όπως έγινε με τον ΕΝΦΙΑ που έχει ταρακουνήσει συθέμελα το κυβερνητικό οικοδόμημα.

 

Το σχέδιο

Η κίνηση να αξιοποιήσει η κυβέρνηση το κοινοβουλευτικό όπλο της ψήφου εμπιστοσύνης, βάσει του άρθρου 84 του Συντάγματος, θεωρείται ότι εντάσσεται στο ευρύτερο σχέδιο των δυο αρχηγών να κερδίσουν πολύτιμο πολιτικό χρόνο και να στεγανοποιήσουν, όσο αυτό είναι εφικτό, την κυβέρνησή τους και τις Κ.Ο. της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, παγώνοντας με αυτό τον τρόπο κάθε εστία έντασης και αμφισβήτησης των επιλογών τους.

Κυρίως όμως εξουδετερώνοντας σε μεγάλο βαθμό τη δημιουργία συνθηκών πολιτικής αστάθειας λόγω της εκλογολογίας, αφού με την απόφασή τους στέλνουν μήνυμα, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, ότι τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου η κυβέρνηση είναι σταθερή – καθώς μετά αρχίζει η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και εάν δεν βρεθούν οι 180 βουλευτές, τότε εντός του Μαρτίου θα στηθούν οι κάλπες των βουλευτικών εκλογών.

Εξάλλου, η επιλογή προσφυγής στη… βουλευτική εντολή διακόπτει τα σενάρια περί πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, ακόμα και εντός του Νοεμβρίου, όπως προέβλεπε μέχρι πρότινος ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας.

Σύμφωνα με τις συζητήσεις που έγιναν στο Μαξίμου, η ανανέωση της ψήφου εμπιστοσύνης είναι, επίσης, ένα καλό πολιτικό και επικοινωνιακό τέχνασμα, αφού στην κυβέρνηση εκτιμούσαν ότι ο Αλ. Τσίπρας, με την επανέναρξη των εργασιών της Ολομέλειας της Βουλής για τη νέα περίοδο, είτε την πρώτη εβδομάδα (6-10 Οκτωβρίου) είτε τη δεύτερη (13-17 Οκτωβρίου) θα κατέθετε πρόταση δυσπιστίας.

Παράλληλα, οι δυο αρχηγοί συμφώνησαν να εκκινήσουν την κοινοβουλευτική διαδικασία για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας στις αρχές του Φεβρουαρίου του 2015, ένα μήνα πριν από τη λήξη της θητείας του Κ. Παπούλια. Η εισήγηση ήταν του Ευάγγελου Βενιζέλου και ο πρωθυπουργός συμφώνησε αμέσως, καθώς και οι δυο θέλουν καθαρό πολιτικό τοπίο τουλάχιστον έως τον Φεβρουάριο που θα ξεκινήσουν οι ψηφοφορίες στη Βουλή για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

 

Η εισήγηση

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης εισηγήθηκε την πρόταση για την ψήφο εμπιστοσύνης με στόχο την ανάκτηση από πλευράς του δικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού της πρωτοβουλίας των πολιτικών κινήσεων, ενώ παράλληλα θέλουν με αυτόν τον τρόπο να δοθεί τέλος στην αβεβαιότητα που καλλιεργεί ο ΣΥΡΙΖΑ, να πάψουν τα σενάρια για πρόωρες εκλογές και να αποκατασταθεί η σταθερότητα.

«Τώρα αρχίζει το σκληρό ροκ», λένε από το Μαξίμου και συμπληρώνουν ότι έως τις εκλογές, εάν δεν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η σύγκρουση με τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ανελέητη. Ωστόσο, δεν πρόκειται για μια κίνηση τακτικής, αλλά για την πρώτη μιας σειράς στρατηγικών κινήσεων που θα δώσουν περιθώρια χειρισμών στην κυβέρνηση μέχρι τον Φεβρουάριο που θα ξεκινήσει η διαδικασία επιλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. «Τον Φεβρουάριο», είπε ο Ευ. Βενιζέλος στους συνεργάτες του, «θα παρουσιάσουμε ένα πακέτο στο οποίο θα κληθούν όλοι να πάρουν θέση. Να πουν ναι ή όχι, γιατί καλύτερη λύση δεν θα υπάρχει για τη χώρα».

Ήταν μια κίνηση επιβεβλημένη, λένε στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού, για να διαλυθεί το θολό τοπίο και το κλίμα αβεβαιότητας που είχε δημιουργηθεί τις τελευταίες ημέρες.

