«Η συμβολή της Πληροφορικής στην Υγεία»

Κι ενώ θα μπορούσες να πεις βλέποντάς το, «χμμ… βαρύ για μένα», με το πρώτο ξεφύλλισμα δεν μιλάς για σπίθες πια, αλλά για φλόγες που ψάχνουν να κατακάψουν κάθε κενό γνώσης. Και αυτό μόνο ένας άνθρωπος ερωτευμένος με την επιστήμη του θα μπορούσε να το καταφέρει. Και πράγματι, ο Δημήτρης Καπόπουλος, για να γράψει το βιβλίο του με τον τίτλο «Η συμβολή της Πληροφορικής στην Υγεία» (εκδόσεις «Δίαυλος»), χρειάστηκε «Δαιδάλου πτερά» –που τα διαθέτει– για να καταφέρει να μας χαρίσει τελικά ένα «Δαιδάλου ποίημα», εύμορφο, υπέροχο και απλό τελικά για τους λάτρεις της γνώσης!

 Συνέντευξη στην Καίτη Νικολοπούλου

 

Κύριε Καπόπουλε, ποιο το ερέθισμα για αυτήν τη σπουδαία ομολογουμένως έκδοση;

«Βασικό ερέθισμα υπήρξε η επί μακρόν συμμετοχή μου σε ομάδα ανάπτυξης ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος νοσοκομείων. Η ενασχόληση με όλο τον “κύκλο ζωής” του μου επέτρεψε μια σφαιρική και εκ των έσω θεώρηση. Πέραν τούτου, η διδασκαλία σχετικών μαθημάτων και η ανατροφοδότηση από φοιτητές και εκπαιδευόμενους».

Με το βιβλίο σας αυτό, απευθύνεστε σε εξειδικευμένο κοινό;

«Ο βασικότερος στόχος του βιβλίου ήταν να μπορεί να γίνει κατανοητό, στο μεγαλύτερο μέρος του, από μη ειδικούς. Σε αρκετά δε σημεία σχολιάζει επιχειρηματολογικά καλές και κακές πρακτικές του χώρου. Το βιβλίο δεν απευθύνεται μόνο σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές σχολών πληροφορικής, ιατρικής και παραϊατρικών επαγγελμάτων, αλλά και σε όσους ασχολούνται ή επιθυμούν να ασχοληθούν ή απλά να ενημερωθούν για τη Συμβολή της Πληροφορικής στην Υγεία».

Γιατί επιλέξατε το κηρύκειο του Ερμή στο εξώφυλλο;

«Ο Ερμής ήταν ο αγγελιαφόρος των Θεών και ο συμβολισμός συνδέεται με την είδηση και τη διάδοση των πληροφοριών. Το ένα φίδι υποδηλώνει την Υγεία και το άλλο την Πληροφορική. Ο εναγκαλισμός τους, πλαισιωμένος από τους ψηφιακούς αριθμούς “0” και “1”, που βρίσκονται στον κορμό του κηρυκείου, αναγγέλλει τον διεπιστημονικό κλάδο “Πληροφορική Υγείας”. Το κόκκινο χρώμα και τα φτερά εκφράζουν το “θερμό” και την “ταχύτητα” των εξελίξεων στον κλάδο”».

Η Πληροφορική έχει αλλάξει τον τρόπο σκέψης μας αλλά και τη ζωή μας. Θεωρείτε πως αυτό είναι θετικό, ή εμπεριέχει και αρνητικά σημεία;

«Η ψηφιακή επανάσταση επιφέρει ραγδαίες και μεγαλύτερου εύρους αλλαγές, συγκριτικά  με την αγροτική και τη βιομηχανική επανάσταση. Εξελίξεις όπως το “Διαδίκτυο των Πραγμάτων” –έννοια που περιγράφει ένα μέλλον όπου άνθρωποι, ζώα και αντικείμενα θα είναι συνδεδεμένα στο Διαδίκτυο, θα προσδιορίζουν τον εαυτό τους και θα ανταλλάσσουν δεδομένα– είναι μεταξύ όσων θα μας επηρεάσουν σύντομα. Όμως, πέρα από τα θετικά των νέων τεχνολογιών υπάρχουν σκοτεινά σημεία και διπλές όψεις του ιδίου νομίσματος. Για παράδειγμα, το Διαδίκτυο είναι πηγή γνώσης αλλά και μέσο παραπληροφόρησης, bullying, ηλεκτρονικού εγκλήματος και εξάρτησης. Ο κίνδυνος παραβίασης της ιδιωτικής  ζωής και του αποκλεισμού των “ψηφιακά αναλφάβητων” είναι υπαρκτός». 

Διαβάζοντας το βιβλίο σας, ήρθαν στον νου μου εικόνες από τη χαμένη Λεμουρία. Ο μύθος της άπιαστης για μας τεχνολογίας της –είτε τον πιστεύουμε είτε όχι– μας οδηγεί σε έναν «τέλειο» κόσμο. Πιστεύετε ότι η τεχνολογία οδηγεί πράγματι στην τελειότητα;

«Ας παρομοιάσουμε την τεχνολογία με ένα υπερηχητικό τρένο που μπορεί να μας μεταφέρει γρήγορα, άνετα με ασφάλεια και μικρότερο κόστος. Όμως, ένας εκτροχιασμός από κακό χειρισμό ή η επιλογή λανθασμένου προορισμού μπορεί να είναι ολέθρια».

Πληροφορική και Υγεία. Πόσο συνδέονται αυτοί οι δύο όροι, προκειμένου να βοηθηθεί ο άνθρωπος, και μάλιστα ο ταξικά αδύναμος;

«Η αξία της χρήσης της πληροφορικής στην υγεία έγινε γρήγορα κατανοητή. Τα πληροφορικά συστήματα στο χώρο της υγείας βοηθούν στην επιτυχή και ασφαλή διαχείριση τεράστιου όγκου πληροφοριών και αυτό μεταφράζεται σε σαφή καλυτέρευση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Βελτιώνεται η παραγωγικότητα, αυξάνεται η ποιότητα και η εγκυρότητα, προάγεται η έρευνα και εξοικονομούνται  πόροι  με αποτέλεσμα να μειώνεται το κόστος των θεραπειών. Η ηλεκτρονική υγεία, που περιλαμβάνει οτιδήποτε συμμετέχει στην ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων υγείας, επεκτείνεται δυναμικά και βοηθά με χαμηλό κόστος  στη διάγνωση, στη θεραπεία, στην πρόληψη και γενικά στη διαχείριση της υγείας και του τρόπου ζωής των πολιτών».

Η διδαχή της Πληροφορικής, όπως τέλος πάντων διδάσκεται στα σχολεία μας, σας ικανοποιεί;

«Στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση θεωρώ ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων σχολείων, που περιλαμβάνουν τον εργαστηριακό εξοπλισμό και το ποσοστό χρήσης της πληροφορικής στα άλλα μαθήματα, μέσω των διαδραστικών πινάκων, των προγραμμάτων συγγραφής και παρουσίασης και της χρήσης του Διαδικτύου. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, υπάρχουν αξιολογότατα τμήματα, που τυγχάνουν μεγάλης αναγνώρισης. Αυτό αποδεικνύεται από το ότι απόφοιτοί τους γίνονται δεκτοί για μεταπτυχιακές σπουδές σε κορυφαία διεθνή πανεπιστήμια».

Η Πληροφορική θα μπορούσε να συμβάλει σε καινοτόμες ιδέες;

«Συμβάλλει από τη φύση της. Η δυνατότητα της έγκυρης και έγκαιρης επεξεργασίας τεράστιου πλήθους δεδομένων μπορεί να παράγει πολλές καινοτόμες ιδέες και να παρέχει το υπόβαθρο για τη σωστή λήψη αποφάσεων. Τα δεδομένα αυξήθηκαν περίπου κατά 90% τα τελευταία δύο χρόνια. Όμως, χρειάζεται μεγάλη προσοχή απ’ όπου επιλέγουμε να αντλούμε την πληροφόρηση. Στα δίκτυα διακινούνται “θησαυροί” αλλά και “τοξικά απόβλητα”».

Όταν μια χώρα, και εν προκειμένω η Ελλάδα, βιώνει τον οικονομικό –και πολιτισμικό– ξεπεσμό, θα μπορούσε να βοηθηθεί από την Πληροφορική, προκειμένου να ξεπεράσει κάθε απάνθρωπο σκόπελο;

«Ναι, θα μπορούσε. Δυστυχώς, όμως, δεν υπήρξαν ολοκληρωμένες πολιτικές αποφάσεις και βούληση που θα επέτρεπαν την υλοποίηση μιας καλά οργανωμένης βιομηχανίας εφαρμογών πληροφορικής και επικοινωνιών. Αυτή θα προσέφερε πολλές θέσεις εργασίας και θα δημιουργούσε νέες προοπτικές. Ας σημειώσουμε ότι για την ανάπτυξη τέτοιων εφαρμογών απαιτείται κυρίως εξειδικευμένη γνώση, που διαθέτουμε, και όχι μεγάλη υλικοτεχνική υποδομή,  που λόγω υψηλού κόστους είναι δύσκολο να διαθέσουμε».

Τι θα προτείνατε στους νέους που φεύγουν στο εξωτερικό για εργασία; Αυτά τα φωτισμένα μυαλά θα μπορούσαν, μέσω της Πληροφορικής, να μείνουν στην Ελλάδα και να δημιουργήσουν εδώ το μέλλον τους;

«Δυστυχώς, οι θέσεις εργασίας στη χώρα μας έχουν ελαττωθεί και στις σύγχρονες τεχνολογίες. Ιδιαίτερα στους νέους μας επιστήμονες που εργάζονται στο εξωτερικό, θα έλεγα να μην σταματήσουν να κουβαλούν την Ελλάδα στην καρδιά τους, γιατί όπου και να βρίσκονται δεν παύουν να είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της».

Ο επιστήμονας πίσω από τον συγγραφέα

Ο Δημήτρης Γ. Καπόπουλος κατέχει Διδακτορικό Δίπλωμα στην Πληροφορική από το τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών. Από το ίδιο Πανεπιστήμιο έχει λάβει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην Πληροφορική και Επιχειρησιακή Έρευνα καθώς και Πτυχίο Μαθηματικών. Υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές. Υπηρετεί στο Τμήμα Στρατηγικής, Προγραμματισμού και Διαχείρισης Έργων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων & Διοικητικής Υποστήριξης του Υπουργείου Οικονομικών. Είναι o συντονιστής της Ομάδας Διοίκησης Έργου για το πρόγραμμα Δι@ύγεια και τα ανοικτά δεδομένα στο ίδιο υπουργείο. Επίσης, εισηγητής στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Εργάστηκε ως στέλεχος πληροφορικής στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, όπου ασχολήθηκε με θέματα διαδικτυακών τόπων και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Υπηρέτησε  ως ειδικό επιστημονικό προσωπικό πληροφορικής στην Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων. Είχε εργαστεί επί μακρόν σε ομάδα ανάπτυξης ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων υγείας και διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης στο ΤΕΙ Αθήνας. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε διεθνή περιοδικά και συνέδρια.