Οι τρύπες που άνοιξαν μετά τη «μαχαιριά» του ΣτΕ

Στη χειρότερη περίοδο ήρθε η απόφαση του ΣτΕ, που δικαίωσε τους ένστολους, δημιουργώντας μεγαλύτερους πονοκέφαλους στην κυβέρνηση και στο υπουργείο Οικονομικών, καθώς μεγαλώνει το δημοσιονομικό κενό και δυσκολεύει τη διαπραγμάτευση με την τρόικα.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ήδη στο οικονομικό επιτελείο κάνουν λόγο για μία «βόμβα 100 εκατομμυρίων ευρώ» και, όπως παραδέχονται, τα περιθώρια μη εφαρμογής της συγκεκριμένης απόφασης είναι ανύπαρκτα. Διότι δεν μπορεί για όλες τις υποθέσεις το κυβερνητικό μότο να είναι «η ανεξάρτητη Δικαιοσύνη πράττει το καθήκον της» και τώρα που πρέπει να πληρώσει το κράτος η κυβέρνηση να τυρβάζει περί άλλων. Γι’ αυτό, τόσο ο κυβερνητικό εκπρόσωπος, Σίμος Κεδίκογλου, όσο και άλλα κυβερνητικά στελέχη επί της ουσίας άδειασαν τον Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος προέτρεξε να πει ότι «όσες δικαστικές αποφάσεις και να βγουν, λεφτά δεν θα γεννήσουμε».

Ο πρωθυπουργός έχει αναφέρει μεταξύ των πρώτων που θα… αποκατασταθούν τους ένστολους και τους χαμηλοσυνταξιούχους, και αν πράγματι η απόφαση του ΣτΕ κρίνει αντισυνταγματικές τις περικοπές, ίσως ανοίξει ο δρόμος για ανάλωση σημαντικού μέρους του πρωτογενούς πλεονάσματος σε συμβιβασμό με τις επιταγές του ανώτατου δικαστηρίου. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, από την άλλη πλευρά, διευρύνει το πεδίο των προβλημάτων με την τρόικα, όπου αρκετά μέτωπα παραμένουν ανοιχτά.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν έχει ακόμα επέλθει συμφωνία για τον τρόπο κάλυψης του επιπλέον δημοσιονομικού κενού που προκαλούν οι αποφάσεις για παράταση του μειωμένου ΦΠΑ στην εστίαση και το τελικό λίφτινγκ στον φόρο ακινήτων. Το σκηνικό των ανοιχτών λογαριασμών με την τρόικα έρχεται να συμπληρωθεί με το δημοσιονομικό κενό του 2015, το οποίο οι δανειστές ανεβάζουν στα 2-3 δισ. ευρώ και το οικονομικό επιτελείο επιμένει πως δεν ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο. Αυτό το κενό μάλιστα το ΥΠ.ΟΙΚ. σχεδιάζει να το καλύψει με μαζικές συγχωνεύσεις και λουκέτα σε φορείς του Δημοσίου το 2015, σχέδιο το οποίο αν γίνει αποδεκτό από την τρόικα αναμένεται πως θα πυροδοτήσει και κύμα έντονων πολιτικών αντιδράσεων.

Οι υπόλοιποι

Και όπως λένε πηγές του υπουργείου Οικονομικών, το πρόβλημα του κενού των 100 εκατομμυρίων που πρέπει να επιστραφούν αναδρομικά στους ένστολους είναι το λιγότερο. Διότι είναι πλέον έκδηλη η ανησυχία, καθώς το επόμενο διάστημα θα εκδικαστούν οι προσφυγές των πανεπιστημιακών και των γιατρών του ΕΣΥ.

Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε ότι στις 30 Δεκεμβρίου του 2013 το Μισθοδικείο έκρινε ως αντισυνταγματικές τις περικοπές των αμοιβών των δικαστών, τότε όλα είναι πιθανά, όπως έλεγαν συνεργάτες του Γ. Στουρνάρα. Μάλιστα θυμούνται ότι ανάλογο ζήτημα έχει τεθεί και στην Πορτογαλία, όπου το ανώτατο δικαστήριο της χώρα της Ιβηρικής έχει ακυρώσει αρκετούς νόμους που επέβαλε η τρόικα.

Αν και, σύμφωνα με τους επαΐοντες, το σκεπτικό του ΣτΕ για τους ένστολους θα είναι πολύ διαφορετικό από την επιχειρηματολογία βάσει της οποίας το Μισθοδικείο έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές των δικαστικών, μπορεί να θεωρείται δεδομένο ότι όλες οι προσφυγές κατά τού ν. 4093 θα δικαιωθούν. Οι δικαστές σκέφτηκαν πολιτικά, κατάλαβαν ότι δεν ήταν δυνατόν να κρίνουν ότι μόνον οι δικές τους περικοπές ήταν αντισυνταγματικές και όλων των άλλων καλά καμωμένες. Αυτό σημαίνει ότι στον προϋπολογισμό του 2013 θα ανοίξει μια τρύπα άλλων 127 δισ. (τόση ήταν η εξοικονόμηση από τις μειώσεις στα ειδικά μισθολόγια των μη ένστολων). Και αν σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά είχαν και μια μειωτική επίπτωση της τάξης των 100 εκατ. ευρώ και στις συντάξεις, καταλαβαίνει κανείς ότι η κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά σε έναν λογαριασμό της τάξης των 400 έως 500 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων και των περικοπών του έτους 2012).