Και όπως λένε χαρακτηριστικά, η κυβέρνηση δεν προτίθεται να θυσιάσει το μέλλον της χώρας για καιροσκοπική πολιτική. Πλέον η προσοχή όλων στρέφεται στη Βουλή, όπου θα έχει ενδιαφέρον εάν θα υπάρξουν και ανεξάρτητοι βουλευτές που θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Από τη στάση πολλών θα φανεί εν πολλοίς και εάν υπάρχει περιθώριο για να εξευρεθούν οι 180 βουλευτές για την προεδρική εκλογή.

 

Τα 4 μέτωπα

Τα τέσσερα μέτωπα που επιθυμεί να κλείσει η κυβέρνηση αλλάζοντας την πολιτική ατζέντα με την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης είναι:

# Το εσωκομματικό μέτωπο τόσο στο ΠΑΣΟΚ όσο και στη Ν.Δ., όπου έχει ανοίξει η συζήτηση για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Με την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης οι βουλευτές της συγκυβέρνησης θα κληθούν να υποστηρίξουν με τις τοποθετήσεις και την ψήφο τους το έργο της κυβέρνησης στην πράξη. «Θα αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους και θα σταματήσουν να ασκούν κριτική στην κυβέρνηση ή να αναφέρονται στην εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας», υποστηρίζουν από τη Χαριλάου Τρικούπη. Υπενθυμίζεται ότι τις τελευταίες ημέρες είχαν αυξηθεί οι «αιρετικές» τοποθετήσεις βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, με τον Κ. Σκανδαλίδη να προτείνει την κυβερνητική συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ, και τον Θ. Μωραΐτη να προειδοποιεί ότι δεν θα ψηφίσει ΠτΔ εάν δεν αλλάξουν οι πολιτικές της κυβέρνησης.

# Στο ενδοκυβερνητικό μέτωπο, όπου υπουργοί και υφυπουργοί του ΠΑΣΟΚ έχουν σηκώσει «μπαϊράκι» δημιουργώντας τριβές στο κυβερνητικό στρατόπεδο, και μάλιστα εν μέσω της διαπραγμάτευσης με την τρόικα. Όπως λέγεται, θα αναγκαστούν υπουργοί όπως για παράδειγμα ο Μ. Χρυσοχοΐδης, που έχει εντείνει την κριτική προς την κυβέρνηση, να υπερασπιστούν το κυβερνητικό έργο αφήνοντας πίσω τους τις αντιθέσεις και τα προβλήματα.

# Στην αντιπαράθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος με κάθε ευκαιρία ζητούσε τη διενέργεια πρόωρων εκλογών, επενδύοντας στα μέτωπα που έχουν δημιουργηθεί στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Η Κουμουνδούρου πρόσφατα διέρρεε ως πιθανή ημερομηνία εκλογών την 23η Νοεμβρίου. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έκανε λόγο για «θεσμικές κινήσεις πολιτικής σταθερότητας και εθνικού στρατηγικού προσανατολισμού», σε αντιπαράθεση με τις δυνάμεις «της ανευθυνότητας, της δημαγωγίας και της μιζέριας» για τις οποίες σημείωσε ότι δεν θα καθηλώσουν τον τόπο.

# Στο κοινωνικό πεδίο, με την κατοχύρωση της «πατρότητας» της πρότασης για παροχή ψήφου εμπιστοσύνης, το ΠΑΣΟΚ δείχνει να είναι «ζωντανό» στην πολιτική ζωή του τόπου και να διαθέτει πρωτοβουλία κινήσεων παρά τα χαμηλά ποσοστά που λαμβάνει στις εκλογές.

 

Σύνοδος στο Μιλάνο, μάχη στην Αθήνα

Εν μέσω Συνόδου Κορυφής θα διεξαχθεί η συζήτηση στη Βουλή για την ψήφο εμπιστοσύνης (σ.σ. θα ξεκινήσει την Τετάρτη και θα ολοκληρωθεί τα μεσάνυχτα της Παρασκευής προς Σάββατο). Την Τετάρτη, ωστόσο, ο Αντ. Σαμαράς θα είναι στο Μιλάνο, όπου αναμένεται σύγκρουση της Άνγκελα Μέρκελ με το δίδυμο Ολάντ-Ρέντζι, οι οποίοι όχι μόνο αμφισβητούν ευθέως τη συνταγή λιτότητας που έχουν επιβάλει οι Γερμανοί, αλλά στους προϋπολογισμούς που κατέθεσαν προβλέπονται ελλείμματα άνω του 3%, προκειμένου να δοθούν χρήματα για δημόσιες επενδύσεις και να ξεφύγουν Ιταλία και Γαλλία από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης.

