Παιχνίδι της Μόσχας (με ρούβλια στους Τατάρους)

Την  Κυριακή αναμένεται να παιχθεί άλλο ένα επεισόδιο στο σίριαλ «το δράμα της Ουκρανίας», καθώς οι κάτοικοι της Κριμαίας θα αποφασίσουν εάν θέλει η περιοχή τους να ενωθούν με τη Ρωσία, ή απλά να έχουν περισσότερη αυτονομία. Βέβαια όπως έχει στηθεί το δημοψήφισμα οι κάτοικοι της χερσονήσου θα κληθούν να διαλέξουν μεταξύ δύο επιλογών στις κάλπες: είτε να γίνει η επανένωση με τη Ρωσία, είτε να συμφωνούν με την αποκατάσταση του Συντάγματος του 1992 και του καθεστώτος της Κριμαίας ως μέλους της Ουκρανίας.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Εκ πρώτης όψεως, η δεύτερη επιλογή φαίνεται να προσφέρει την προοπτική παραμονής της κριμαϊκής χερσονήσου στην Ουκρανία. Όμως, το Σύνταγμα του 1992 –που υιοθετήθηκε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και εν συνεχεία καταργήθηκε γρήγορα από το νέο μετασοβιετικό ουκρανικό κράτος– απέχει μακράν από αυτό. Προβλέπει να δοθούν στην Κριμαία όλες οι ιδιότητες μίας ανεξάρτητης οντότητας εντός της Ουκρανίας -αλλά με το δικαίωμα να καθορίσει τη δική της πορεία και να επιλέξει με ποιον θέλει να διατηρήσει σχέσεις, της Ρωσίας συμπεριλαμβανομένης.

Με τη φιλορωσική τοπική Βουλή να έχει διακηρύξει ήδη ότι επιθυμεί την προσάρτηση στη Ρωσία, η δεύτερη επιλογή προσφέρει απλώς μία ελαφρά μακρύτερη διαδρομή για την επιστροφή της χερσονήσου πίσω στον ρωσικό έλεγχο, επισημαίνουν οι αναλυτές.

Στο ψηφοδέλτιο δεν υπάρχει η επιλογή της διατήρησης του σημερινού καθεστώτος της Κριμαίας, βάσει του οποίου η χερσόνησος διαθέτει αυτονομία αλλά παραμένει τμήμα της Ουκρανίας. Τα ψηφοδέλτια θα θεωρούνται άκυρα εάν ο ψηφοφόρος συμπληρώσει και τις δύο επιλογές ή καμία.

Φυσικά η δύση δεν αναγνωρίζει το δημοψήφισμα, αλλά όπως φαίνεται αυτό ουδόλως απασχολεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τη Ρωσία. Ήδη μέσω του προσωρινού προέδρου της Κριμαίας, του Αξιόνοφ, οι Ρώσοι έχουν ήδη εξασφαλίσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, καθώς οι Ουκρανία τούς «πάγωσε», ενώ η Κριμαία από τη Δευτέρα θα έχει ως επίσημο νόμισμα το ρούβλι.

Παράλληλα, οι αρχές της Κριμαίας θα θέσουν σύντομα υπό τον έλεγχό τους τις ουκρανικές κρατικές εταιρείες που βρίσκονται στο έδαφος της χερσονήσου, όπως ανακοίνωσε ο αντιπρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης, Ρουστάμ Τεμιργκάλεφ. Μεταξύ των εταιρειών του δημοσίου που θα τεθούν υπό τον έλεγχο των τοπικών αρχών είναι η εταιρεία παραγωγής ενέργειας Chornomornaftohaz, οι κρατικοί σιδηρόδρομοι καθώς και διάφορα θέρετρα που ανήκουν σε ουκρανικά υπουργεία.

Προστασία στους Τατάρους

Στο μεταξύ, το Ρωσικό Κοινοβούλιο δεσμεύτηκε να εγγυηθεί τα δικαιώματα των Τατάρων της Κριμαίας σε περίπτωση που η χερσόνησος ενωθεί με τη χώρα στο επερχόμενο δημοψήφισμα. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Δούμας, Σεργκέι Ναρίσκιν, υπενθύμισε ότι το Κοινοβούλιο της Κριμαίας αναγνώρισε την ταταρική γλώσσα ως «επίσημη γλώσσα, ισότιμη με τη ρωσική και την ουκρανική».

Ήδη ο Μουσταφά Τζεμίλεφ, ο οποίος εκπροσωπεί την ταταρική κοινότητα της Κριμαίας βρίσκεται στη Μόσχα για συνομιλίες σχετικά με την τύχη της μουσουλμανικής μειονότητας της χερσονήσου σε περίπτωση ένταξής της στη Ρωσική Ομοσπονδία, ανακοίνωσε από την πλευρά του το Μέτζλις των Τατάρων, το αιρετό όργανο που εκπροσωπεί την κοινότητα αυτή. Οι Τάταροι αποτελούν το 12-15% του πληθυσμού της Κριμαίας και δεν βλέπουν με καλό μάτι την ένωση της περιοχής με τη Ρωσία.

