Τρία μέτρα στήριξης και ο… λογαριασμός τον Αύγουστο

Τρεις κυματοθραύστες στήνει η κυβέρνηση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ευελπιστώντας ότι θα αντέξουν τα απανωτά κύματα της ακρίβειας στο ηλεκτρικό ρεύμα που απειλούν να πνίξουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις (και) τον μήνα που έρχεται.

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Ένα έκτακτο ραντεβού είχε σημειώσει στην ατζέντα του ο Κυριάκος Μητσοτάκης για το πρωί της περασμένης Τρίτης στο Μαξίμου. «Επισκέπτες» του πρωθυπουργικού μεγάρου ήταν η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και σκοπός της εσπευσμένης κλήσης τους στην Ηρώδου Αττικού δεν ήταν άλλος από την εξεύρεση μιας διεξόδου στο… αδιέξοδο που έχουν δημιουργήσει ο καλπασμός των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Η παρομοίωση περί καλπασμού τείνει να γίνει κυριολεξία, αν σκεφτεί κανείς ότι ενώ την Κυριακή της 7ης Ιουλίου η χονδρική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος βρισκόταν στα €64,67/MWh, την Παρασκευή της 12ης Ιουλίου, δηλαδή λίγα 24ωρα πριν από την σύσκεψη στο Μαξίμου, είχε εκτοξευτεί στα €190,13/MWh γράφοντας μια αύξηση της τάξης του +195,8%!!!

Υπό αυτό το πρίσμα, ήταν εκ των ων ουκ άνευ οι τρείς παρεμβάσεις που κλείδωσαν σε εκείνο το ραντεβού και κατατείνουν σε μία: στην επιδότηση των τιμολογίων ρεύματος νοικοκυριών για τον Αύγουστο. Ειδικότερα, για τον επόμενο μήνα που ξεκινά σε περίπου δέκα ημέρες θα επιδοτηθούν οι οικιακοί καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας που είναι ενταγμένοι στα τιμολόγια που έχουν κυμαινόμενες τιμές («πράσινα» και «κίτρινα» τιμολόγια). Το όριο κατανάλωσης της επιδότησης για τους εν λόγω καταναλωτές θα είναι οι 500 κιλοβατώρες τον μήνα, χωρίς όμως για την ώρα να είναι γνωστό το τελικό ποσό της επιδότησης σε ευρώ/μεγαβατώρα καθώς και η ακριβής περίμετρος των δικαιούχων. Αυτό θα συμβεί αμέσως μετά από την ανακοίνωση των τελικών τιμών του «πράσινου» τιμολογίου τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου θα υπάρξει ειδική πρόνοια, ενώ δεν πρόκειται να επιδοτηθούν οι καταναλωτές που έχουν ενταχθεί στα σταθερά «μπλε» τιμολόγια των οποίων οι λογαριασμοί από την αρχή του τρέχοντος έτους έχουν σταθερή τιμή.

Για να υλοποιηθεί το μέτρο της επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος θα προηγηθεί η νομοθέτηση ενός άλλου μέτρου που αφορά την επιβολή για τουλάχιστον 2 μήνες (Ιούλιο και Αύγουστο) μίας έκτακτης ειδικής εισφοράς ανά θερμική μεγαβατώρα υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης στις εταιρείες που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια χρησιμοποιώντας ως καύσιμο το φυσικό αέριο. Επί της ουσίας, δηλαδή, με τα έσοδα που θα εισπράξει η κυβέρνηση από την έκτακτη φορολόγηση θα χρηματοδοτήσει την προσωρινή υποστήριξη των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας.

Το τρίτο μέτρο που έβγαλε η κυβέρνηση από τη φαρέτρα της είναι η εξαγγελθείσα ενσωμάτωση νέας κοινοτικής οδηγίας και πρόσθετη ρύθμιση για επιβολή μηχανισμού παρέμβασης για στρεβλώσεις που έχουν ενδημικά χαρακτηριστικά και για την οποία δεν υπάρχει επαρκής αντίδραση από την ευρωπαϊκή πλευρά. Όπως εξήγησαν από την κυβέρνηση το μέτρο αφορά ουσιαστικά την επανενεργοποίηση ενός μηχανισμού που είχε αξιοποιηθεί κατά το παρελθόν και προς τούτο η Αθήνα θα καταθέσει σχετικό αίτημα προς την Κομισιόν.

