3.000 καλεσμένοι στο “πάρτι” Ερντογάν που παίρνει υπερεξουσίες και δεν θα λογοδοτεί στη Βουλή

Και επισήμως από σήμερα Δευτέρα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ορκίζεται Πρόεδρος της Τουρκίας και γίνεται Σουλτάνος.Ο πρόεδρος θα ορκιστεί στις 16:30 τοπική ώρα (και ώρα Ελλάδας) στο κοινοβούλιο, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, και στη συνέχεια αναμένεται να παρουσιάσει την κυβέρνησή του.

Περισσότεροι από 3.000 καλεσμένοι, ανάμεσά τους 22 αρχηγοί κρατών, αντιπρόεδροι, πολιτικοί, γραφειοκράτες και υπουργοί από διάφορες χώρες, αναμένεται να παραστούν, σύμφωνα με την εφημερίδα Hurriyet.

Μετά την ορκωμοσία, ο Ερντογάν θα επισκεφθεί το Ανίτκαμπιρ, το μαυσωλείο του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας Μουσταφά Κεμάλ.

Στις 18:00 θα ακολουθήσει η τελετή στο προεδρικό μέγαρο παρουσία ξένων επισήμων που θα σηματοδοτήσει επίσημα τη μετάβαση στο νέο προεδρικό σύστημα, σύμφωνα με τη συνταγματική αναθεώρηση που εγκρίθηκε με δημοψήφισμα τον Απρίλιο του 2017.

Στο νέο αυτό πλαίσιο, καταργείται η θέση του πρωθυπουργού και όλη η εκτελεστική εξουσία περνάει στον πρόεδρο. Συνεπώς, ο Ερντογάν θα διορίζει τους υπουργούς του και θα ορίζει έναν ή περισσότερους αντιπροέδρους.

Ποιοι θα δώσουν το παρών

Οι επίσημοι που επιβεβαίωσαν ότι θα παραστούν στην τελετή στο προεδρικό μέγαρο είναι οι πρόεδροι της Βουλγαρίας, της Γεωργίας, της ΠΓΔΜ, του Μόλδοβα, της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, της Σερβίας, του Κοσόβου, του Πακιστάν, του Κιργιστάν, του Σουδάν, της Γουινέας, της Ζάμπιας, της Γουινέας-Μπισάου, της Ισημερινής Γουινέας, της Σομαλίας, της Μαυριτανίας, της Γκαμπόν, του Τσαντ, του Τζιμπουτί, της Βενεζουέλας, όπως επίσης ο Εμίρης του Κατάρ και ο τουρκοκύπριος ηγέτης.

Συνολικά 28 ξένοι επίσημοι –ανάμεσά τους πρωθυπουργοί, αντιπρόεδροι, πρόεδροι κοινοβουλίων και υπουργοί– θα βρίσκονται στο προεδρικό μέγαρο.

Οι γενικοί γραμματείς του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας 8 Αναπτυσσόμενων Χωρών (D-8) όπως και ο Ευρωπαίος Επίτροπος Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων, θα είναι επίσης παρόντες.

Μετά την ορκωμοσία του, ο Ερντογάν θα επισκεφθεί την Τρίτη το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου και την Τετάρτη και την Πέμπτη τις Βρυξέλλες για τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ.

Τι λέει η Deutsche Welle

Ο επανεκλεγείς πρόεδρος αποκτά μεγαλύτερες εξουσίες από όλους τους προκατόχους του στη σύγχρονη Τουρκία, όπως σημειώνει η Deutsche Welle.

Μόλις 13 χρόνια έχουν περάσει από τότε που το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν δρομολογούσε τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε με τη στήριξη της κοινής γνώμης.

Την εποχή εκείνη φαινόταν ότι εδραιώνονται στην Τουρκία η δημοκρατία, η ελευθερία της γνώμης και η κοινωνική συμφιλίωση.

Κι όμως σήμερα, συνεχίζει η Deutsche Welle, η Τουρκία παραχωρεί υπερεξουσίες σε έναν πρόεδρο, ο οποίος τα τελευταία χρόνια φαίνεται να ακολουθεί μία πολιτική ατζέντα όλο και πιο ισλαμιστική, εθνικιστική, αυταρχική.

Από τη στιγμή που δεν θα είναι υπόλογος απέναντι στο Κοινοβούλιο, ο Ερντογάν θα έχει πλέον τον απόλυτο έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας.

