Η δικομανία «νικάει» τη διαμεσολάβηση

Με στόχο να οδηγήσει εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες εκτός των αιθουσών των δικαστηρίων εφαρμόζεται εδώ και περίπου τρία χρόνια στη χώρα μας ο θεσμός της Διαμεσολάβησης που επιτρέπει στους αντιδίκους να επιλύσουν εξωδικαστικά και το κυριότερο με διαδικασίες-εξπρές τη διαφορά τους.

Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια χώρα όπου η Δικαιοσύνη βρίσκεται στα πρόθυρα εμφράγματος από τον όγκο των υποθέσεων που καλείται να διαχειριστεί, ενώ οι πολίτες ή οι επιχειρήσεις που προσφεύγουν στα δικαστήρια θα χρειαστεί να περιμένουν για την έκδοση μιας δικαστικής απόφασης περισσότερες από 1.300 ημέρες, και αυτό με συντηρητικούς υπολογισμούς.

Ο θεσμός της Διαμεσολάβησης κάνει τα πρώτα του βήματα στην Ελλάδα, με τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Δικαιοσύνης να κάνουν ό,τι μπορούν για να πείσουν τους πολίτες να τον χρησιμοποιήσουν, όπως ακριβώς συμβαίνει σε χώρες της Ευρώπης. Ωστόσο, στην Ελλάδα η Διαμεσολάβηση δεν τυγχάνει ακόμη της πλήρους αποδοχής από τους πολίτες, παρά το γεγονός ότι υπόσχεται να λύσει τη διαφορά μεταξύ των δύο μερών μέσα σε διάστημα μόλις 30 ημερών.

«Η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα πρέπει να εστιάσει στα κρίσιμα θέματα που αφορούν στους πολίτες, στην κοινωνία και στην οικονομία. Και αυτό θα συμβεί μόνο αν ενισχύσουμε τους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών, αφήνοντας την προσφυγή στα δικαστικά όργανα ως την ύστατη λύση», ήταν το «μήνυμα» που έστειλε ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Χαράλαμπος Αθανασίου στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη, ημέρα της Διαμεσολάβησης, στο Νέο Μουσείο Ακροπόλεως.

Καταφεύγοντας στη Διαμεσολάβηση, οι αντίδικες πλευρές διαπραγματεύονται με τη συνδρομή πιστοποιημένου δικηγόρου-διαμεσολαβητή για την εύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Η διαδικασία είναι εχέμυθη, γρήγορη και σαφώς οικονομικότερη από την προσφυγή στα δικαστήρια. Το κόστος της για τα δύο μέρη που θα συμμετέχουν σε αυτή θα αφορά στην προμήθεια των παραβόλων που θα χρειαστούν και στην αμοιβή του δικηγόρου-διαμεσολαβητή. Ο θεσμός προβλέπεται στην Ελλάδα από τον νόμο 3898/2010 και το άρθρο 214β του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας για τη δικαστική μεσολάβηση.

Η αποδοχή του θεσμού της Διαμεσολάβησης (και) στην Ελλάδα θα μπορούσε, όπως εκτιμούν νομικοί και δικηγόροι, να αποτελεί το απόλυτο «φάρμακο» για το έμφραγμα που απειλεί τη Δικαιοσύνη, εξαιτίας του όγκου των υποθέσεων που εισρέουν καθημερινά σε αυτή.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, από μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας Doing Business του 2014 για την Ελλάδα, προκύπτει ότι η διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον των δικαστηρίων από τη στιγμή της προσφυγής μέχρι την έκδοση της απόφασης είναι 1.300 ημέρες και ο μέσος όρος του κόστους είναι περίπου 5.000 ευρώ. Πρόκειται για ποσό διπλάσιο του κόστους που απαιτεί η διαδικασία της διαμεσολάβησης.

Όπως τονίζεται στη μελέτη, για να ολοκληρωθεί η εκδίκαση της υπόθεσης διά της κλασικής οδού απαιτούνται 36 κατά περίπτωση διαφορετικές διαδικασίες, χωρίς να προσμετρηθούν οι αναβολές που μπορεί να πάρει μια δίκη. Αντίθετα, η μέση διάρκεια της διαμεσολάβησης είναι 30 ημέρες, το μέσο κόστος στην Ε.Ε. είναι 2.497 ευρώ και οι ενέργειες που απαιτούνται στην Ελλάδα είναι μόνο τρεις. Συν τοις άλλοις, βάσει της ίδιας μελέτης, το ποσοστό επιτυχίας της διαμεσολάβησης, για τις υποθέσεις εκείνες στις οποίες τελικά ολοκληρώνεται η διαδικασία, αγγίζει διεθνώς το 70%.

Υποχρεωτική…

Υπό τα δεδομένα αυτά και κυρίως λόγω της μη αποδοχής του θεσμού από τους πολίτες στην Ελλάδα, στο τραπέζι των συζητήσεων έχει πέσει και το ενδεχόμενο ο θεσμός της Διαμεσολάβησης να γίνει υποχρεωτικός για συγκεκριμένες διαφορές, όπως για παράδειγμα έχει συμβεί στην Ιταλία.

Από στοιχεία που έχουν, δε, συγκεντρώσει οι αρμόδιες φορείς προκύπτει πως και από άποψη χρόνου και από άποψη κόστους αναμφίβολα η Διαμεσολάβηση είναι πιο συμφέρουσα από τη δίκη. Ενδεικτικά είναι και τα στοιχεία που παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα, με σύγκριση της διάρκειας και του κόστους της δίκης στη χώρα μας και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι η Διαμεσολάβηση είναι όχι μόνο η ταχύτερη αλλά και η οικονομικότερη διαδικασία.

Λύση και για τους δανειολήπτες

Η Διαμεσολάβηση μπορεί να εφαρμοστεί σε αστικές και εμπορικές διαφορές, όπως επίσης και εργατικές. Ακόμη χρήση μπορούν να κάνουν υπερχρεωμένοι δανειολήπτες, με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος.

Για παράδειγμα, σε μια υπόθεση ύψους 50.000 ευρώ, η αμοιβή του διαμεσολαβητή ανέρχεται στα 200 ευρώ. Από το ποσό αυτό τα 50 ευρώ θα προέρχονται από τον δανειολήπτη και τα υπόλοιπα από το τραπεζικό ίδρυμα. Σε περίπτωση δε που η Διαμεσολάβηση αποτύχει και η υπόθεση οδηγηθεί στο Ειρηνοδικείο, ο δανειολήπτης δεν χρειάζεται να καταβάλει κάποιο ποσό επιπλέον. Αν όμως η υπόθεση κλείσει θετικά, εκτός δηλαδή της δικαστικής αίθουσας, τότε ο διαμεσολαβητής θα αμειφθεί με 150 ευρώ επιπλέον. Αν τα δύο μέρη δεν μπορούν να καταλήξουν σε συμφωνία για την καταβολή αυτής της «εξτρά αμοιβής» του διαμεσολαβητή, τότε από το ποσό αυτό τα 3/4 θα πρέπει να προέρχονται από τον δανειστή και το 1/4 από τον οφειλέτη.