ΦΛΕΓΟΝΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΒΟΥΛΗΣ: Κουβέντα οι υποψήφιοι, ούτε «μυρωδιά» οι ψηφοφόροι

Η προεκλογική περίοδος ολοκληρώθηκε με κεντρικό πρόσωπο τον Κασσελάκη και το υποτιθέμενο πόθεν έσχες που παρουσίασε κατά την ομιλία του στην Θεσσαλονίκη. Αύριο θα κληθούμε να ψηφίσουμε για τους εκπροσώπους μας στην Ευρωβουλή, όμως ουδείς Έλληνας έγινε σοφότερος για τα σοβαρά ζητήματα που πρέπει να διαχειριστούν οι ευρωπαϊκές αρχές (Κομισιόν, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο).

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Για μία ακόμη εκλογική διαδικασία των ευρωεκλογών (δυστυχώς αυτό συμβαίνει στις τελευταίες τρεις εκλογικές αναμετρήσεις) οι ψηφοφόροι αγνοούν το τι ακριβώς πρέπει να ψηφίσουν, αλλά και το πώς λειτουργεί το ιερατείο των Βρυξελλών και του Στρασβούργου (έδρα του ευρωκοινοβουλίου).

Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι το 80% των αποφάσεων και νομοθετημάτων των εθνικών κυβερνήσεων προέρχεται μετά από αποφάσεις του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Εν συνεχεία η Κομισιόν αποστέλλει οδηγίες στα κράτη και αυτά ενσωματώνουν στο εθνικό δίκαιο τα όσα ψηφίζουν οι ευρωβουλευτές. Επίσης ελάχιστοι γνωρίζουν πως όλα αυτά δεν γίνονται με ταχείς ρυθμούς. Τουναντίον υπάρχει μία χαλαρότητα, όπως επίσης και ένας επαρκής χρόνος προσαρμογής της ενσωμάτωσης των κοινοτικών οδηγιών στα εθνικά δίκαια. Βέβαια υπάρχει μία καταληκτική ημερομηνία, την οποία εάν τα κράτη καθυστερήσουν αντιμετωπίζουν τα πρόστιμα, τα οποία παρακρατούνται από τις επιδοτήσεις.

Επίσης στη νέα πενταετία πρέπει να καθοριστούν στην Ε.Ε. ορισμένα καυτά ζητήματα. Κατ’ αρχάς είναι η Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική. Κάτι που προκάλεσε τεράστιες κινητοποιήσεις σε όλες τις χώρες από τους αγρότες, οι οποίοι έφτασαν μέχρι το σημείο να πολιορκήσουν τα κεντρικά κτίρια της Κομισιόν στις Βρυξέλλες. Και βέβαια ας μην λησμονούμε, ότι τα τρακτέρ έφτασαν μέχρι το κέντρο της Αθήνας στην πλατεία Συντάγματος. Κι εδώ η Ευρώπη μοιάζει χαμένη. Και δυστυχώς στην προεκλογική συζήτηση κανένας από τους πολιτικούς ηγέτες δεν έθιξε αυτό το σημαντικό ζήτημα. Δεν ακούσαμε ποιες είναι οι θέσεις των κομμάτων. Που συμφωνούν και που διαφωνούν, αλλά και το πώς θα μπορέσει η χώρα να συγκροτήσει μία εθνική πρόταση. Διότι η παραγωγικότητα του πρωτογενούς τομέα και ο τρόπος που θα εφαρμοστεί η νέα  ΚΑΠ θα επηρεάσουν και την τιμή των τροφίμων, που είναι ο υπ’ αριθμόν ένας πονοκέφαλος των ελληνικών νοικοκυριών. Οπότε οι Έλληνες αγρότες οδηγούνται στο να ψηφίσουν το ένα ή το άλλο κόμμα, δίχως επί της ουσίας να γνωρίζουν τις ακριβείς θέσεις τους. Το μόνο που έχουν ακούσει είναι υποσχέσεις για πιο σκληρή διαπραγμάτευση. Οι δε υπόλοιποι ούτε καν αυτές τις υποσχέσεις.