Εάν, λοιπόν, ο λογαριασμός ανέλθει στα 500 εκατ. ευρώ, τότε τα 2/3 του πρωτογενούς πλεονάσματος εξαφανίζονται. Οπότε το πρόβλημα για τον Αντώνη Σαμαρά μεγεθύνεται, καθώς θα πρέπει να εξοικονομήσει από αλλού κονδύλια για την υλοποίηση των υποσχέσεων για αυξήσεις σε χαμηλοσυνταξιούχους. Εκτός κι εάν ανακαλυφθούν ισοδύναμα, κάτι που είναι ακόμη πιο δύσκολο σκεπτόμενοι και το ότι οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ είναι στα κεραμίδια και δεν θα δεχθούν άλλα μέτρα. Το μόνο που ενδεχομένως να παρηγορεί την κυβέρνηση είναι ότι οι δικαστές δεν βιάζονται να καθαρογράψουν τις αποφάσεις τους. Αυτό ενδεχομένως να μεταθέσει την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα έως την άνοιξη.

Ποιες περικοπές είναι νομικά αμφισβητήσιμες

Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν φτιάξει λίστα με τις περιπτώσεις που αμφισβητούνται νομικά και που θα απασχολήσουν τους δικαστές το επόμενο διάστημα και που κάνουν την κυβέρνηση να τρέμει. Μάλιστα, η λίστα του ΥΠ.ΟΙΚ. έχει σταλεί στο Ευρωκοινοβούλιο. Αυτές είναι:

1] Οι περικοπές στις αποδοχές του δημοσίου τομέα, περικοπές στα επιδόματα δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, έκτακτες εισφορές στα εισοδήματα φυσικών και νομικών προσώπων και αύξηση φορολογικών συντελεστών, και εμμέσως στις συντάξεις του δημόσιου τομέα, προσβλήθηκαν ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, και εκδόθηκαν οι υπ’ αριθμ. 668/2012 και 2689/2013 αποφάσεις, της Ολομέλειας του ΣτΕ και του ΙΙ Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου αντίστοιχα, με τις οποίες απορρίφθηκαν οι λόγοι προσβολής. Ομοίως, απορρίφθηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου οι σχετικές προσφυγές υπ’ αριθμ. 57665/2012 και 57657/2012 (Κουφάκη & ΑΔΕΔΥ κατά Ελλάδας).

2] Οι διατάξεις του ν.4024/2012, με τις οποίες θεσπιζόταν (εφάπαξ) σύστημα προσυνταξιοδοτικής διαθεσιμότητας των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα, κρίθηκαν αντίθετες προς το Σύνταγμα με την απόφαση 3354/2013 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Όσοι εργαζόμενοι προσέφυγαν στη δικαιοσύνη δικαιώθηκαν και επέστρεψαν στον δημόσιο τομέα.

3] Οι διατάξεις του ν. 4024/2012 και του ν. 4093/2012, με τις οποίες επέρχονται μειώσεις στα γενικά και ειδικά μισθολόγια των δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών, και εμμέσως στις συντάξεις των συνταξιούχων δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών, προσβλήθηκαν ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, και αναμένεται απόφαση από το Συμβούλιο Επικρατείας και συζήτηση από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το νέο μειωμένο μισθολόγιο των δικαστικών λειτουργών, το οποίο προβλεπόταν στο μνημόνιο, κρίθηκε ότι αντιβαίνει στις διατάξεις του ελληνικού Συντάγματος που αφορούν την ανεξαρτησία της δικαστικής λειτουργίας και τον καθορισμό αποδοχών αναλόγων προς το λειτούργημα, με αμετάκλητη απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου.

4] Οι διατάξεις του ν. 4050/2012 για την εισαγωγή στα Ελληνικά ομόλογα κανόνων συλλογικής δράσης (CAC’s) για την υλοποίηση του προγράμματος συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην απομείωση του δημόσιου χρέους (PSI), προσβλήθηκαν ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας και αναμένεται απόφαση.

5] Αποφάσεις της Διυπουργικής Επιτροπής για την αποκρατικοποίηση δημοσίων επιχειρήσεων έχουν προσβληθεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και αναμένεται απόφαση.

6] Διατάξεις του ν. 4046/2012 και πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου, με τις οποίες μειώθηκαν οι κατώτατοι μισθοί και τα ημερομίσθια στον ιδιωτικό τομέα και ρυθμίστηκαν θέματα ισχύος συλλογικών συμβάσεων εργασίας και διαιτησίας, έχουν προσβληθεί ενώπιον του ΣτΕ και αναμένεται απόφα