«Όσοι κυβέρνησαν την Ουκρανία ήταν κλεπτοκράτες»

Μπορεί στην Ελλάδα να ασχολούμαστε αυτόν τον καιρό κυρίως με υποψήφιους δημάρχους, περιφερειάρχες και ευρωβουλευτές, στην Ουκρανία ωστόσο εξακολουθεί να μαίνεται ο ακήρυχτος εμφύλιος πόλεμος ο οποίος απειλεί να τορπιλίσει και τις προεδρικές εκλογές τής προσεχούς Κυριακής 25 Μαΐου. Όταν, μάλιστα, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, δηλώνει πως ο νέος Ουκρανός πρόεδρος δεν θα διαθέτει πλήρη νομιμοποίηση, όλοι καταλαβαίνουμε ότι απέχουμε ακόμα «έτη φωτός» από την εξεύρεση βιώσιμης λύσης τής κρίσης.

Του Γιάννη Συμεωνίδη

Η «Α» συνομίλησε με την Έλενα Ντερεβιάνκο, αντιπρόεδρο του ουκρανικού Συνδέσμου Εταιρειών Δημοσίων Σχέσεων και υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομίας και Εμπορίου τής χώρας της. Η ίδια είχε κερδίσει τον Μάρτιο του 2013 το βραβείο τής καλύτερης γυναίκας επιχειρηματία στον τομέα τής διαφήμισης και της επικοινωνίας, ενώ έχει υποστηρίξει πολλές επιτυχημένες προεκλογικές καμπάνιες.

«Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά»

«Ακόμα κι ο πιο τολμηρός αναλυτής δεν θα τολμούσε να προβλέψει σήμερα πώς θα καταλήξει η κρίση. Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, από τη διεξαγωγή μίας ειρηνικής εκλογικής αναμέτρησης και την περαιτέρω σταθεροποίηση έως το ξέσπασμα εμφύλιου πόλεμου. Οι τοπικές ελίτ έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για τη βαθύτερη κρίση σε όλη την ιστορία τού ανεξάρτητου ουκρανικού κράτους. Χωρίς καμία εξαίρεση, όλα οι κυβερνήσεις που πέρασαν από το 1991 ήταν κλεπτοκρατικές, με αποτέλεσμα να οδηγήσουν στη φτωχοποίηση του πληθυσμού και να φέρουν τη χώρα στα πρόθυρα της οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής», υπογραμμίζει με θυμό η κα Ντερεβιάνκο.

Όσον αφορά τον εξωτερικό παράγοντα, είτε αυτός λέγεται Ρωσία είτε Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ, η Ουκρανή αναλύτρια τονίζει πως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι εκείνοι που υποδαυλίζουν τα πάθη στην πατρίδα της έχουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης για την κλιμάκωση της κρίσης.

Η κα Ντερεβιάνκο, πάντως, επισημαίνει με παράπονο πως μια φορά κι έναν καιρό η Ουκρανία ήταν ικανή να επιλύει μόνη της τα προβλήματά της: «Τώρα, όμως, είναι απολύτως απαραίτητη η συμμετοχή τής διεθνούς κοινότητας, στον ρόλο ωστόσο του ειρηνοποιού και του διαμεσολαβητή και όχι του υποκινητή τής βίας».

“Όλα άλλαξαν με την «πορτοκαλί επανάσταση”

Η δυτική Ουκρανία ανήκε ιστορικώς στην Αυστροουγγαρία και το υπόλοιπο κομμάτι της στη Ρωσία. Το πρώτο βασίλειο άλλωστε των Ρώσων, τον 10ο αιώνα μ.Χ., είχε ως έδρα του το Κίεβο. Ωστόσο, οι φιλοδυτικοί κατάφερναν να συνυπάρχουν αρμονικά με τους ρωσόφωνους κάτω από την ομπρέλα τόσο της Σοβιετικής Ένωσης όσο και του ανεξάρτητου ουκρανικού κράτους. Από το 1991 και μετά, άλλωστε, δόθηκε έμφαση στην ανάπτυξη της ουκρανικής εθνικής ταυτότητας.

Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν με την «πορτοκαλί» φιλοδυτική επανάσταση των τελών τού 2004 με αρχές τού 2005. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν ο «επαναστατικός» πρόεδρος Βίκτορ Γιουσένκο ανακοίνωσε την πρόθεσή του να εντάξει τη χώρα στο ΝΑΤΟ, το Ντονιέτσκ είχε απειλήσει με δημοψήφισμα για απόσχιση. Το ίδιο συνέβη και όταν τα νατοϊκά πλοία επεχείρησαν να ελλιμενιστούν στη Σεβαστούπολη, χωρίς όμως επιτυχία αφού οι κάτοικοι τα υποδέχθηκαν κυριολεκτικώς με τις ντομάτες.

Σε όποια εκλογική αναμέτρηση ακολούθησε, εξάλλου, την τελευταία δεκαετία το νοτιοανατολικό κομμάτι εξέλεγε το φιλορωσικό Κόμμα των Περιφερειών τού ανατραπέντος πρωθυπουργού Βίκτορ Γιανουκόβιτς με σταλινικά ποσοστά. Το αντίθετο συνέβαινε στη δυτική πόλη τού Λβιβ και στη γύρω περιοχή.

Ο Βασίλης Γραμματίκας, επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Τμήμα Παρευξείνιων Χωρών τού Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, δεν έχει μόνο ακαδημαϊκή γνώση τής Ουκρανίας αλλά την ξέρει και στο πεδίο, αφού έχει διατελέσει εκλογικός παρατηρητής τού Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) στις εκλογές που είχαν διεξαχθεί το 2007 στη χώρα. Όπως διηγείται στην «Α», είχε βρεθεί σε μία περιοχή στο γεωγραφικό όριο μεταξύ φιλοδυτικών και φιλορώσων, στο Ντνιπροπετρόφσκ (Dnipropetrovsk), καθώς και σε μια πόλη περίπου 700.000 κατοίκων, το Κρίβιι Ρι (Kryvyy Rih), όπου μιλούν ένα δικό τους ιδίωμα, κάτι ανάμεσα σε ουκρανικά και ρωσικά.

«Αυτό δεν εμφανίζεται ως επίσημη γλώσσα, αλλά αποδεικνύει ότι οι Ουκρανοί θέλουν να σπάσουν τα στεγανά που τους χωρίζουν. Μέχρι την ανατροπή Γιανουκόβιτς, μόνο ένα 15% αυτοπροσδιοριζόταν ως Ρώσοι κι ένα 24% ως ρωσόφωνοι Ουκρανοί. Από τότε, ωστόσο, όλοι έχουν γίνει ένα μπλοκ που διεκδικεί περίπου τα ίδια πράγματα. Αυτό έγινε, άλλωστε, αντιληπτό στο δημοψήφισμα για την ένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία. Στη χερσόνησο ο ρωσικός πληθυσμός δεν ξεπερνά το 58%, αλλά “ναι” ψήφισε πάνω από το 90%.

Υπάρχει διχασμός που υποθέτω, πάντως, πως θα αμβλυνθεί όταν όλοι όσοι επιδιώκουν την ένταξη της Ουκρανίας στην Ε.Ε. αντιληφθούν πως θα τους δώσει ψίχουλα και θα αναγκαστούν να απευθυνθούν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αρκεί, βεβαίως, η Ουκρανία να έχει μείνει ενιαίο κράτος μέχρι τότε, κάτι για το οποίο πολύ αμφιβάλλω. Στην καλύτερη περίπτωση βλέπω τη δημιουργία ομοσπονδίας με δύο κρατίδια, τα οποία θα χωρίζονται στο περίπου από τον ποταμό Δνείπερο, όπως θέλουν οι Ρώσοι», εκτιμά ο κ. Γραμματίκας.