Τα θέματα της Συνόδου συζητήθηκαν μεταξύ άλλων και στη χθεσινή συνάντηση Σαμαρά–Γιούνκερ. Ο νέος πρόεδρος της Κομισιόν επισκέφθηκε για δεύτερη φορά μέσα σε ένα δίμηνο την Αθήνα. Οι δύο άνδρες συζήτησαν κεκλεισμένων των θυρών τον οδικό χάρτη της αξιολόγησης της τρόικας αλλά και των ελληνικών επιδιώξεων για έξοδο της Ελλάδας από το μνημόνιο μέσω της υιοθέτησης ενός ελληνικού σχεδίου μεταρρυθμίσεων και εξόδου στις αγορές.

Η κίνηση του πρωθυπουργού να προσκαλέσει τον Ζ. Κλ. Γιούνκερ στην Αθήνα εντάσσεται σε μια σειρά από πρωτοβουλίες προκειμένου να προστεθεί και η πολιτική παράμετρος στην αξιολόγηση της τρόικας.

 

Οι κίνδυνοι με την ψήφο εμπιστοσύνης

Φυσικά, η κίνηση με την ψήφο εμπιστοσύνης έχει και πολλούς κινδύνους για την κυβέρνηση. Αφενός μεν να υπάρξει κάποιος βουλευτής από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ο οποίος να μη δώσει ψήφο εμπιστοσύνης, όπως είχε συμβεί με τη Θεοδώρα Τζάγκρη στην τελευταία ψηφοφορία. Αν και οι δύο κυβερνητικοί εταίροι το αποκλείουν, έμπειροι πολιτικοί αναλυτές έχουν επιφυλάξεις θυμίζοντας τις δηλώσεις οργής εκ μέρους στελεχών του ΠΑΣΟΚ κατά της Ν.Δ. και προσωπικά του Αντ. Σαμαρά μετά τη ρήση του πρωθυπουργού στη Χαλκιδική ότι «η Ν.Δ. είναι η δημοκρατική παράταξη».

Σε αυτή τη ρήση έντονα αντέδρασαν οι Θάνος Μωραΐτης και Απόστολος Κακλαμάνης, δίχως αυτό βέβαια να τους ενοχοποιεί, ότι δεν θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης την ερχόμενη εβδομάδα.

Επίσης, εάν τελικά κανείς εκ των ανεξαρτήτων βουλευτών δεν προστεθεί στην κυβερνητική πλειοψηφία, θα προσφέρει την ευκαιρία στην αξιωματική αντιπολίτευση να κάνει λόγο ότι είναι δεδομένο ότι δεν θα υπάρξει εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας. Και φυσικά, η χώρα εισέρχεται σε μακρά προεκλογική περίοδο.

Βέβαια, κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν πως δεν σημαίνει ότι όποιος βουλευτής δεν δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση από τη μεγάλη δεξαμενή των ανεξάρτητων βουλευτών ή από τις ομάδες της ΔΗΜΑΡ και των Ανεξάρτητων Ελλήνων δεν δύναται να ψηφίσει Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Απλά, οι Αντ. Σαμαράς και Ευ. Βενιζέλος, επειδή υπάρχουν ειδικά για τη Ν.Δ. ορισμένοι ανεξάρτητοι που φλερτάρουν με την επιστροφή ή την ένταξη στη «γαλάζια» Κ.Ο., η συγκεκριμένη κοινοβουλευτική διαδικασία αποτελεί μια πρώτης τάξης ευκαιρία να κάνουν το πρώτο ουσιαστικό βήμα, αυξάνοντας και την κυβερνητική κοινοβουλευτική πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο.

 

Τι περιμένει η κυβέρνηση από τους πολλούς ανεξάρτητους βουλευτές

Σε δοκιμασία θα τεθούν οι ανεξάρτητοι βουλευτές που προέρχονται κυρίως από τον χώρο της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, αφού η ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση θα αποτελέσει βαρόμετρο για την προεδρική εκλογή. Οι ανεξάρτητοι βουλευτές χωρίζονται σε τρεις μεγάλες ομάδες, ανάλογα με τον πολιτικό χώρο τον οποίο προέρχονται.