Η κοινή άμυνα

Κάτι ανάλογο ισχύει και για το θέμα που έχει προκύψει και το κινούν τελευταία οι δύο ηγέτιδες δύναμης της Ε.Ε., η Γερμανία και η Γαλλία. Εμανουέλ Μακρόν και Όλαφ Σολτς κάνουν λόγο για κοινή ευρωπαϊκή πρωτοβουλία σε ό,τι αφορά την άμυνα της γηραιάς ηπείρου, όμως και οι δύο επί της ουσίας ασχολούνται μονομερώς με την Ρωσία και ολίγον ασχολούνται με τα υπόλοιπα. Την συγκεκριμένη πρωτοβουλία του Μακρόν στηρίζει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ εδώ και πολλά χρόνια ο Νίκος Ανδρουλάκης κάνει λόγο για ευρωστρατό. Μία θέση που έχει το ΠΑΣΟΚ εδώ και πολλά χρόνια, από το 2010, όταν το πρότεινε ο Γιώργος Παπανδρέου σε Μέρκελ και Σαρκοζί παράλληλα με το ευρωομόλογο που θα έλυνε και τα προβλήματα της οικονομικής κρίσης που προέκυψαν σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία. Κύπρο κατά κύριο λόγο και δευτερευόντως σε Ισπανία και Ιταλία. Εξάλλου και η απόφαση για την σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης στηρίχθηκε πάνω στην ιδέα του ευρωομόλογου. Από την πλευρά του ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει ξεκάθαρη θέση για το εάν συμφωνεί με την πρωτοβουλία των Μακρόν-Σολτς, ή με τον ευρωστρατό γενικότερα. Και βέβαια το πιο σημαντικό για τη χώρα μας είναι εάν τελικά υπάρξει κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, θα ασχοληθεί και με την φύλαξη των συνόρων της Ελλάδας; Διότι και η Ελλάδα απειλείται από την Τουρκία. Όχι βέβαια όπως οι χώρες που γειτνιάζουν είτε απευθείας με την Ρωσία, είτε με την Ουκρανία, είτε με την Λευκορωσία, από τις επιθετικές βλέψεις του Βλαντιμίρ Πούτιν. Και το κυριότερο τα κόμματα δεν έχουν μπει καν στην διαδικασία να μιλήσουν μεταξύ τους γι’ αυτό το ζήτημα.

Η αδυναμία της Ελλάδας να αντιληφθεί τη διαφορά του διμερούς από την πραγματικότητα του ευρωπαϊκού συνεχίζει να κυριαρχεί στην πολιτική και οικονομική μας πραγματικότητα. Όμως σε λίγες σημαντικές στιγμές της ευρωπαϊκής εξέλιξης αξιοποιήσαμε τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η συμμετοχή στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια, και επιτύχαμε τα Μεσογειακά Προγράμματα (ΜΟΠ), την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. και σήμερα ανοίγουμε τη συζήτηση για τα αμυντικά ευρωομόλογα και την αντιμετώπιση της παραβίασης των κανόνων της εσωτερικής αγοράς από τις πολυεθνικές εταιρείες.

Πολύ σημαντικό είναι και το ζήτημα της ενεργειακής επάρκειας της Ε.Ε., καθώς όλοι θυμόμαστε τι συνέβη με το αέριο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Κι όμως εάν κάποιος από τους ψηφοφόρους άντεξε να παρακολουθήσει τις περισσότερες τηλεμαχίες μεταξύ των υποψήφιων ευρωβουλευτών όλων των κομμάτων θα κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι οι περισσότεροι υποψήφιοι εκπρόσωποι μας σε Στρασβούργο και Βρυξέλλες δεν έχουν εξοικειωθεί με τη σύγχρονη πραγματικότητα του κόσμου και οφείλουν, είτε να μελετήσουν και να ενημερωθούν, είτε να επιφυλάσσονται να τοποθετηθούν επί ενός θέματος με το οποίο δεν είναι εξοικειωμένοι ώστε να μπορέσουν να επανέλθουν στο θέμα με αξιοπιστία και εγκυρότητα σε εύθετο χρόνο, όταν κατανοήσουν τους διεθνείς συσχετισμούς και την αξία της Ε.Ε. Κάθε συνειδητή προσπάθεια να επικεντρωθούν σε θέματα εσωτερικής πολιτικής για να μετατρέψουν τις ευρωεκλογές σε μία δήθεν εσωτερική αναμέτρηση δεν τιμά ούτε τον ρόλο που αναλαμβάνουν να υπηρετήσουν ούτε την ουσία της εξέλιξης της Ευρώπης.