Στην τριπλέτα των κυβερνητικών παρεμβάσεων πρέπει να προστεθεί, τέλος, η πρωθυπουργική  απόφαση να μην υποχρεωθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να επιστρέψουν τα τεράστια ποσά του Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ). Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις θα απαλλαγούν από την επιστροφή αναδρομικών για τη διετία 2019-2020 αλλά και από τα μειωμένα κονδύλια που πλήρωσαν και τα επόμενα χρόνια 2021-2023.

Λύση ή ασπιρίνη;

Σε περιπτώσεις σαν κι αυτή της εκτόξευσης του ενεργειακού κόστους όπου η κυβέρνηση παρεμβαίνει πυροσβεστικά για να στηρίξει τις πληττόμενες κοινωνικές και παραγωγικές ομάδες, το ερώτημα το ενός εκατομμυρίου που πάντοτε προκύπτει είναι αν αρκεί η… πυρόσβεση ή αν απαιτείται ένας ευρύτερος σχεδιασμός που στην προκείμενη περίπτωση θα εξαλείφει τους παράγοντες που πυροδοτούν τις αυξήσεις στην ηλεκτρική ενέργεια. Κι εδώ οι απόψεις διίστανται.

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο, δια στόματος και του αρμόδιου υπουργούς Θόδωρου Σκυλακάκη αλλά του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη υποστηρίζεται η άποψη ότι η ιδιότυπη «περιφερειακή ενεργειακή κρίση» όπως τη χαρακτηρίζουν έχει προκληθεί εξαιτίας εξωγενών παραγόντων όπως είναι η αυξημένη ζήτηση για ηλεκτρικό ρεύμα λόγω του παρατεταμένου καύσωνα όχι μόνο στην Ελλάδα   χώρα μας, αλλά και σε γειτονικές χώρες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας διασυνδέσεων, καθώς και της μειωμένης συνεισφοράς κάποιων ΑΠΕ, ιδίως υδροηλεκτρικών, λόγω του  άνυδρου χειμώνα που έχει προηγηθεί. Προσθέτουν, μάλιστα, ότι πρόκειται για κάτι παροδικό επικαλούμενοι τις εκτιμήσεις της αγοράς για μελλοντικές τιμές (σ.σ. τα futures για τον Αύγουστο) που δείχνουν αποκλιμάκωση των τιμών χονδρικής για την Ελλάδα.

Ο αντίλογος

Υπάρχει, φυσικά, και ο αντίλογος στην κυβερνητική ανάγνωση της κατάστασης που εστιάζεται στα εξής τρία σημεία:

α) Στο ότι η στήριξη δεν μπορεί να είναι απλώς  ανακουφιστική αλλά επαρκής. Για παράδειγμα από τη Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) εκφράστηκε ήδη η «ένσταση» το όριο των 500 kwh που έχει μπει στην επιδότηση είναι χαμηλό και δεν καλύπτει πολυμελείς οικογένειες και επαγγελματίες που χρησιμοποιούν το σπίτι τους ως έδρα, συμπληρώνοντας ότι πρέπει να υπάρξει ειδική πρόβλεψη για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πέραν των νοικοκυριών.

β) Στο ότι θεωρείται αδύνατο να μην επηρεαστούν και τις τιμές των προϊόντων από την αύξηση των τιμών του ρεύματος που νομοτελειακά μεγεθύνει τα κόστη παραγωγής.

γ) Στο ότι ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών ή αδύναμων διασυνδέσεων, το ηλεκτρικό ρεύμα έχει γίνει χρηματιστηριακό προϊόν –με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις διακυμάνσεις της τιμολόγησής του– κι πως εν τέλει αυτό που βλέπουμε να γίνεται στην πραγματική οικονομία της ενέργειας είναι το πανάκριβο αντίτιμο που καταβάλουμε για την «πράσινη» μετάβαση.