Γιούλη Ζήκου: «Η τέχνη μάς δίνει το βήμα να κάνουμε αντίσταση»
«Οι υστερικοί υποφέρουν κυρίως από τις αναμνήσεις», έλεγε ο Σίγκμουντ Φρόυντ. Και αυτές τις αναμνήσεις φέρνει στην επιφάνεια η αγαπημένη του Μάρθα, «επιστρέφοντας» από τον κόσμο των νεκρών, στην προσπάθειά της να δώσει απαντήσεις στις επώδυνες υστερίες της. Και ενώ αναρωτιέσαι πώς είναι δυνατόν όλο αυτό να γίνει μια θεατρική παράσταση, κατανοητή στον μέσο θεατή, με το πέρας της έχεις ήδη αποφασίσει να την ξαναδείς.
Τόσο πετυχημένα η Γιούλη Ζήκου σκηνοθέτησε και παίζει τον ρόλο της Μάρθας Φρόυντ, μεταπηδώντας από τη στατικότητα στο ορμητικό παίξιμο, πλέκοντας το όνειρο με την πραγματικότητα χωρίς κενά. Και σε αυτή την απίστευτη επιτυχία, συνοδοιπόροι της όλοι οι ηθοποιοί της παράστασης με την αξεπέραστη ερμηνεία τους, με προεξάρχοντα τον καθαρό λόγο του υπέροχου Πέτρου Αποστολόπουλου στον ρόλο του Φρόυντ. Γλυκιά, ευαίσθητη, τρυφερή και πανέμορφη η Γιούλη Ζήκου μάς υποδέχτηκε μετά το τέλος της παράστασης «Εγώ, η Μάρθα Φρόυντ», για μια απολαυστική κουβέντα, με τη φράση του Ουίλιαμ Άρθουρ Γουόρντ «Ένα ζεστό χαμόγελο είναι η διεθνής γλώσσα της καλοσύνης» αποτυπωμένη στο πρόσωπό της.
Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου
Κυρία Ζήκου, πώς αποφασίσατε ότι το θέατρο θα γινόταν τρόπος ζωής για σας;
«Τα μονοπάτια του θεάτρου τα συνάντησα στα παιδικά μου χρόνια, τότε που ταξίδευα νοερά σε τόπους μακρινούς. Τότε που έκανα αποδράσεις από τον πραγματικό ανυπόφορο για μένα κόσμο σ’ έναν άλλον κόσμο φανταστικό, έτσι όπως εγώ τον ήθελα και τον ονειρευόμουν. Κι έτσι συνέχισα να πορεύομαι, ώσπου στα 17 μου, παράλληλα με τις σπουδές μου, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και τα όνειρά μου πήραν σάρκα και οστά. Έτσι λοιπόν το θέατρο αποτέλεσε για μένα ένα ταξίδι με μεγάλες ανηφόρες και δύσβατους δρόμους, που ξεκινώντας οι βαλίτσες ήταν άδειες και όσο προχωρούσα έπρεπε να τις γεμίσω, ώστε οι αποσκευές που θα κουβαλούσα να αποτελέσουν την αρματωσιά της τέχνης μου».
Ποιος ήταν ο πρώτος μεγάλος σταθμός στην καριέρα σας;
«Δύο ήταν οι μεγάλοι σταθμοί στην καριέρα μου. Ο θεατρικός σταθμός όπου θήτευσα δίπλα στη μεγάλη μας τραγωδό, την Άννα Συνοδινού, όταν υποδύθηκα τον ρόλο της Ιφιγένειας στην παράσταση “Ιφιγένεια εν Αυλίδι”, και στην τηλεόραση όταν υποδύθηκα την Έλλη Αλεξίου, τη συγγραφέα μας, σε ηλικία 17 ετών στη σειρά “Γ΄ Χριστιανικό Παρθεναγωγείο”. Αυτές οι δύο σπουδαίες προσωπικότητες με στιγμάτισαν ως ηθοποιό, μα πάνω απ’ όλα ως άνθρωπο».
Υποκριτική ή σκηνοθεσία;
«Είναι άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους, παρ’ όλα αυτά αγαπώ πολύ να με σκηνοθετούν».
Τι σημαίνει για σας ο Γιάννης Μόρτζος;
«Ο δάσκαλός μου! Ο άνθρωπός μου! Ο άγγελός μου!»
Τι σημαίνει για σας το θέατρο «Τέσσερις Εποχές»;
«Ένας ναός της τέχνης που έχει σαν στόχο να μην κάνει εκπτώσεις, που σέβεται τον θεατή, τον εξελίσσει και τον ωριμάζει μέσα από σημαντικά θεατρικά κείμενα και προσεγμένες παραστάσεις».