Τα εθνικά μας

Κατά την διάρκεια της προεκλογικής καμπάνας των κομμάτων ουδέποτε κατανοήσαμε ποιες είναι ακριβώς οι θέσεις των κομμάτων για τα ελληνοτουρκικά. Η κυβέρνηση παραμένει πιστή στο πολυδιάστατο πλαίσιο διεθνών σχέσεων, όμως το εν λόγω σχέδιο παρουσιάζει πολλά γκρίζα σημεία. Για παράδειγμα όλα τα κόμματα συμφωνούν ότι η διαφορά μας με την Τουρκία είναι ξεκάθαρες: Η χάραξη της ΑΟΖ και οι θαλάσσιες ζώνες. Η κυβέρνηση επιλέγει την τακτική της ήρεμης θάλασσας και του ηλιόλουστου καλοκαιριού, όμως την ίδια ώρα δεν ισχύει το ίδιο για την Τουρκία, η οποία σε κάθε ευκαιρία βάζει και νέα θέματα στο τραπέζι.

Έτσι πλέον πρέπει να θεωρείται θέσφατο για την τουρκική πλευρά, ότι η Ελλάδα παρανομεί σε ό,τι αφορά τα νησιά ζητώντας την αποστρατικοποίηση τους. Επίσης σε κάθε ευκαιρία σε όλα τα διεθνή φόρουμ δεν μιλάει για θρησκευτική μειονότητα στην Δυτική Θράκη, αλλά για εθνική. Αλλά και στο Κυπριακό έχει ξεκαθαρίσει ότι πλέον μιλάμε για de facto διχοτόμηση του νησιού. Το μόνο που δέχεται η Τουρκία, όπως το είπε και πρόσφατα στη συνάντηση του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Άγκυρα δεν μπορούμε να μιλάμε για τίποτε άλλο παρά μόνο δύο διαφορετικά κράτη. Το μόνο που ενδιαφέρει την Τουρκία είναι το πώς θα μοιραστεί ο πλούτος των κοιτασμάτων της Κύπρου.

Και τα τρία μεγάλα κόμματα της χώρας συμφωνούν ότι η διαφορά μας με την Τουρκία είναι η ΑΟΖ και η χάραξη των θαλάσσιων ζωνών, συμφωνούν όλοι για προσφυγή στην Χάγη, αλλά από τη στιγμή που η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το δίκαιο της θάλασσας δεν πρόκειται να συνυπογράψει το συνυποσχετικό για την κοινή προσφυγή στην Χάγη. Άρα μιλάμε για μία μη λύση στα ελληνοτουρκικά. Οπότε τι προτείνουν τα κόμματα για να αναχαιτιστεί η τουρκική επιθετικότητα και να περάσει η δική μας γραμμή; Για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρχει ένα ξεκάθαρο εθνικό σχέδιο και μία συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων. Κάτι που φάνηκε και από την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Άγκυρα.

Η επίσκεψη αυτή πραγματοποιήθηκε λίγα 24ωρα μετά το τηλεοπτικό σώου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την μετατροπή σε τζαμί της Μονής της Χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγόρησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη για ΙΧ εξωτερική πολιτική, ενώ ο Νίκος Ανδρουλάκης και το ΠΑΣΟΚ πρότειναν να αναβληθεί το ταξίδι τουλάχιστον για ένα μήνα, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την μετατροπή σε τζαμί του ναού που αποτελεί μνημείο διεθνής πολιτιστικής κληρονομιάς λόγω των ψηφιδωτών του αγιογραφιών. Ποια λύση είναι η καλύτερη; Αναμφίβολα όλοι καταλήγουν ότι απέναντι από την Τουρκία καλό είναι να έχουμε μία κοινή γραμμή. Άρα χρειάζεται συνεννόηση, κάτι που δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

Είναι κοινό μυστικό πως η διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης αποτελεί αμερικανική απαίτηση (προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ) και εξελίσσεται κάτω από στενή αμερικανική εποπτεία. Οι ελληνοτουρκικές συνομιλίες διεξάγονται κάτω από ένα πέπλο μυστικότητας. Πέραν ενός στενού κύκλου γύρω από τον πρωθυπουργό, δεν γνωρίζει την ατζέντα. Αυτό το πέπλο μυστικότητας ουδόλως φαίνεται να ενοχλεί τα κόμματα εξουσίας. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ νιώθουν μάλλον ικανοποίηση με το γεγονός ότι η κυβέρνηση είναι αυτή που, είτε θα βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά, είτε θα πληρώσει το πολιτικό κόστος πιθανών συμβιβασμών και υποχωρήσεων. Άλλωστε, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεν έχουν αμφισβητήσει την ουσία και λογική της διαδικασίας της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, ούτε – πολύ περισσότερο – το γενικότερο πλαίσιο στο οποίο αυτή τοποθετείται και δεν είναι άλλο από την παγίωση της ειρήνης στην περιοχή, κατ΄ απαίτηση ΗΠΑ και ΝΑΤΟ.