Οι κυρώσεις

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, η ουκρανική κυβέρνηση δείχνει αδύναμη, ενώ η αβεβαιότητα κυριαρχεί και η απειλή πολέμου πλανάται πάνω από την Κριμαία. Οι Ρώσοι ήδη έχουν λάβει τα μέτρα τους και αναμένουν. Την ίδια ώρα η Κομισιόν, σε μία προσπάθεια να «χτυπήσει» τον Βλ. Πούτιν και τη Μόσχα, παγώνει τη διαδικασία για έγκριση δύο μεγάλων ενεργειακών σχεδίων τής Gazprom, τον αγωγό South Stream αλλά και τον αγωγό OPAL, που παράλληλα με τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας θα καταλήγει στα γερμανοτσεχικά σύνορα.

Η Ευρώπη με αυτόν τον τρόπο δείχνει ξεκάθαρα πως η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία είναι πλέον επιτακτική ανάγκη, αφού το όπλο του ρωσικού φυσικού αερίου απειλεί να ανατρέψει τις γεωστρατηγικές ισορροπίες της μεταψυχροπολεμικής εποχής.

Ο Βλ. Πούτιν, φυσικά, δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια σε αυτή την εξέλιξη και η Gazprom ανακοίνωσε ότι περιμένει μέχρι το τέλος του μήνα να υπογραφεί κανονικά η συμφωνία για τον South Stream. Υπενθυμίζεται πως η Ρωσία έχει ξεκινήσει ήδη την κατασκευή του αγωγού που θα παρακάμπτει την Ουκρανία και θα καλύπτει από το 2018 μέσω της Μαύρης Θάλασσας το 15% των ετήσιων αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο. Ο αγωγός αυτός αποτελεί το δεύτερο σκέλος, μετά τον Nord Stream στη Βαλτική Θάλασσα, του σχεδίου για παράκαμψη της Ουκρανίας, ώστε η Μόσχα να έχει απρόσκοπτη πρόσβαση στις αγορές της Ευρώπης.

Η εξαγωγή φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, η εκμετάλλευση του σχιστολιθικού αερίου που υπάρχει στο υπέδαφος της Ευρώπης και το φυσικό αέριο από νέες πηγές, όπως η Ανατολική Μεσόγειος, είναι οι εναλλακτικές επιλογές που έχουν, όμως είναι γνωστό πως απαιτούν χρόνο, τον οποίο όπως δείχνει και η εμπειρία της Κριμαίας η Ρωσία είναι αποφασισμένη να εκμεταλλευθεί, επιβάλλοντας με «όπλο» το φυσικό αέριο τετελεσμένα επί του εδάφους.

Ταυτόχρονα η Ρωσία διεμήνυσε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ότι θεωρεί πως η οικονομική βοήθεια την οποία η Ουάσινγκτον σχεδιάζει να παράσχει σε αυτήν που η Μόσχα θεωρεί παράνομη κυβέρνηση, στην Ουκρανία, θα έχει «συνέπειες».

Ασκήσεις…

Την ίδια ώρα που παίζεται το παιχνίδι των εντυπώσεων, κοντά στη Χερσόνησο της Κριμαίας είναι σε εξέλιξη οι κοινές ασκήσεις των ναυτικών δυνάμεων των ΗΠΑ, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Ειδικότερα, το αμερικανικό αντιτορπιλικό USS Truxtun και μέρος του αμερικανικού Έκτου Στόλου που έχει τη βάση του στην Ιταλία μετέχει στις ασκήσεις με τη βουλγαρική φρεγάτα Drazki και τρία ρουμανικά πολεμικά πλοία. Ωστόσο, οι ΗΠΑ τονίζουν ότι οι ναυτικές ασκήσεις είχαν προγραμματιστεί πριν ξεσπάσει η κρίση στην Ουκρανία και πως το αντιτορπιλικό θα λάβει μέρος σε γυμνάσια με βουλγαρικές και ρουμανικές ναυτικές δυνάμεις, τα οποία είχαν προγραμματιστεί εδώ και πολύ καιρό.

Στο ψυχροπολεμικό παιχνίδι και η Λευκορωσία

Ο ψυχρός πόλεμος είναι στην κυριολεξία στο απόγειό του και στο παιχνίδι εισήλθε και η Λευκορωσία, η οποία ζήτησε από τη Ρωσία να αναπτύξει 12 με 15 αεροπλάνα για να ενισχύσουν την εναέρια εποπτεία πάνω από το έδαφός της σε απάντηση στην αυξημένη δραστηριότητα του ΝΑΤΟ κοντά στα σύνορά της εξαιτίας της κρίσης στην Ουκρανία.

Οι ΗΠΑ και η Πολωνία, που συνορεύει με τη Λευκορωσία, ξεκίνησαν την Τρίτη στρατιωτικά γυμνάσια στα οποία αναμένεται να συμμετάσχουν τουλάχιστον 12 αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη F-16. Εξάλλου το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε την αποστολή αεροσκαφών AWACS τα οποία θα πραγματοποιούν αποστολές αναγνώρισης πάνω από την Πολωνία και τη Ρουμανία στο πλαίσιο της «εποπτείας» της κρίσης στην Ουκρανία.

«Αντιδράσαμε ήρεμα μέχρι που ξεκίνησαν μεγάλης έκτασης γυμνάσια στην Πολωνία», σημείωσε ο πρόεδρος της Λευκορωσίας και εκ των πιο στενών συνεργατών του Πούτιν, ο Αλεξάντερ Λουκασένκο. «Υπάρχει μια ξεκάθαρη κλιμάκωση της κατάστασης κοντά στα σύνορά μας», πρόσθεσε.