Το ρεπερτόριό σας θα το έβρισκα από δύσκολο έως επίπονο. «Απολογία του Σωκράτη», «Γιαννούλης Χαλεπάς», και τώρα «Εγώ, η Μάρθα Φρόυντ». Έργα δύσκολα, που απαιτούν πέραν των άλλων έρευνα. Σας αρέσουν οι προκλήσεις;
«Ασφαλώς! Και είναι μεγάλη πρόκληση για μένα η αναμέτρηση με ρόλους δύσκολους, σύνθετους και έργα που προσφέρουν γνώση στον ηθοποιό».
Τι ήταν εκείνο που σας έκανε να αποφασίσετε να σκηνοθετήσετε τη Μάρθα Φρόυντ, πέρα από το να παίξετε τον ομώνυμο ρόλο;
«Ανέθεσα τη συγγραφή του θεατρικού κειμένου σε αξιόλογους θεατρικούς συγγραφείς, όμως αντιμετώπισαν δυσκολίες με τα διαλογικά μέρη και κατέληγαν πάντα στη συγγραφή ενός θεατρικού μονόλογου, οπότε και αποφάσισα να αναλάβω η ίδια το κομμάτι αυτό, το οποίο μου πήρε τέσσερα ολόκληρα χρόνια ώστε να το ολοκληρώσω. Ενώ έγραφα το έργο, έχτιζα τις σκηνές, τις εικόνες, οπότε μοιραία και το σκηνοθέτησα. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν στη σκηνοθεσία μου οι επιρροές που έχω από τον κινηματογράφο, την όπερα και τα εικαστικά».
Το να διεισδύετε στα φροϋδικά σύνδρομα λόγω της παράστασης δεν σας… τρελαίνει;
«Το αντίθετο: ανακαλύπτω κομμάτια του εαυτού μου που ήταν καταχωνιασμένα στον κόσμο του υποσυνείδητου και με βοηθούν να λυτρώνομαι».
Η Μελίνα Μερκούρη στην τελευταία της συνέντευξη είχε εκφράσει την πεποίθησή της ότι η Ελλάδα θα σωθεί μέσα από την τέχνη. Το ενστερνίζεστε;
«Μα τώρα που απαξιώθηκαν η πολιτική και οι πολιτικοί, το μόνο μέσον έκφρασης που μας δίνει το βήμα να κάνουμε την αντίστασή μας, την επανάστασή μας, είναι η τέχνη».
Παρ’ όλη την κρίση σε όλα τα επίπεδα –ηθική, πολιτισμική, οικονομική–, έχουμε πολλές θεατρικές σκηνές. Αυτό σημαίνει πως ο κόσμος ακολουθεί;
«Μετά από όλα αυτά τα χρόνια που αναλώσαμε τη ζωή μας σε πράγματα ανούσια και φτηνά, λόγω της λανθασμένης υπερκατανάλωσης, ο κόσμος απογοητευμένος πια έχει στραφεί σε πηγές πνευματικής ανάτασης, έχει γίνει πολύ επιλεκτικός, και αυτό είναι κέρδος για τις σκηνές που υπηρετούν το καλό ποιοτικό θέατρο».
Πέρα από το θέατρο, ποιοι άλλοι μικροί ή μεγάλοι έρωτες κλέβουν τον χρόνο σας;
«Αφιερώνω ένα μεγάλο κομμάτι από τον χρόνο μου στα αδέσποτα ζωάκια, που αποτελούν και τους καλύτερούς μου φίλους. Είμαι εθελόντρια και ιδρυτικό μέλος του συλλόγου “Ο άρτος ο επιούσιος”, ο οποίος σιτίζει 120 οικογένειες, καθώς επίσης συνεχίζω και το έργο του πατέρα μου που αφορά τις σπουδές απόρων μαθητών με τον σύλλογο “Δημήτριος Ζήκος – Γνώση”».
Ένα μεγάλο της ζωής σας «γιατί»;
«Με ταλανίζει το υπαρξιακό θέμα από μικρό παιδί. Πολλά ερωτήματα: Γιατί υπάρχουμε; Ποια είναι η αποστολή μας; Γιατί πεθαίνουμε; Γιατί; Γιατί; Αμέτρητα γιατί…»
Ένα μεγάλο της ζωής σας «θέλω»;
«Θέλω να συνεχίσω τον αγώνα μου να γίνω όσο το δυνατόν καλύτερος άνθρωπος…»
Το who is who της παράστασης «Εγώ, η Μάρθα Φρόυντ»
Μια παράσταση βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο της Φωτεινής Τσαλίκογλου, σε σκηνοθεσία και θεατρική διασκευή από τη Γιούλη Ζήκου.
Πρωταγωνιστούν: Γιούλη Ζήκου, Πέτρος Αποστολόπουλος, Μανώλης Γεραπετρίτης, Αγησίλαος Σιούνας, Ελένη Κερολάρη
Θέατρο Τέσσερις Εποχές – Γιάννης Μόρτζος (Μοσχονησίων 36, πλ. Αμερικής, τηλ. 210-8812289)