Το Σκοπιανό

Ανάλογη ρότα ακολουθεί η κυβέρνηση, αλλά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης σε ότι αφορά τις σχέσεις της χώρας μας με τα Σκόπια. Η νέα πρόεδρος της γειτονικής χώρας επανέφερε το σκέτο «Μακεδονία» καταπατώντας την συμφωνία των Πρεσπών. Κι εμείς ως χώρα κάνουμε λόγο ότι θα σας τιμωρήσει η Ευρώπη. Κι όμως η Ευρώπη κάθεται και παρακολουθεί, ενώ οι ΗΠΑ πέτυχαν το σκοπό τους, που ήταν τα Σκόπια να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Η επανεμφάνιση του «αλλοτριωτικού» λόγου από ανώτατα πολιτικά χείλη στη γειτονική χώρα έρχεται να αποδείξει τα κενά της Συμφωνίας των Πρεσπών που υπέγραψε «περήφανα», όπως δήλωνε, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αμφισβήτησε ως αντιπολίτευση, αλλά υποστηρίζει η κυβέρνηση της Ν.Δ. και… παρατήρησε σιωπηλά το ΠΑΣΟΚ ευχόμενο να λησμονηθούν οι δικές του «αμαρτίες» που θεμελίωσαν τη μακροχρόνια αυτή εκκρεμότητα στην εξωτερική πολιτική της χώρας.

Ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ που επί ημερών του υπογράφθηκε η Συμφωνία των Πρεσπών δεν λέει «όχι» σε πιθανή καλυτέρευση των όρων της. Και η Νέα Δημοκρατία αυτό υποσχέθηκε προεκλογικά το 2019. Από τότε πέρασαν πέντε χρόνια, αλλά σε αυτό που πέτυχε η κυβέρνηση ήταν να κατακτήσει το πρωτάθλημα στην αδράνεια σε ό,τι αφορά τη Συμφωνίας. Από κοντά και το ΠΑΣΟΚ, το οποίο επισημαίνει κι αυτό τα κενά της Συμφωνίας και ειδικά το ότι δεν υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας για το εάν κάποια από τα συμβαλλόμενα μέρη την καταπατήσουν. Όλοι, λοιπόν, συμφωνούν, αλλά κανένας δεν εξηγεί το πώς θα γίνει η καλυτέρευση της συμφωνίας και το πώς θα λειανθούν τα δύσκολα σημεία για τη χώρα μας. Με βάση τη λογική κανονικά τα κόμματα εξουσίας έπρεπε να είχαν καταθέσει τις προτάσεις τους και με βάση αυτές να υπήρχε μία κοινή γραμμή, την οποία όλοι θα ακολουθούσαν. Τουναντίον όλοι καίγονται όταν κυβερνούν και όλοι βγάζουν την ουρά τους απ’ έξω όταν βρίσκονται στην αντιπολίτευση.

Για μια χώρα σαν την Ελλάδα, με ανοιχτά κρίσιμα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, θα ήταν αναμενόμενη μια συστηματική προσέγγιση και συζήτηση των πολιτικών δυνάμεων που κυβερνούν, ή έχουν φιλοδοξίες και πιθανότητες να κυβερνήσουν τη χώρα. Τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής άλλωστε προϋποθέτουν επιλογές και σχεδιασμούς με ορίζοντα πολύ πιο πέρα από αυτόν της διακυβέρνησης που εξασφαλίζει κάποιο κόμμα σε μια συγκυρία.

Σε όλη την προεκλογική περίοδο αυτό που διαπίστωσε ένας απλός πολίτης, ο οποίος θέλει να είναι ενημερωμένος, ήταν η απροθυμία των πολιτικών δυνάμεων να προσεγγίσουν και να τοποθετηθούν εμπεριστατωμένα επί ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής. Ο λόγος αυτής της απροθυμίας, προφανώς είναι απολύτως κατανοητός. Δεν έχουν επί της ουσίας καμία διαφορά στην αντίληψη και τον προσανατολισμό στην εξωτερική πολιτική της χώρας, η οποία άλλωστε στις βασικές της γραμμές καθορίζεται έξωθεν. Αυτό που μένει, τελικά, είναι η καυτή πατάτα των εξωτερικών υποθέσεων που κρατά στα χέρια της η εκάστοτε κυβέρνηση, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης απλώς να κάνουν ευκαιριακό κλεφτοπόλεμο όταν κάτι στραβώσει.