Θα ελέγχει όμως και τη δικαστική εξουσία, καθώς αποκτά το δικαίωμα να ορίζει ο ίδιος τους ανώτατους δικαστές.

Ο ίδιος απορρίπτει την κριτική και υποστηρίζει ότι προεδρική δημοκρατία έχουν και άλλες χώρες, όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ.

Όπως επισημαίνει ο Ερσίν Καλασίογλου, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο Σαμπάντσι της Κωνσταντινούπολης «δεν έχει γίνει συζήτηση μαζί μας για το νέο πολιτειακό σύστημα, παρά μόνο σε πολύ γενικές γραμμές, οπότε λεπτομέρειες δεν γνωρίζουν ούτε η κοινή γνώμη, ούτε η επιστημονική κοινότητα.

»Ασφαλώς υπάρχουν διαφορές με άλλες χώρες, για παράδειγμα στις ΗΠΑ ο πρόεδρος δεν μπορεί να διαλύσει το Κογκρέσσο και να προκηρύξει εκλογές, ενώ στη Γαλλία τα μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου ορίζονται από το Κοινοβούλιο».

Αμέτοχη η «κοινωνία των πολιτών»

Ο Ερσίν Καλασίογλου επισημαίνει τα στοιχεία αυταρχισμού στο νέο πολιτειακό σύστημα της Τουρκίας.

«Τόσο στο αμερικανικό, όσο και στο γαλλικό σύστημα πρωταρχικό ρόλο διαδραματίζει η κοινωνία των πολιτών. Κάτι τέτοιο σε μας δεν υπάρχει.

»Μία άλλη εξέλιξη είναι ότι εφεξής ο Ερντογάν θα ελέγχει τη νομοθετική εξουσία κυβερνώντας με προεδρικά διατάγματα, κάτι που μέχρι σήμερα δεν μπορούσε, παρά μόνο επικαλούμενος την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ακόμη ισχύει στην Τουρκία».

Παρόμοια άποψη εκφράζει ο πολιτικός επιστήμων Ντογκού Εργκίλ, επισημαίνοντας ότι «ουσιαστικά καταργούνται η διάκριση των εξουσιών και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, στοιχεία ιδιαίτερα σημαντικά σε μία δημοκρατία».

Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι αν το πολιτικό θερμόμετρο στην Τουρκία ανεβαίνει ακόμη περισσότερο λόγω της συμμαχίας του Ερντογάν με το εθνικιστικό κόμμα MHP του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, το οποίο του εξασφαλίζει κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Πολλοί φοβούνται ότι η σκληρή στάση του MHP σε μία σειρά ζητημάτων θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο εθνικιστικές αντιλήψεις, δυσχεραίνοντας τόσο την επίλυση του κουρδικού ζητήματος, όσο και την προσέγγιση με την ΕΕ. Ήδη από το 1999 η Άγκυρα είχε υποβάλει αίτηση ένταξης.

Οι σχετικές διαπραγματεύσεις άρχισαν στις 3 Οκτωβρίου 2005, αλλά μέχρι σήμερα δεν σημειώνουν θεαματική πρόοδο και ουσιαστικά έχουν παγώσει εδώ και δύο χρόνια, μετά την επιβολή «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» στην Τουρκία.

Μιλώντας στην Deutsche Welle η Κάτι Πίρι, εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τουρκία, ζητεί μάλιστα την επίσημη αναστολή των διαπραγματεύσεων.

Ένταση με τις ΗΠΑ

Παράλληλα, κρίσιμη περίοδο διέρχονται και οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ. Και αυτό για πολλούς λόγους: Ο Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο ο Ερντογάν θεωρεί υποκινητή της απόπειρας πραξικοπήματος το 2016, εξακολουθεί να ζει στις ΗΠΑ.

Οι Αμερικανοί συνεχίζουν να συνεργάζονται με την κουρδική οργάνωση Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) στη Συρία, παρά τις τουρκικές ενστάσεις. Και επιπλέον η Άγκυρα θέλει να αγοράσει ρωσικούς πυραύλους S-400, παρά τις αντιρρήσεις του ΝΑΤΟ.

«Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, οι ΗΠΑ είναι λιγότερο δημοφιλείς από το Ιράν στην Τουρκία», σημειώνει ο πολιτικός επιστήμων Ντογκού Εργκίλ.

«Στην τουρκική κοινωνία εξαπλώνεται μία νοοτροπία εχθρική απέναντι στις ΗΠΑ και την Ε.Ε, ανεξάρτητα από την πολιτική Ερντογάν», συμπληρώνει.