Στην πλειοψηφία τους εκτιμάται ότι θα καταψηφίσουν την κυβέρνηση. Αυτή η πολιτική στάση δεν προεξοφλεί όμως και την ψήφο στην προεδρική εκλογή, αφού αρκετοί βουλευτές φαίνονται διατεθειμένοι –υπό προϋποθέσεις– να ψηφίσουν για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον ερχόμενο Φεβρουάριο.

Οι ανεξάρτητοι βουλευτές που προέρχονται από τη ΔΗΜΑΡ, Σ. Λυκούδης, Γρ. Ψαριανός, Κ. Μάρκου και Β. Οικονόμου, δεν θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, καθώς διαφωνούν με τις ασκούμενες πολιτικές. Για παράδειγμα, τόσο ο Σπ. Λυκούδης, όσο και ο Β. Οικονόμου έχουν καταψηφίσει την κυβέρνηση και βασικές πολιτικές επιλογές. Και οι τέσσερις βουλευτές έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι τον ερχόμενο Φεβρουάριο είναι διατεθειμένοι να ψηφίσουν Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αφού έχουν αποσυνδέσει την προεδρική εκλογή από τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.

Αρνητική προς την κυβέρνηση αναμένεται να είναι η ψήφος των ανεξάρτητων βουλευτών που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, μεταξύ των οποίων είναι οι Μ. Ανδρουλάκης, Θ. Παραστατίδης, Θ. Τζάγκρη και Μ. Μπόλαρης.

Από τους τέσσερις η κυβερνητική πλειοψηφία ελπίζει μόνο στον Μπόλαρη και ίσως στον Ανδρουλάκη για να ψηφίσουν τον νέο Πρόεδρο. Αντίθετα, Τζάγκρη και Παραστατίδης έχουν ανακοινώσει πριν ακόμη από τις ευρωεκλογές ότι δεν θα ψηφίσουν την κυβερνητική πρόταση για τον Πρόεδρο. Αντίθετα, ο Χρήστος Αηδόνης αναμένεται να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης.

Ο Π. Τατσόπουλος έχει ξεκαθαρίσει ότι σε σημαντικές ψηφοφορίες στη Βουλή όπως η προεδρική εκλογή θα ακολουθεί τη γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, άρα δεν θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Δεν θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και οι ανεξάρτητοι βουλευτές Οδ. Βουδούρης και Π. Μουτσινάς που έχουν προσεγγίσει τον ΣΥΡΙΖΑ.

 

Οι «γαλάζιοι» ανεξάρτητοι

Κυβερνητικά στελέχη εκτιμούν ότι θα υπάρξουν εκπλήξεις στην ψηφοφορία από ανεξάρτητους βουλευτές προερχόμενους από τη Ν.Δ. Κατά της κυβέρνησης αναμένεται να τοποθετηθεί ο βουλευτής Αχαΐας Ν. Νικολόπουλος, ενώ ο Β. Πολύδωρας, παρά τις διαφωνίες που έχει με την ακολουθούμενη πολιτική, όπως εκτιμούν στη Ν.Δ., δύσκολα θα καταπατούσε την κομματική του συνείδηση και θα στήριζε την πρόταση Τσίπρα για εκλογές.

Αντίστοιχα, ο πρώην δήμαρχος Αθηναίων Ν. Κακλαμάνης έχει κάνει άνοιγμα επιστροφής στη Ν.Δ., δηλώνοντας ότι θα ψηφίσει τον προϋπολογισμό εάν περιλαμβάνει φοροελαφρύνσεις.

Ο προερχόμενος από τους ΑΝΕΛ, Γ. Κουράκος, και ο ανεξάρτητος βουλευτής Κοζάνης που διαγράφηκε από τη Ν.Δ. για τη ΔΕΗ, Γ. Κασσαπίδης, είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις τοποθετήσεις τους απέναντι στην κυβέρνηση και εκτιμάται ότι η επερχόμενη ψηφοφορία στη Βουλή θα τους δώσει τη δυνατότητα περαιτέρω προσέγγιση με τη Ν.Δ. Αντίστοιχα, οι Β. Καπερνάρος και Χρ. Γιαταγάνα, που προέρχονται από τους ΑΝΕΛ, δεν αναμένεται να δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση.