Ανασχηματισμός, μέτρα για τους αδύναμους, και στο βάθος η εκλογή Προέδρου

Λίγο-πολύ, ο στόχος των εκλογών επιτεύχθηκε για την κυβερνητική πλειοψηφία στις ευρωεκλογές της περασμένης Κυριακής. Η αθροιστική δύναμη Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ είναι παραπάνω από τον ΣΥΡΙΖΑ, που κέρδισε τις ευρωεκλογές. Έτσι, λοιπόν, όπως τονίζουν με έμφαση τα κυβερνητικά στελέχη, «οι πολίτες επέλεξαν σταθερότητα». Και βέβαια ο ελληνικός λαός απέστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα, ότι δεν αντέχει άλλο πίεση και ζητά λύσεις που θα βγάλουν τη χώρα από το οικονομικό αδιέξοδο της τελευταίας πενταετίας.

 Του Μιχάλη Κωτσάκου

Πλέον οι κυβερνητικοί εταίροι σχεδιάζουν το μέλλον, με απώτερο στόχο να αντέξει η κυβέρνηση και να ολοκληρώσει τη θητεία της έως τον Ιούνιο του 2016.

Οι πρωτοβουλίες που θα ληφθούν θα έχουν αυτό το ορόσημο ως στόχο, αλλά ακόμη ουδείς δύναται να ομιλήσει με σιγουριά, ότι όλες οι κινήσεις θα επιτύχουν και θα αποφύγουμε τις πρόωρες εκλογές, όπως ζητά επιτακτικά ο ΣΥΡΙΖΑ από την προηγούμενη Κυριακή το βράδυ, ή τελικά λόγω αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας η χώρα οδηγηθεί σε εθνικές κάλπες.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Αντώνης Σαμαράς και ο Ευάγγελος Βενιζέλος επιθυμούν με μία σειρά από μέτρων να περάσουν τον κάβο της προεδρικής εκλογής. Έτσι, εκτός από μέτρα που αφορούν την οικονομία, όπως για παράδειγμα οι νέες ρυθμίσεις για οφειλές στο Δημόσιο, αλλά και ο συμψηφισμός με τις οφειλές του ΦΠΑ, αναμένεται να αποδώσουν στην κοινωνία περί του τέλους του χρόνου. Παράλληλα, στην κυβέρνηση ελπίζουν ότι λίαν συντόμως θα ανοίξει η συζήτηση για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Στο θέμα του χρέους ποντάρουν πολλά, καθώς εάν επιτευχθεί να υπάρξει πάγωμα της πληρωμής των τοκοχρεολυσίων για κάποια χρόνια, τότε θα υπάρχει η δυνατότητα για κοινωνική πολιτική, αλλά και δράσεις για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Μία τέτοια συμφωνία θα δώσει άλλον αέρα στα κυβερνητικά πανιά και θα προβληθεί με τον κατάλληλο τρόπο. Φυσικά, για να γίνουν ορατά τα αποτελέσματα χρειάζεται χρόνος, οπότε μάλλον δεν αρκεί το διάστημα μέχρι τις προεδρικές εκλογές.

Οι πρώτες κινήσεις

Αντώνης Σαμαράς και Ευάγγελος Βενιζέλος έθεσαν τα θέματα στην προχθεσινή τους συνάντηση στο Μαξίμου και αφού προηγουμένως και οι δύο είχαν επισκεφθεί τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (όπως έκανε τη Δευτέρα το πρωί και ο Τσίπρας). Οι πρώτες τους κινήσεις είναι να αντιμετωπιστούν τα κοινωνικά προβλήματα και η οικονομική ασφυξία την οποία βιώνει η πλειοψηφία των πολιτών.

Στην κατεύθυνση της ενίσχυσης των κοινωνικά αποκλεισμένων εντάσσεται και η απόφαση τα χρήματα που κατάσχονται από μίζες να δίνονται στους μη έχοντες, ενώ η εντολή που έχει δοθεί προς το υπουργείο Ανάπτυξης και τις περιφέρειες είναι να τρέξουν πολύ γρήγορα τα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ για την αντιμετώπιση της φτώχειας. Και μιλάμε για ένα κονδύλι που μόνο στην περιφέρεια Αττικής ανέρχεται στα 300 εκατομμύρια ευρώ.

Σίγουρα θα υπάρξουν αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα, καθώς πρωθυπουργός και αντιπρόεδρος εκτιμούν πως ο ανασχηματισμός, που βρίσκεται επί θύραις, θα προσδώσει άλλη δυναμική.

Και τέλος, ο απώτερος στόχος είναι η δημιουργία κοινοβουλευτικής «προεδρικής» πλειοψηφίας. Ήδη η δήλωση του βουλευτή της ΔΗΜ.ΑΡ., Γιάννη Πανούση, ότι «ο Φώτης Κουβέλης θα ήταν μία ιδανική περίπτωση για τον νέο Πρόεδρο», δείχνει σε μεγάλο βαθμό και την πρόθεση της κυβέρνησης να βρεθεί άκρη με τη ΔΗΜ.ΑΡ.

Η συγκυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ διαθέτει αυτή την περίοδο ισχνή πλειοψηφία 152 εδρών (125 και 27), αλλά κυβερνητικοί αξιωματούχοι εκφράζουν βεβαιότητα ότι το προσεχές διάστημα θα εξασφαλισθεί η στήριξη και από πλειάδα άλλων βουλευτών, οι οποίοι δεν επιθυμούν την προκήρυξη πρόωρων εκλογών.

Θεωρείται, κατ’ αρχήν, δεδομένη η στήριξη της κυβέρνησης από το δίδυμο των βουλευτών της Συμφωνίας για τη Νέα Ελλάδα, Ανδρέα Λοβέρδου και Χρήστου Αηδόνη, οι οποίοι, μέσω της συμμετοχή τους στην «Ελιά» ήρθαν πιο κοντά με το ΠΑΣΟΚ, υπό τη σημαία του οποίου είχαν εκλεγεί στο Κοινοβούλιο.

Επίσης, η πρόσφατη εκλογή του βουλευτή Φθιώτιδας, Νίκου Σταυρογιάννη, στο αξίωμα του δημάρχου Λαμιέων, δίνει μία επιπλέον έδρα στη Νέα Δημοκρατία. Ο Ν. Σταυρογιάννης είχε διαγραφεί από την ΚΟ της Ν.Δ. και ήταν ανεξάρτητος, αλλά ο αντικαταστάτης του Δ. Μπριάνης, που θα ορκιστεί στο τέλος Αυγούστου, θα ενταχθεί σε αυτήν και έτσι ο αριθμός των βουλευτών που στηρίζουν την κυβέρνηση θα ανέλθει στους 155.

Από εκεί και πέρα, οι εξελίξεις στη ΔΗΜ.ΑΡ. το πιθανότερο είναι να φέρουν την Αγίου Κωνσταντίνου πιο κοντά στο κυβερνητικό σχήμα. Όχι απαραίτητα να είναι εντός, αλλά να συμμαχήσει στην προεδρική εκλογή. Ειδικά εάν προταθεί ο Φώτης Κουβέλης για Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο ίδιος το αποδεχθεί. Πολλά θα εξαρτηθούν εάν υπάρχει εκλογή νέου προέδρου στη ΔΗΜ.ΑΡ., ή εάν παραμείνει ο Κουβέλης, αλλάξει ρότα, όπως επιθυμούν ο Σπ. Λυκούδης, ο Γρ. Ψαριανός, ο Β. Οικονόμου και ο Αν. Παπαδόπουλος.

Εάν γίνουν όλα αυτά, τότε η «προεδρική πλειοψηφία» φτάνει στους 169 βουλευτές και υπολείπονται άλλοι 11 για να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπό την παρούσα Βουλή.

Η δεξαμενή των ανεξάρτητων

Μετά την επαναπροσέγγιση στο ΠΑΣΟΚ των Λοβέρδου-Αηδόνη, στην κυβέρνηση ελπίζουν ότι ο πρώην υπουργός Εργασίας και Υγείας θα είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει πολύ καλά τους περισσότερους εκ των ανεξαρτήτων βουλευτών και έχει τη δυνατότητα να τους προσεγγίσει και να τους πείσει, ώστε να αποφευχθεί η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

Από τους ανεξάρτητους βουλευτές εκτιμούν ότι μπορούν να προσθέσουν την ψήφο τους στην κυβερνητική πλειοψηφία οι Νικήτας Κακλαμάνης, Γιώργος Κασαπίδης, Γιώργος Νταβρής, Κώστας Γιονβανόπουλος και Χρυσούλα Γιαταγάνα. Οι Μάρκος Μπόλαρης και Θεόδωρος Παραστατίδης θα δεχθούν την αφόρητη πίεση του Λοβέρδου και το πιθανότερο είναι να συμφωνήσουν στην εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Μίμης Ανδρουλάκης και Θεοδώρα Τζάκρη θέλουν διαφορετική προσέγγιση, αν και οι πιθανότητες δεν είναι πολύ εύκολες.

Κρούση σίγουρα θα γίνει και στον Πέτρο Τατσόπουλο. Αντίθετα, πρέπει να αποκλειστούν οι αποχωρήσαντες από τη ΔΗΜ.ΑΡ. Οδυσσέας Βουδούρης και Πάρης Μουτσινάς, οι οποίοι βρίσκονται πιο κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ.

Από εκεί και πέρα, υπάρχουν και οι προερχόμενοι από τη Νέα Δημοκρατία Βύρων Πολύδωρας, Νίκος Νικολόπουλος και Γιάννης Κουράκος, για τους οποίους ακούγεται πως δεν είναι απίθανο να δεχθούν επίθεση φιλίας ακόμη και από τον ίδιο τον Αντώνη Σαμαρά.

Τέλος, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να ψηφίσουν υπέρ του νέου Προέδρου και οι δύο πρώην χρυσαυγίτες βουλευτές, οι Χρυσοβαλάντης Αλεξόπουλος και Στάθης Μπούκουρας.

Και τέλος, στην κυβέρνηση ακόμη ελπίζουν στους προερχόμενους από τη Ν.Δ. βουλευτές των ΑΝΕΛ, οι οποίοι δεν συμφωνούν με τη συνεργασία που επιδιώκει ο Πάνος Καμμένος με τον ΣΥΡΙΖΑ. Μιλάμε για πέντε περίπου βουλευτές.

Από την άλλη, όμως, είναι βέβαιο ότι κινήσεις προσέγγισης βουλευτών θα γίνουν και από τον ΣΥΡΙΖΑ, στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να «μπλοκάρει» τον σχηματισμό της αυξημένης πλειοψηφίας.

Ως απάντηση στις κινήσεις που θα κάνει και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να αποτρέψει την «προεδρική πλειοψηφία» είναι και το αίσθημα «αυτοσυντήρησης» των βουλευτών που συνήθως εκφράζεται με… αλλεργία προς τις πρόωρες εκλογές.

Κι αυτό διότι, όπως φάνηκε και στις ευρωεκλογές, ουδείς μπορεί να θεωρήσει ότι έχει δεμένο τον γάιδαρο του. Ειδικά όταν το πολιτικό σκηνικό θυμίζει κινούμενη άμμο και κόμματα που πριν από δύο χρόνια… διέπρεπαν, τώρα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν από τον χάρτη.

«Ο ανασχηματισμός θα γίνει στην ώρα του χωρίς να μας πιέζουν»

Από την Κυριακή το βράδυ, μετά την επισημοποίηση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών, σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος ομιλεί για δομικό ανασχηματισμό, που θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα. Σε αυτό συνέτειναν τόσο οι επισκέψεις των πολιτικών αρχηγών στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όσο και το ραντεβού των Σαμαρά-Βενιζέλου την Πέμπτη το απόγευμα στο Μέγαρο Μαξίμου.

Εάν σε αυτά συμπεριλάβουμε και την αντίδραση Στουρνάρα στα όσα λένε τα στελέχη της Ν.Δ. για τις ευθύνες του υπουργού Οικονομικών, τότε γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το κυβερνητικό σχήμα δείχνει σημάδια παράλυσης, καθώς τα περισσότερα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου κινούνται στον αστερισμό του ανασχηματισμού.

Πάντως, έστω και αργά, οι συνεργάτες του πρωθυπουργού αντιλήφθηκαν ότι με αυτό τον τρόπο χάθηκε το στοιχείο του αιφνιδιασμού και γι’ αυτό διαρρέουν τα τελευταία 24ωρα ότι ακόμη δεν ήρθε η ώρα.

Έτσι το «όλα θα γίνουν στον χρόνο τους» αντικατέστησε τα σενάρια για το ποιοι φεύγουν και ποιοι μένουν. Παράλληλα, από το πρωθυπουργικό περιβάλλον διαψεύδουν και το σενάριο αλλαγής του εκλογικού νόμου, τόσο επί το αναλογικότερο όσο και για την κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών που έθεσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.

Είναι προφανές ότι ο ανασχηματισμός θα γίνει, αλλά ο πρωθυπουργός επιθυμεί να γίνουν όλα στον χρόνο τους και όχι υπό καθεστώς πίεσης και ειδικά μετά το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών.

Ο Αντ. Σαμαράς δεν έχει τη διάθεση, όπως φαίνεται από τις πρώτες συζητήσεις που έχει κάνει με τους στενούς του συνεργάτες αλλά και από τις δημόσιες παρεμβάσεις του, να κινηθεί στους ρυθμούς του ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό και επέλεξε το βήμα της ετήσιας γενικής συνέλευσης του ΣΕΒ, για να απαντήσει στις προκλήσεις του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, λέγοντας ότι «ο κόσμος απεχθάνεται την ακυβερνησία, η κυβέρνηση θα συνεχίσει και πως τη χώρα την κυβερνά η δεδηλωμένη που κατεγράφη στις βουλευτικές εκλογές του 2012».

Ο βασικός στόχος του Μεγάρου Μαξίμου αυτή την περίοδο είναι να επέλθει πολιτική ηρεμία και προς αυτή την κατεύθυνση ακόμα και ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας προσπάθησε να αποφορτίσει την ένταση.

Επίσης, ο ίδιος ο πρωθυπουργός έδειξε τον δρόμο από το βήμα του ΣΕΒ, για την αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής και τη διόρθωση αδικιών στο άμεσο μέλλον, στη λογική ότι το μήνυμα των εκλογών ελήφθη. Αυτές οι διορθωτικές κινήσεις θα γίνουν, χωρίς όμως να αμφισβητείται η βασική πορεία, εξέλιξη που θα προκαλούσε ρήξη στις σχέσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους και θα διακινδύνευε τη διαπραγμάτευση για τη βιωσιμότητα του χρέους, που είναι ο επόμενος μεγάλος εθνικός στόχος.

Εξάλλου, για πρώτη φορά μίλησε για απώλεια δυνάμεων (απέφυγε τον όρο ήττα) της δικομματικής κυβέρνησης, αν και διαχώρισε το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών από αυτό των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου του 2012, ξεκαθαρίζοντας ότι τότε οι ψηφοφόροι επέλεξαν κυβέρνηση.

 

Πασαρέλα ονομάτων για είσοδο στο κυβερνητικό σχήμα

Το ερώτημα που τέθηκε εκ νέου επί τάπητος είναι το πότε θα γίνει ο ανασχηματισμός. Το ότι θα γίνει είναι σίγουρο, όπως λένε συνεργάτες πρωθυπουργού και αντιπροέδρου. Μάλιστα, έχουν κάνει και το επόμενο βήμα και ομιλούν για ανασχηματισμό εκ βάθρων.

Πολλοί στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ. αναμένουν ρηξικέλευθες κινήσεις από τον πρωθυπουργό και τονίζουν ότι πρέπει να γίνει πραγματική υπέρβαση της οικονομικής πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται και οι εισηγήσεις που δέχεται ο πρωθυπουργός να εντάξει τις αλλαγές στην κυβέρνηση σε μια ολοκληρωμένη παρέμβαση, η οποία θα αφορά μια νέα οικονομική ατζέντα. Στόχος να εκπέμψει η νέα κυβέρνηση το μήνυμα της επανεκκίνησης.

Σε ό,τι αφορά τα πρόσωπα, στο επίκεντρο τίθεται το υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να σηματοδοτηθεί η νέα εκκίνηση στην οικονομία και η στροφή σε θέματα καθημερινότητας.

Οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι διάδοχος του Γ. Στουρνάρα θα είναι ο στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού Σταύρος Παπασταύρου, ο οποίος έχει συμμετάσχει σε όλες τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα και διατηρεί καλές σχέσεις με τον Ευ. Βενιζέλο. Δεν έχει ξεκαθαρίσει αν ο Γ. Στουρνάρας αξιοποιηθεί σε άλλη θέση –ενδεχομένως αναλαμβάνοντας την Τράπεζα της Ελλάδος, είτε κάποιο χαρτοφυλάκιο στην Κομισιόν– ή όχι.

Επιπλέον, σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, θεωρείται πιθανό ότι θα αξιοποιηθούν οι Άρης Σπηλιωτόπουλος, Σταύρος Καλαφάτης και Γιώργος Κουμουτσάκος ως ανταπόδοση για το ρίσκο που ανέλαβαν με τις υποψηφιότητές τους στις αυτοδιοικητικές εκλογές.

Βέβαιη θεωρείται η συμμετοχή του Ανδρέα Λοβέρδου στο κυβερνητικό σχήμα, πιθανώς σε παραγωγικό υπουργείο – ο ίδιος φέρεται να θέλει το υπουργείο Ανάπτυξης, αλλά ίσως του προταθεί να αναλάβει το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Σε περίπτωση που ο Ανδρέας Λοβέρδος πάει στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, εκτιμάται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα αναλάβει το υπουργείο Υγείας.

Εκτός κυβέρνησης θα βρεθεί πιθανότατα ο Άδωνις Γεωργιάδης, καθώς δεν είναι λίγοι στη Ν.Δ. αυτοί που του καταλογίζουν ότι με την πολιτική του απομάκρυνε το πιο συμπαγές κλαδικό σώμα της Ν.Δ., αυτό των γιατρών. Ο ίδιος θέλει να μετακινηθεί σε άλλο υπουργείο και μάλιστα στο Πολιτισμού.

Επιπλέον, είναι πιθανό να αποχωρήσουν από το κυβερνητικό σχήμα ή να μετακινηθούν σε άλλο υπουργείο οι Χαρ. Αθανασίου, Ν. Δένδιας και Κ. Αρβανιτόπουλος, ο οποίος ενόχλησε πολλούς νεοδημοκράτες αφού στήριξε άλλον από τον εκλεκτό του Μαξίμου στον Πειραιά.

Στο υπουργείο Απασχόλησης αναμένεται να τοποθετηθεί ή ο Γιώργος Κουτρουμάνης ή ο Βασίλης Κεγκέρογλου. Επίσης, από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αναμένεται να αποχωρήσει ο Αθ. Τσαυτάρης, ενώ αδιευκρίνιστο παραμένει εάν ο Γιάννης Μιχελάκης παραμείνει στο υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο εμφανίζεται να διεκδικεί ο Πάρις Κουκουλόπουλος.